‘Dünya bir toz bulutuydu’ demeden önce sizler için dünya tarihine damga vuran olayları derledik. Türkiye’de ve dünyada birçok gelişmeye gebe olan 19 Mart tarihinde yaşanan olayları sizler için mercek altına aldık. Peki 19 Mart’ta dünyada ve ülkemizde neler oldu? 19 Mart doğan ve vefat eden önemli isimler kimler? İşte detaylar...
DOĞUM GÜNLERİ
- 1496 - Mary Tudor, Fransa Kraliçesi (ö. 1533)
- 1534 - Jose de Anchieta, İspanyol Cizvit misyoner (ö. 1597)
- 1641 - Abdülgani Nablus, Şam'lı alim ve Sufi (ö. 1731)
- 1661 - Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi (ö. 1727)
- 1813 - David Livingstone, İskoç misyoner ve kâşif (ö. 1873)
- 1821 - Richard Francis Burton, İngiliz kâşif (ö. 1890)
- 1832 - Armin Vambery, Macar oryantalist (ö. 1913)
- 1848 - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (ö. 1929)
- 1849 - Alfred von Tirpitz, Alman amiral (ö. 1930)
- 1883 - Walter Haworth, İngiliz kimyager (ö. 1950)
- 1888 - Josef Albers, Amerikalı ressam (ö. 1976)
- 1900 - Frederic Joliot-Curie, Fransız fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (1958)
- 1905 - Albert Speer, Alman siyasetçi (ö. 1981)
- 1906 - Adolf Eichmann, Alman SS subayı (ö. 1962)
- 1912 - Adolf Galland, Nazi Almanyası'nın Luftwaffe as pilotu (ö. 1996)
- 1914 - Jiang Qing, Çinli siyasetçi ve Mao Zedong'un 3. karısı (ö. 1991)
- 1924 - Abdullah Gegiç, Yugoslav asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2008)
- 1925 - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (ö. 2015)
- 1931 - Emma Andijewska, Ukrayna doğumlu Amerikalı şair, yazar ve ressam
- 1933 - Philip Roth, Amerikalı yazar
- 1936 - Erdoğan Alkin, Türk ekonomist ve akademisyen (ö. 2013)
- 1936 - Güner Sümer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1977)
- 1936 - Ursula Andress, İsviçre doğumlu Amerikalı sinema oyuncusu
- 1938 - Dinçer Sümer, Türk tiyatro yazarı, yönetmen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
- 1947 - Glenn Close, Amerikalı sinema ve tiyatro sanatçısı
- 1955 - Bruce Willis, Amerikalı oyuncu
- 1957 - Abdülkadir Mesduva, Cezayirli bürokrat
- 1959 - Ralph David Abernathy III, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (ö. 2016)
- 1963 - Mary Scheer, Amerikalı oyuncu
- 1964 - Mesut Bakkal, Türk teknik direktör
- 1971 - Faruk Beşok, Türk basketbolcu
- 1973 - Tolga Tekin, Türk oyuncu
- 1974 - Onuryay Evrentan, Türk oyuncu
- 1976 - Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu
- 1978 - Lenka, Avustralyalı şarkıcı
- 1979 - Hidayet Türkoğlu, Türk basketbolcu
- 1979 - Lara, Türk şarkıcı
- 1979 - Rıza Kocaoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
- 1981 - Burcu Çetinkaya, Türk ralli pilotu
- 1981 - Kolo Toure, Fildişi Sahilli futbolcu
- 1983 - Evan Bourne, Amerikalı profesyonel güreşçi
- 1985 - Christine Guldbrandsen, Norveçli müzisyen
- 1985 - Yolanthe Cabau, İspanyol-Hollandalı oyuncu ve televizyon sunucusu
- 1993 - Hakim Ziyech, Hollandalı futbolcu
VEFAT EDENLER
- 1406 - İbn-i Haldun, Tunuslu düşünür ve tarihçi (d. 1332)
- 1534 - Ayşe Hafsa Sultan, Osmanlı'nın ilk Valide Sultanı (d. 1479)
- 1790 - Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Sadrazamı (d. 1713)
- 1865 - Joseph Lebeau, Belçika Başbakanı (d. 1794)
- 1897 - Antoine Thomson d'Abbadie, Fransız seyyah (d. 1810)
- 1916 - Vasili Surikov, Rus ressamı (d. 1848)
- 1928 - Emil Wiechert, Alman jeofizikçi (d. 1861)
- 1930 - Arthur Balfour, İngiliz politikacı (d. 1848)
- 1940 - Besim Ömer Akalın, Türk tıp profesörü, bilim insanı, sivil toplum örgütçüsü ve Milletvekili (d. 1862)
- 1943 - Frank Nitti, İtalyan mafya lideri (d. 1886)
- 1950 - Edgar Rice Burroughs, Amerikalı yazar ("Tarzan"ı kaleme alan) (d. 1875)
- 1950 - Walter Haworth, İngiliz kimyager (d. 1883)
- 1955 - Leonid Govorov, Yüksek Sovyet üyesi ve Savunma Bakanı yardımcısı (d. 1897)
- 1955 - Mihaly Karolyi, Macaristan'ın ilk devlet başkanı (d. 1875)
- 1965 - Gheorghe Gheorghiu-Dej, Rumen siyasetçi (d. 1901)
- 1968 - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (d. 1911)
- 1980 - Bedrettin Tuncel, Türk akademisyen, çevirmen, edebiyatçı ve siyasetçi (d. 1910)
- 1982 - Randy Rhoads, Amerikalı müzisyen (d. 1956)
- 1987 - Louis de Broglie, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1892)
- 1996 - Virginia Henderson, Amerikalı hemşire (d. 1897)
- 1997 - Eugene Guillevic, Fransız şair (d. 1907)
- 1998 - Hanzade Sultan, Osmanlı'nın son Padişahı Sultan Vahdettin ve son Halife Abdülmecit Efendi’nin torunu (d. 1923)
- 2003 - Suna Korad, Türk opera sanatçısı (d. 1935)
- 2004 - Haldun Derin, Türk bürokrat (Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar'ın özel kalem müdürlüğünü yapan) (d. 1912)
- 2005 - John Zachary DeLorean, Amerikalı mühendis ve DeLorean Motor Company'nin kurucusu (d. 1925)
- 2008 - Hugo Claus, Flaman romancı, şair, oyun yazarı, ressam ve film yönetmeni (d. 1929)
- 2008 - Sir Arthur C. Clarke, İngiliz bilim kurgu yazarı ve mucit (d. 1917)
- 2010 - Bülent Düzgit, Türk karikatürist (d. 1947)
- 2016 - Roger Agnelli, Brezilyalı bankacı, şirket yöneticisi ve iş insanı (d. 1959)
- 2018 - Hasan Celal Güzel, Türk siyasetçi ve bürokrat (d. 1945)
- 2019 - Ümit Yesin, Türk oyuncu (d. 1954)
ÖNEMLİ OLAYLAR
- 1279 - Yamen Muharebesi'nde 20 bin kişilik kuvveti bulunan Moğol Yuan Hanedanı, 200 binlik Çinli Güney Song Hanedanı'nı mağlup ederek tüm Çin'de hakimiyet sağladı.
- 1452 - III. Frederik, Papa tarafından taç takılan son Kutsal Roma imparatoru oldu.
- 1839 - Louis-Jacques-Mandé Daguerre, dagerreyotipi icat etti.
- 1866 - Osmanlı Hükumeti, Süveyş Kanalı'nın açılması konusunda izin verdi.
- 1877 - Ayan Meclisi görevine başladı.
- 1883 - Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan Ernst Matzeliger, bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imal eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
- 1899 - Otomobil yağı üreten Castrol şirketi kuruldu.
- 1915 - Güneş Sistemi gezegenlerinden Plüton'un ilk fotoğrafı çekildi. Ancak Plüton'un yeni bir gezegen olduğu o tarihte anlaşılamadı.
- 1920 - ABD Senatosu, Versay Antlaşması'nı onaylamayı reddetti.
- 1920 - Mustafa Kemal, Ankara'da bir Meclis toplanması amacıyla genelge yayımladı.
- 1932 - Sydney Harbour Bridge açıldı.
- 1945 - ABD Deniz Kuvvetleri'ne ait USS Franklin uçak gemisi, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçağı "Ginga" tarafından bombalandı.
- 1945 - SSCB, bir nota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması'nı yenilemeyeceğini bildirdi
- 1955 - Agence France-Presse'in (AFP) Ankara temsilcisi Erol Güney, Türkiye yurttaşlığından çıkarıldı.
- 1965 - Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında; 69 işçi öldü, 58 işçi de yaralandı.
- 1970 - Batı Almanya'nın Başbakanı Willy Brandt ile Doğu Almanya'nın Başbakanı Willi Stoph ilk defa görüştü.
- 1971 - CHP Kocaeli Milletvekili Prof. Dr. Nihat Erim, partisinden istifa etti ve Başbakanlık'a atandı.
- 1975 - Tarihe Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (MC) olarak geçen, dört sağ partiden (AP, MSP, MHP, CGP) oluşan koalisyon işbaşına geldi.
- 1980 - Ankara'da bir inzibat erini öldürme iddiasıyla yargılanan Erdal Eren ölüm cezasına çarptırıldı. Eren'in infazı, 18 yaşından küçük olduğuna ilişkin kemik raporu nedeniyle tartışmalara yol açtı.
- 1985 - Uluslararası PEN Yazarlar Birliği, Aziz Nesin'i onur üyeliğine seçti. Onur üyeliği belgesi, Arthur Miller ve Harold Pinter tarafından verildi.
- 1995 - Osman Pamukoğlu'nun yönettiği "Çelik-1 Operasyonu" başladı
- 1997 - Diriliş Partisi iki genel seçime girmediği için kapatıldı.
- 1998 - Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürülmesi davasında; beş polis, kastı aşan zor kullanarak ölüme sebebiyet verme suçundan 7 yıl altışar ay hapis cezasına çarptırıldı, altı polis ise beraat etti.
- 2003 - ABD askerleri, Irak-Kuveyt sınırındaki askerden arındırılmış bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak'ın batısını bombalamaya başladı.
- 2003 - TSK'nın Kuzey Irak'a gönderilmesi, Türk hava sahasının yabancı silahlı kuvvetlerin hava unsurlarına 6 ay süreyle açılmasına ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM'ye sunuldu.
- 2006 - Azerbaycan Millî Direniş Teşkilatı kuruldu.
- 2007 - New York'ta "United for Peace and Justice" örgütünün düzenlediği, "Savaşa Hayır" yürüyüşüne on binlerce kişi katıldı.
- 2007 - Rusya'nın Kemerovo Oblastındaki Novokuznetsk şehrinde bulunan Ulyanovskaya maden işletmesinde, yerin 270 m altında meydana gelen patlamada 108 madenci öldü.
- 2011 - 2011 Libya ayaklanması'na müdahale etmek için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1973 sayılı kararı doğrultusunda Koalisyon Kuvvetleri, 2011 Libya bombardımanını başlattı.
- 2016 - İstanbul Taksim'de bombalı patlama meydana geldi. 4 ölü ve 36 yaralı bulundu.
- 2016 - Dubai şehrinden gelen ve Rusya'nın Rostov-na-Donu şehrindeki havalimanına inişe geçen, Flydubai şirketine ait yolcu uçağı iniş esnasında düştü. Uçaktaki 55 yolcu ile 7 mürettebat öldü.
