Tarım Ürünleri Elektronik Ortamda Spot Olarak Alınıp Satılacak

Dünyanın en büyük pamuk üretici ve ithalatçılarından olan Türkiye’de, tarımın önünü açacak bir ilke daha imza atıldı. Tarım sektöründe devrim niteliği taşıyan tarım ürününün ilk kez elektronik ortamda spot olarak satışının gerçekleştirileceği entegre bir sistem olan Ege Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk AŞ (ELİDAŞ) ve İzmir Ticaret Borsası Elektronik Platformu (İZBEP) İzmir'de hayata geçirildi.

ELİDAŞ ve İZBEP, Türkiye’de bir tarım ürününün ilk kez elektronik ortamda spot olarak satışının gerçekleştirileceği entegre bir sistem olacak. Bu sistem sayesinde pamuğun kendisi yer değiştirmeden mülkiyeti ulusal düzeyde isteyen yatırımcı tarafından alınıp satılabilecek. Sistemin açılışı, Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, TOBB Yönetim Kurulu üyeleri İzmir Ticaret Borsası (İTB) Başkanı Işınsu Kestelli ve ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocagöz ve çok sayıda davetlinin katıldığı törenle gerçekleştirildi.

Açılışta konuşan Bakan Yazıcı, “Tarım üretimindeki avantajımızı ticaret aşamasında da kullanmalıyız. Bunun için dönüşüme ihtiyaç var. Bu dönüşüm lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsaları ile sağlanacak.” dedi. Yazıcı, lisanslı depoculuğun ardından elektronik tarım platformu ile İzmir’de tarım alanında iki ilke imza atmaktan duydukları memnuniyeti dile getirdi. Bu sistem sayesinde tarım ürünlerinin pazarlanmasında yeni bir dönem başlayacağını vurgulayan Yazıcı, “Tarımsal ürün ticaretinde geleneksel yöntemler artık yeterli değil. Biz satış sistemini değiştirmeyi, alıcı ile satıcıyı maksimum faydada buluşturmayı hedefliyoruz. Lisanslı depoculuk, depolanabilir tarım ürünleri ticaretinde gelişmiş bir altyapı oluşturuyor. Çiftçimizin önemli faaliyet alanlarından lisanslı depoculuğu 2011 yılı temmuz ayında Polatlı’da hububatta, daha sonra Ordu’da fındıkta başlattık.” diye konuştu. ELİDAŞ sayesinde bugün pamukta da lisanslı depoculuğun başladığını kaydeden Yazıcı, hedeflerinin ELİDAŞ ile başladıkları elektronik ürün senedi uygulamasını diğer lisanslı depo işletmelerinde hayata geçirmek olduğunu belirtti.

5 BALYA PAMUK ALARAK BAŞLATTI

ELİDAŞ’ın açılışının ardından İTB’ye gelerek tarihi Korbey Salonu’nda İZBEP’in açılış törenine de katılan Bakan Yazıcı, sistemin ihtisas borsacılığının örneği olacağını söyledi. İZBEP sayesinde standartları yüksek, güvenilir, sigortalı ürün satışları olacağını kaydeden Yazıcı, “Bu sistemle ilk defa elektronik ortamda piyasaya ürün arz edilecek.” dedi.

Konuşmalarının ardından İZBEP’in ilk gongunu çalan Bakan Yazıcı kilogramı 3,95 liradan, 5 balya pamuk satın aldı. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu da kilogramı 4 liradan 5 balya pamuk satın alarak İZBEP Platformu’nun ilk resmi işlemini gerçekleştirdi.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıkloğlu ise 'Oda ve borsalar ne iş yapıyor?' sorusuna en güzel cevabın ELİDAŞ ve İZBEP’in faaliyete geçmesi olduğunu söyledi. Önümüzdeki süreçte de ticaret borsalarının bilgi ve birikimleriyle tarımsal sıçramanın en önemli aktörü olacağını ifade eden Hisarcıklıoğlu, bundan sonraki hedefin Türkiye ürün borsalarını hayata geçirmek olduğunu kaydetti.

VOB'UN ARDINDAN YENİ BİR İLK

İTB Başkanı Işınsu Kestelli de ELİDAŞ ve İZBEP’in, Türk tarımına yapılmış büyük bir katkı olduğuna dikkat çekti. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nın (VOB) ardından yine bir ilke imza atarak Türk tarımında devrim niteliğinde bir işe imza attıklarını kaydeden Kestelli, şöyle konuştu: “Bu nedenle tarım sektörü bileşenlerinin finansa ulaşımının kolaylaştırılması hayati önemde. Eğer 2023 yılında Türk tarımı için belirlediğimiz 150 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmak istiyorsak bu tür girişimlerin sayısını, niteliğini ve katılımcı kalitesini yükseltmek zorundayız.”

‘ÜRÜNLER 12 AY BOYUNCA ŞEFFAF PİYASADA SATILACAK’

İTB Başkan Yardımcısı, Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı ve ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocagöz ise Türkiye’de tarımın zor şartlarda yapıldığını belirterek, bu yatırımla pamuktan başlayarak Türk tarımına nefes aldırmayı amaçladıklarını söyledi. Bu sistemin üreticiye kendi ürünlerini teminat vererek uygun finansman imkanı sağladığını dile getiren Kocagöz, “Aynı zamanda ürünlerini 12 ay boyunca şeffaf bir piyasada satabilme özgürlüğü de verecek. Bütün bunların yanında, ürünlerin kalite standardında özlenen disiplinin gelmesi, bugüne kadar bu ürünlere yatırım yapmayan üreticilerin şevklenmesi ve nihayet Türk sanayicisinin doğru ham maddeyi yıl boyunca sağlıklı bir şekilde temin edebilmesi sağlanacak. Bu büyük bir adım.” diye konuştu.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

Ortakları arasında, İzmir Ticaret Borsası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, Balıkesir Ticaret Borsası, Şanlıurfa Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Odası, İş Yatırım Menkul Değerler, Denizbank, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, İMKB Takas ve Saklama Bankası, Gaziantep Ticaret Borsası, Manisa Ticaret Borsası, Ödemiş Ticaret Borsası, Söke Ticaret Borsası, Tariş Pamuk Birliği, Tariş Üzüm Birliği, Ege İhracatçı Birlikleri'ne bağlı EDEKATAŞ, Salihli Ticaret Borsası, Turgutlu Ticaret Borsası, Alaşehir Ticaret Borsası bulunan ELİDAŞ’a depolanmak üzere getirilen pamukların kalite kriterleri belirlenecek. Fiziki olarak depoya alınan pamuk, elektronik sistemde kaydedilerek ürün sahibinin herhangi bir bankada bulunan yatırım hesabı altında otomatik olarak görünecek. Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) sahibi bu aşamadan sonra isterse pamuğunu İZBEP’te satabilecek, isterse de bankaya teminat olarak sunarak kredi kullanabilecek. Pamuğu temsil eden ELÜS’ler internet ortamında işlem görebilecek. Alıcı ve satıcılar aracılar vasıtasıyla işlem emirlerini verebilecek.

İZBEP’te işlemler, elektronik ortamda girilen emirlerin eşleştirilmesi yöntemiyle yapılacak. Emirler, fiyat ve zaman önceliğine göre eşleşecek. Alım emirlerinde en yüksek, satım emirlerinde ise en düşük fiyattan başlayarak fiyat önceliği sistem tarafından tesis edilecek. İZBEP işlem ekranlarında ELÜS’ün temsil ettiği ürünün cinsi, satış fiyatı ve miktarı, alış fiyatı ve miktarı bilgileri yer alacak. Alıcı ve satıcının ya da aracının kim olduğu ise bilinmeyecek. Seans sonunda gerçekleşen işlemlerin takası işlemi yapılacak, ELÜS ve ürün bedeli alıcı ve satıcı arasında el değiştirmiş olacak.

ELİDAŞ ve İZBEP’in açılış törenlerinde Bakan Hayati Yazıcı ve TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’na sembolik olarak seans çanı hediye edildi.