Doğu Karadeniz'de deniz suyu sıcaklığının mevsim normallerinden fazla ısınıp buharlaşarak lokal şiddetli yağışlara neden olduğunun tespit edilmesi üzerine Tarım ve Orman Bakanlığı sel ve taşkın olaylarına neden olan derelerdeki ani su yükselmelerinin erken haber alınmasına yönelik proje geliştirdi.
Taşkınların önüne geçebilmek için uzun yıllardır derelere taşkın ve rusubat kontrol tesisleri yapan DSİ Trabzon 22'nci Bölge Müdürlüğü, ani taşkın tehlikesini haber vermek üzere de dere yataklarına 'erken uyarı sistemi' kurdu. Pilot bölge olarak seçilen Trabzon, Rize ve Giresun'da 3 dereye yerleştirilen ‘erken uyarı sistemi’ ultrasonik sensörlerin su seviyesi yükselip dere yatağının taşmasına 50 santimetre kala merkeze uyarı gönderdi.
Bu sistemle; taşkın tehlikeleri önceden tespit edilerek yerleşim birimlerine ve yetkili ekiplere haber verilecek, gerekli tedbirlerin alınması için süre kazanılacak. Taşkın yerleşim yerine ulaşmadan önlem alınmasını sağlayacak sistemin 125 dereye kurulması için çalışma başlatıldı.
DSİ Trabzon 22'nci Bölge Müdürü Dr. Emre Akçalı sistemin su yüklemesi durumunda alarm verdiğini belirterek, "Yoğun yağışlarda Meteoroloji Genel Müdürlüğü taşkın uyarıları veriyor. Biz de DSİ olarak bu yağışların akışa geçip geçmediğini kontrol ediyoruz. Eğer bir su yükselmesi varsa kurduğumuz istasyonlar sayesinde erken uyarı veriyoruz. Halkımızın ve ilgili kurumların gerekli tedbirleri almasını sağlıyoruz. Bölgemizde 125 istasyon kurulum çalışmalarına başladık" dedi.
İstasyonların yerleşim yerlerine 3 kilometre mesafeye kurulacağını kaydeden Akçalı, "Sistem uyarı verdiğinde 12-15 dakika kadar süremiz olacak. Su, yerleşim yerlerine ulaşmadan önce halkımız ve ilgili kurumlar gerekli tedbirleri almış olacak. Sistem, dere suyunun yüksekliğini baz alarak çalışıyor. Suyun dere yatağındaki duvarları aşmasına 1 metre, 50 santimetre kala uyarı vermeye başlıyor. Uyarı ilk önce merkezdeki birimimize ulaşıyor, kontroller yapılıyor ve bir risk durumunda gerekli birimlere ve belediyelere uyarılar yapılıyor. 125 istasyon il ve ilçe merkezleri gibi yoğun yerleşimlerin olduğu dere güzergahlarına kuruluyor” diye konuştu.
Sistemin erken uyarı adını taşıdığını, ancak son uyarı anlamına geldiğini belirterek "Sistem uyarı verdiğinde dere kesin taşacak anlamına geliyor. Sistem sayesinde tedbirler alınıyor. 2 yıl boyunca Rize, Trabzon ve Giresun'da pilot uygulamalar yaptık. Buradaki su yükselmelerini tespit ettik, gerekli uyarıların sağlıklı bir şekilde ulaştığını gördük. Sonrasında bu sistemin yaygınlaştırılmasına bakanlığımızca karar verildi. Yüksek taşkın riski olan yoğun yerleşimin olduğun yerlerde ilk olarak uygulanmaya başlandı. Bu sistemin faydalarını yıllar içerisinde görerek daha da yaygın hale getirilecektir" dedi.
(DHA)
