BİZE ULAŞIN
Kökeni Hititçe olan Tavananna sözcüğünün, ilk defa MÖ 15. yüzyıl gibi son derece eski bir dönemde kullanıldığı görülür. Bununla birlikte Tavananna’nın kime verilen bir unvan olduğu da sıklıkla araştırılır. Sözcük anlamı bakımından da egemen bir figürü temsil eden Tavananna, bulunduğu dönemdeki yetkileriyle dikkat çekmeyi başarmıştır. Bu unvanının verildiği kişinin neredeyse kral ile eşit haklara sahip olduğu ve kralın yokluğunda devlet işleriyle ilgilendiği söylenebilir.
Tarihte Tavananna, Hititlerde kralın eşi olan kraliçeye verilen isim olarak bilinir. Bu unvanın Hitit Uygarlığı’nın kralının eşi olan kraliçeye hayatta olduğu sürece verildiği de söylenebilir. Dolayısıyla Tavananna anlamı da Hititçe kapsamında açıklanabilir. Hititçede Tavananna, sözcük olarak egemen kraliçe anlamında kullanılmıştır. Yani Tavananna sözcüğünün kökeninin, MÖ 15. yüzyıla kadar uzandığı söylenebilir.
Tavananna unvanının, kralın eşi vefat ettiği takdirde kime geçtiği de sıklıkla merak edilir. Eski Hitit dokümanları incelendiği zaman, bu unvanın kralın eşi öldüğü takdirde kız çocuğuna ya da kralın yeni eşine geçtiği görülmüştür. Ayrıca Tavananna unvanının, yalnızca kralın eşi öldükten sonra kızına veya yeni eşine geçebildiği de belirtilmelidir. Dolayısıyla kralın Tavananna unvanına sahip olan eşi vefat etmediği takdirde bu unvanın başka bir kişiye verilemediği bilinir.
Kökeni bakımından Hititçeye ait olduğu bilinen Tavananna, egemen kadın anlamına gelir. Bu sözcüğün kullanımına ilk olarak Hitit Uygarlığı zamanında yani Orta ve Yeni Krallık dönemlerinde rastlanmıştır. Tavananna’nın ait olduğu uygarlık Hititler şeklinde belirtilebilir. Teokratik monarşinin hakim olduğu Hitit yönetiminde Tavananna, kralın yaşayan eşine verilen unvan olarak kullanılmıştır. Bu unvanın yalnızca kralın eşi öldüğü takdirde kızına veya yeni eşine geçebildiği bilinir. Ayrıca Tavananna unvanının bu uygarlık haricinde herhangi bir topluluk ya da medeniyette yaygın olarak kullanıldığına rastlanmamıştır.
Tavananna, yani Hitit kralının hayatta olan eşi, bu unvanın kullanıldığı dönemde büyük yetkilerle donatıldığı bilinen kişidir. Hititler için Tavananna’nın son derece önem arz ettiği ve egemen kraliçenin kral ile neredeyse eşit haklara sahip olduğu söylenir. Devlet işlerinde de etkin olduğu belirtilen Tavananna, kraliyet mührüne de adını yazdıran kraliçedir. Bununla birlikte Hititler’de egemen kraliçeyi ifade eden Tavananna’nın yetkileri:
Hititlerde kralın eşi olarak Tavananna unvanını alan kraliçenin belli başlı görevleri vardır. Tavananna unvanını alan kraliçenin yetkileri de oldukça fazladır. O dönemde Tavananna, kral herhangi bir nedenle yolculuğa çıktığı zaman ya da savaşa katıldığı takdirde devlet işleri ile ilgilenmiştir. Yine kralın olmadığı durumlarda Tavananna, Hitit Devleti’nin antlaşmaları ile hukuki faaliyetlerini de yakından takip etmekle görevlendirilmiştir.
Siyasette ve hukuk alanında etkin rol oynadığı bilinen Tavananna unvanını almış Hitit kraliçeleri, bu görevleri ve yetkileri ile tarihte iz bırakmayı başarmıştır. Nitekim Tavananna unvanını olan Hitit kraliçesine verilen yetkiler ile görevler, bu uygarlığın hukuksal anlamda o döneme göre son derece gelişmiş olduğunu gösterir. Yine yetki alanının geniş olması ile Tavanannna, dini faaliyetlerde de etkin rol oynamıştır. Bununla birlikte gerekli olduğu takdirde Hitit kraliçeleri, dış politika ile de ilgilenerek çeşitli siyasal ve ticari işlemleri takip etmiştir.
