Tbmm Genel Kurulu

Adalet Bakan Sadullah Ergin, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanan 3’üncü Yargı Paketi’nin, 1’inci ve 2’inci Yargı paketlerini devamı mahiyetinde olduğunu belirterek, tasarı ile yargılama süreçlerinin daha hızlı ilerlemeyeceğini söyledi.

Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması, Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun Tasarısı, “temel kanun” olarak bölümler halinde görüşülmeye başlandı.

Tasarı üzerinde konuşan Adalet Bakanı Sadullah Ergin, hukuk devletinin, demokratik uygarlığın en önemli aşaması olduğuna kuşku bulunmadığını söyledi. Bireysel gelişimde ve toplumsal ilerlemede ancak hukuk güvenliğinin sağlandığı bir hukuk devleti modeli içinde mümkün olduğunu belirten Ergin, hukuk devletinin varlık şartlarından birisinin yargı sisteminin adil ve etkin işleyişinin temin etmek olduğunu kaydetti.

Etkin işleyişin en önemli boyutunu da yargılamaların makul sürede sonuçlandırılması belirten Ergin, konuşmasında şunları kaydetti:

“Yargının çatışmalı çıkar alanlarını hakemlik vasfı ile düzenleyerek sosyal barışı sağlaması ancak bu şekilde yani sorun ve itilafların süratle cevap verebilmesine bağlıdır. Ancak gelişen sosyal ve ekonomik ilişkiler yargısal mercilerin ilgi alandaki sorun ve itilaflarında çeşitlenmesine yol açmıştır. Gerek Anayasamız, gerekse temel haklara ilişkin uluslararası belgelerle teminat altına alınan adil yargılama hakkının ayrılmaz bir parçası olan makul sürede yargılama hakkı günden güne büyüyen ağır bir iş yükünün baskısı altındadır.”

Hukuk ve ceza yargılamalarında Türkiye’de her yıl 6 milyon dosyaların mahkemelere geldiği hatırlatan Ergin, “Düşünüldüğünde, yine her yıl icra dairelerine 6,5 milyon civarında takip başlatıldığında göz önüne alınırsa sözüne ettiğim bu iş yükünün kapsam ve sınırlarının daha iyi algılanacaktır. Yargısal makamların işleyişini aksatan ve etkiliğini kıran ağır iş yükü sadece ülkemiz için değil dünya gelelindeki pek çok ülkenin yargı sistemleri adına güncel bir sorun haline gelmiştir. Makul sürede yargılanma adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesi ile AB İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan müracaatlarda ülkeleri bundan dolayı mahkum eden AB İnsan Hakları Mahkemesi‘nin bizzat kendisi de ağır iş yükünden dolayı adil yargılanma hakkını kendisi ihlal etmeye başlamıştır. AHİM bu sorunu çözebilmek için üç tane kurultay düzenlemiştir. Bu güncel sorunun çözümü adalete erişimin güçlendirilmesi yargı sistemlerinin etkin hale getirilmesi ve toplumların adalet beklentisine cevap verilebilmesi adına hayati önem taşımaktadır” diye konuştu.

Bakanlığı’nın 1’inci ve 2’inci yargı paketlerini takip edilen ve bugün görüşülecek olan 3’üncü yargı paketini bu sosyal ihtiyaç temeli içinde şekillendirilmiş ve meclisin takdirine sunulduğunu belirten Ergin, “Bu kapsamda daha önce yasalaşan 1’İnci ve 2’inci paketleri sayesinde yüksek yargı organlarının kapasitesi arttırılmış, mahkemelerin iş yükünü azaltacak adalet hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sağlayacak pek çok önemli değişiklik hayata geçirilmiştir. Diğer taraftan adaletin sosyal hedefini gerçekleştirmek yani toplumdaki uyuşmazlıkları en kısa sürede en az masrafla en etkili ve tatminkar biçimde sonuçlandırmak için alternatif kurum ve işleyişler dünya genelinde teşvik görmektedir. AB’ye üyelik sürecinde ilgili tüm paydaşların katılımı ve görüşleri doğrultusunda hazırlanarak 2009 yılı son baharında kamuoyuna duyulan Bakanlığımız Yargı Reformu Stratejisi’nde de uyuşmazlıkları önleyici nitelikteki tedbirlerin etkin hale getirilmesi ve alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının geliştirilmesi temel amaçlar arasında sayılmış idi. Bu doğrultuda kamu denetçiliği ve hukukta arabuluculuk uygulamalarını mümkün kılan tasarıların yüce meclisimiz takdiri ile sizlerin katılımı ile yasalaşması önemli bir aşama olmuştur. Bazı itilafların yargı yolu dışında halline imkan veren arabuluculuk kurumu ile vatandaşlarımızın hak arama mücadelesini çeşitlendiren demokratik denetim mekanizması vasfıyla kamu denetçiliği kurumu adaletin sosyal amacını gerçekleştirmede önemli bir rol üstlenecektir” dedi.

“1’İNCİ VE 2’İNCİ YARGI PAKETLERİNİ DEVAM MAHİYETİNDE”

Bugün genel kurul tarafından görüşmelerine başlanan ve kısaca 3’üncü yargı paketi olarak adlandırılan tasarının yargı hizmetlerini hızlandırılması amacı ile bugüne kadar yapılan düzenlemelerin devamı mahiyetinde olduğunu söyleyen Ergin, “ İcra-iflas, Ceza ve İdari Yargı mevzuatı alınanda birçok uygulama sorununa çözüm sağlayacak düzenlemeler içeren tasarı bu özelliğinin yanına savunma hakkını güçlendiren kişi özgürlüğü ve güvenliği hattını daha güçlü teminatlara bağlayan ve basının özgürlük alanını genişlete içeri ile de dikkat çekmektedir. Yani bir taraftan yargı sisteminin etkin işleyişi, diğer taraftan demokratik toplumun gerekleri tasarı hazırlıklarında gözetilen temel ilkeler olmuştur. Yasalaştığı tarih üzerinde 80 yıl geçmiş olan İcra ve İflas Kanunu bu zaman zarfında bir çok değişikliğe uğramış olmakla beraber bunların kapsamı ve etkileri sınırlı olmuş, öte yandan kanunun ön gördüğü teşkilat yapısı da zamanla ihtiyaca cevap veremez hale gelmiştir. Tasarı ile mevcut işgücü de göz önünde bulundurularak daha modern bir teşkilat yapısı ile daha kaliteli bir hizmet sağlanması için icra dairelerinde personel sayısının nicelik nitelik olarak güçlendirilmesi hedeflenmiştir. Ev eşyası gibi satışı ve muhafazasında zorluk bunan yahut aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşyaların haczedilemezliği buna mukabil kıymeti açıkça fazla bulunan eşyalar için bedelinden haline münasip bir kısmı ihtiyacı için borçluya bırakıldıktan sonra haczedilebilmesi imkanı tasarının borçlu alacaklı arasındaki menfaat dengesini gözeten hükümleri arasında yer almıştır. İcra mevzuatı ve uygulamaları yönünden bu tasarının getirdiği devrim niteliğindeki değişiklikler ise İcra dairelerinin para ile temasını kesen hükümleri ile hacizli mal satışlarını elektronik ortama taşıyan düzenlemeleri yer almaktadır” dedi.

“İCRA DAİRELERİNİN PARA İLE TEMASI KESİLİYOR”

İcra dairelerinde her türlü tahsilat ve ödemelerin banka aracılığı ile yapılacağının altını çizen Ergin, İcra dairelerinin para ile temasının zorunlu haller dışında tamamen ortadan kaldırılacağını kaydetti. Hacizli mal satışlarında ilan ve tekliflerin elektronik ortama taşınması imkanın satış masraflarının azaltılması sağlayacağını ve diğer taraftan açık arttırmalara katılımın arttırılmasını temin edileceğini belirten Ergin şunları kaydetti:

“Malların gerçek değeri üzerinden satışı kolaylaşacak. Tasarının İdari Yargı alanında ön gördüğü düzenlemeler ise, yine bir çok uygulama sorununa çözüm sağlayacak ve yargılama süreçlerini hızlandıracak adımlar içermektedir. Bu kapsamda heyet halinde görülen davalarda zaman kaybını önlemek amacıyla bazı ara kararlar mahkeme başkanı ve dosya hakimi tarafından müstakilen verilebilecektir. Mahkemelerde evrak büroları oluşturulmak suretiyle vatandaş dilekçeleri bu bürolar tarafından alınarak mahkemesine havale edilecek, böylece hakimler önemli bir mesai kaybına uğrayan rutin evrak işlerinden kurtularak yargılama faaliyetlerine yoğunlaşabilecektir. Uygulamada tartışmalara neden olan ve yargılama sürelerini uzatan yürütmenin durdurulması uygulamasında da bir takım değişiklikler önerilmektedir. Bunlar dışında Danıştay’ın ilk derece olarak baktığı dava sayısının azaltılması daha hızlı yargılama yapılarak birikmiş dosyaların eritilebilmesini teminen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 3 yıllık süre için sabit kurul halinde çalışması yine etkin ve daha hızlı bir yargılama için bölge idare mahkemelerinin birden fazla heyet halinde çalışabilmesi, niteliği itibari ile Danıştay incelemesine girmesi gerekmeyen davalar ile konusu belli bir miktarın altındaki davaların itirazen bölge mahkemelerinde karara bağlana bilmesi bu tasarı ile sağlanmak istenmektedir.”