Şimdi ise benzer yapılara sahip olsalar da birbirlerinden farklı özelliklere sahip olan TDi , TDCi, MJet, CDTi, CRDi, DCi-D4D, Skyactiv D uzantılı dizel motorları karşılaştıracağız. Ancak konunun karmaşık hale gelmemesi için tüm markaların birbirlerine denk düşük hacimli dizel motor seçeneklerine göz atacağız.
Bu doğrultuda seçtiğimiz motor kısaltmaları ve tasarımcı markalar şu şekilde yer alıyor;
BMW – D
FCA (Fiat-Chrysler) – Multijet veya JTD
Ford – TDCi (PSA ile birlikte geliştirildi)
Hyundai-Kia – CRDi
Honda – iDTEC
Mazda – Skyactiv-D
Opel- CDTi
PSA (Peugeot-Citroen, Ford ile birlikte geliştirildi) – HDi – Blue HDi
Renault-Nissan – DCi (Mercedes’te “d” olarak adlandırılıyor)
Toyota – D4D (1.6lt D4D motor BMW tasarımıdır)
VW (Audi, VW, Seat, Skoda, VW) – TDi
Yukarıdaki maddelerde görüldüğü gibi markalar çok farklı dizel motor uzantıları kullanıyorlar. Ancak genel olarak ortak teknolojileri bulunuyor. Şimdi bu motorların özelliklerini tablomuzda inceleyelim ve başlıklar altında açıklayalım.
Düşük hacim dizel motorların markalara göre özellikleri
Tablomuzu incelemeye geçmeden önce kullandığımız verilerle ilgili birkaç önemli not düşelim;
İlk olarak; Tüm veriler manuel şanzımana sahip modellere ait. Manuel versiyonları seçmemizin nedeni ise, araçların otomatik şanzıman olarak farklı tipleri tercih etmesi ve bazılarında otomatik şanzıman da bulunmaması olarak gösterilebilir. Eşit bir karşılaştırma için tümünü manuel şanzıman seçmek şarttı. Türkiye’de satılmayan bazı manuel şanzımanlı araçların değerlerini markaların Almanya sitesinden elde ettik. (Ford Focus ve Peugeot 308)
İkincisi; Örnek araçları C Segmenti HB araçlardan seçtik. Ancak Toyota’da C Segmenti araçlarda rakiplerine göre oldukça geride bir 1.4lt motor kullanıldığı için, onun yerine C Segmenti MPV ve D Segmenti modellerinde kullanılan BMW tasarımı 1.6lt motoru karşılaştırmaya dahil ettik.
Üçüncüsü; Honda Civic HB teknik verileri 2018 yılında satışa sunulacak yeni jenerasyon dizel motor için geçerli. Bu nedenle henüz açıklanmayan maksimum hız ve ağırlık verileri yer almıyor.
Dördüncüsü; Renault’un bir de yaygın olarak kullanılan 1.5lt dizel seçeneği mevcut ancak listedeki motorlar ile performans olarak daha denk olabilmesi için 1.6lt seçeneğini tercih ettik.
Son olarak; Bazı modellerde manuel veya otomatik şanzıman kullanımına göre tork değeri aynı motor olmasına rağmen değişebiliyor. Bu nedenle tork verilerinde fark olabiliyor. Örneğin Hyundai i30 DCT şanzıman ile 300nm tork üretebiliyor ancak manuelde 280nm olarak açıklanıyor. Benzer şekilde Ford Focus’ta bu değerler 300nm-280nm olarak yer alıyor.
Şimdi ilk tablomuzu inceleyelim, ardından değerlendirmemize geçelim;
Tabloya ek: Bazı markalar hem motor bloğunu hem de silindir kafasını alüminyumdan üretirken bazı markalar motor bloğunu dökme demir olarak tercih edebiliyor. Bu durum araç ağırlığını etkileyebiliyor.
Motor hacmi – Silindir sayısı
Her şeyden önce motorların büyük bir çoğunluğu 1.6lt motor hacmine sahip. Ancak BMW, Ford ve Mazda 1.5lt olarak yer alıyor. Silindir sayısı konusunda ise BMW hariç tüm motorlar 4 silindirli. BMW ise daha önceden 4 silindirli bir motora sahipti ve bu motor halen Toyota Verso ve Avensis’te kullanılıyor ve listemizdeki yerini aldı. Daha önceden kullanılan ve PSA kökenli olan 1.6lt dizel motor ise BMW* modellerinde kullanılmadı ve sadece 2007-2009 yılları arasındaki Mini modellerinde kullanıldı.
Silindir çapı – Silindir stroku
Yanma odasının şeklini belirleyen bu değerler, güç ve tork eğrileri açısından oldukça önemli. Fiat, Opel, Renault ve VW ( TDi ) kareye yakın bir yanma odası tasarımına sahipken, diğer markalar yüksekliği daha fazla dikdörtgen şeklinde silindire/yanma odasına sahipler. Diğer taraftan PSA ve Ford’un motorlarının ilk paragraflarda aynı tasarım olduğundan bahsetmiştik. Ford uzunca bir süre 1.6lt olarak kullandığı bu motorun çapını emisyon kaygıları nedeniyle 75mm’den 73.5mm’ye düşürdü. Ayrıca Peugeot da 1.5lt 130ps gücündeki motorunu geçtiğimiz aylarda Avrupa’da tanıttı ve bu motora bir süre sonra geçiş yapacak. Halen Almanya sitesinde 308 modeli seçeneklerinde 1.5lt dizel motor yer alıyor.
Yakıt enjeksiyonu – Besleme
Karşılaştırmasını yaptığımız tüm motorlar Common Rail direkt enjeksiyon sistemine sahipken daha da ilgi çekici olan turbo sistemlerinin de aynı olması diyebiliriz. VGT, VTG ve VNT olarak da adlandırılan Değişken Türbin Geometrisi’ne sahip turbo sistemleri tüm motorlarda da kullanılıyor. Diğer taraftan aynı üreticilerin benzin motorlarında çok farklı tipte turbolar yer alabiliyor. Örneğin BMW benzin motorlarında genelde twin-scroll olarak adlandırılan çift-kanallı bir turbo sistemi kullanıyor.
Ancak burada şunu da belirtmeden geçmeyelim;
Honda, Renault ve Opel’in aynı motor hacminde bir de çift turbo sistemi sunan seçenekleri mevcut. Bu motorlar 160ps güce sahipler. Diğer taraftan Renault’un Espace modelinde 160ps’in yanında bir de 180ps seçeneği mevcut ve bu motor 400nm torka sahip. Tabi bir de Mercedes C200d modelinde kullanılan 1.6lt 136ps motordan bahsetmeden geçmeyelim. Bu motor Renault’un 1.6dci motoru ile aynı ancak Mercedes’in bazı çalışmaları ile 136ps güce sahip olarak sunuluyor.
Eksantrik – Supap sayısı
Her şeyden önce şunu belirtelim tüm motorlar üstten eksantrikli (OHC) ancak eksantrik sayılarında fark var. PSA ve Ford’un beraber geliştirdiği TDCi ve HDi motorlar rakiplerinin aksine 1 adet eksantrik miline (SOHC) ve silindir başına 2 supap sistemine sahip. Ancak daha önceki versiyonlarda üstten çift eksantrik (DOHC) ve silindir başına 4 supap sistemi kullanıldığını da belirtmeden geçemeyelim. Diğer taraftan Ford ve PSA hariç diğer markaların tümü üstten çift eksantrik ve silindir başına 4 supap sistemini tercih etmişler.
Sıkıştırma Oranı
Mazda’nın Skyactiv-D motoru ve Renault DCi hariç diğer tüm motorlar 1’e 16 (16.0:1) ve 1’e 16.5 (16.5:1) olarak benzer sıkıştırma oranlarına sahipler. Mazda Skyactiv-D ise bir dizel motor için oldukça düşük sayılabilecek 14.8’e 1 (14.8:1) oranına sahip. Renault DCi 130 ise ortada yer alıyor ve 15.4’e 1 (15.4:1) oranına sahip. Mazda sıkıştırma oranı konusunda rakiplerinden farklı bir yol izliyor ve Skyactiv-G benzin motorları ve Skyactiv-D dizel motorlarının sıkıştırma oranı başarılı bir şekilde birbirlerine oldukça yakın. Normalde bir benzin motoru 11.0:1 ve benzeri sıkıştırma oranlarına sahip oluyor.
SONUÇ
Yukarıdaki karşılaştırmalı tablomuz ve değerlendirmemizden de anlaşılacağı gibi günümüzde kullanılan düşük hacimli turbo dizel motorlar temel bazı tasarım farklarına sahip olsa da teknolojileri hemen hemen aynı. Özellikle direkt enjeksiyon ve değişken türbin geometrili (VGT) turbo kullanılması motorların birbirlerine oldukça yakın özellikler göstermesini sağlıyor. Diğer taraftan markadan markaya değişkenlik gösteren çap-strok ölçüleri ve sıkıştırma oranı farkların doğmasına neden oluyor diyebiliriz.
Benzer özellikteki C Segmenti araçlar üzerinden yaptığımız performans ve tüketim karşılaştırmasına göre ise modellerin performans değerleri birbirlerine oldukça yakın. Ancak tüketim ve emisyon olarak PSA ve BMW motorları sanki bir adım önde gibi görünüyor. Tablomuzda yer alan araçlar ağırlık ve aerodinamik olarak farklı değerlere sahip olmaları nedeniyle genel bir tüketim ve performans değerlendirmesi yapmak ise oldukça zor çünkü değerler birbirlerine çok ama çok yakın. Ayrıca kullanılan şanzıman ve diferansiyel dişli oranları da oldukça etkili. Bu durum ağırlığa etki edebiliyor. Ancak biz yine de bu değerlere yer verdik ve birbirine oldukça benzer bu motorların değerlerinin de teknolojileri gibi çok yakın olduğunu gösterme fırsatını yakaladık.
