Tedavi amaçlı kullanılacak bitkilere dikkat

ORHAN YOLDAŞ - Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İffet İrem Tatlı Çankaya, tedavi amaçlı yararlanılacak bitkilerin bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca doğru kullanılması gerektiğini, aksi takdirde önemli sağlık sorunlarına neden olabileceğini bildirdi.

Çankaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünce düzenlenen geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları kurslarında, doktor ve diş hekimlerine fitoterapi eğitimi verdiğini söyledi.

Bakanlık tarafından 280 saatlik eğitimi tamamlayanlara sertifika verildiğini anlatan Çankaya, "Hastaların, bu alanda sertifika alan ve uzman olan hekimler ile diş hekimlerine danışması uygundur. Bunların dışında bitkisel ürünleri uygulayan, kendilerini 'doktor' diye tanıtan ve ölümlere dahi sebep olabilen kişilerden bu tip tedavileri almamaları gerekir." ifadelerini kullandı.

"Tedavide, bitkinin doğru teşhis edilmesi, bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca doğru kullanılması önemli." diyen Çankaya, şöyle devam etti:

"Örneğin tıbbi papatya genel olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarında ve bebeklerde gaz giderici olarak kullanılıyor. Ancak bugün piyasada satılan ve papatya adıyla hastalara sunulmaya çalışılan bitkilerin bir kısmı tıbbi papatya değil. Bunlar ilerleyen süreçte kullanıma bağlı olarak karaciğerde toksik hepatit gelişim (karaciğerde fonksiyon bozukluğu) riskine yol açıyor. Bu, organ yetmezliğine ve kaybına da yol açacaktır. Pek çok bitkinin organ yetmezliğine sebep olacak etkileri var. Dolayısıyla tedavide kullanılacak bitkinin doğru olması çok anlamlı. Bunun için doğru kaynaklara gidilmesi gerekiyor. Bitkilerin alınması gereken yerlerin, ilerleyen çalışmalar ve yasal düzenlemelerle eczaneler olacağını belirtmek isterim."

Çankaya, "Yeditepe Üniversitesinden Prof. Dr. Erdem Yeşilada, İstanbul'da 15-20 aktarda tıbbi papatya olarak satılan ürünler üzerinde çalışma yaptı. Bu çalışmada satılan papatyaların hiçbirinin tıbbi papatya olmadığını belirledi. Dolayısıyla bizim derslerde bir tıbbi papatyayı veya diğer bitkileri nasıl ayırt edeceğimiz üzerine verdiğimiz bilgiler bu anlamda çok önem kazanıyor. Doğru bitkileri tanıtarak, kullanım şekilleri hakkında bilgiler veriyoruz." diye konuştu.

- 2023 milli ilaç hedefi

TÜBİTAK'ın geleneksel bitkisel tıbbi ürün geliştirilmesi için proje yürüttüğünü anlatan Çankaya, şunları kaydetti:

"Çalışmalar TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kimyasal Teknoloji Enstitüsü himayesinde yürütülüyor. 2023 milli ilaç hedeflerine yönelik olarak Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılmak üzere geleneksel bitkisel tıbbi ürün geliştirilmesi planlanıyor. Fitoterapi alanında eğitim alan doktor ve diş hekimlerinin yazmakla yükümlü olduğu geleneksel bitkisel tıbbi ürün reçeteleme işleminde, sayısal olarak ruhsatlandırılacak ürün sayısını artırma çabaları var. Ben de projede araştırmacı olarak yer alıyorum."

İlaç ve tıbbi cihaz üretilmesi amacıyla kurulacak merkezin tamamlanmasının ardından Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinden daha verimli yararlanılacağını dile getiren Çankaya, bu merkezde ilaç geliştirme teknolojisi kullanılarak, farklı formlarda geleneksel bitkisel tıbbi ürün geliştirmenin mümkün olacağını söyledi.