Telle Çivinin Aşkı: Filografi

Tellerle çivilerin aşkı diye tabir edilen filografi sanatına gönül veren Aşır Düğer, el emeğiyle ortaya muhteşem eserler çıkarıyor. Keçiören Belediyesi Meslek Edindirme Kursları'nda (KEÇMEK) eğitim veren Aşır usta, belediyenin desteğiyle filografiye sahip çıkıldığını söylüyor.

Keçiören Belediyesi Meslek Edindirme Kursları'nda filografi dersleri veren Aşır Düğer, tellerle çivileri halı örer gibi dokuyor. Birbirinden farklı motiflerle el emeği göz nuru eserleri ortaya koyan filografi ustası Düğer, çivilerin arasından telleri geçirerek objelere estetik görünüm kazandırıyor.

Ustasının elinden çıkan bir filografik esere bakıldığında "tel ve çivinin birleşiminden böylesi güzel eser çıkar mı?" dedirten bir sanat filografi. Temeli geometri olan bu el sanatında çivi ve tel iki önemli öğe olarak öne çıkıyor. İşten artan zamanlarını değerlendirmek için filografi ile tanışan Aşır Düğer, daha sonra kendi deyimiyle tam bir "filografi bağımlısı" olmuş. Aşır usta ilk önce kendi tasarladığı motiflerle işe koyuluyor. Daha sonra motif deseninde çivileri düzene göre çakan Aşır usta, çivileri boyayıp vernikledikten sonra çivilerin arasından farklı renklerdeki telleri sıkıca geçirerek örüyor. Bu aşamada dikkatli olunması gerektiğini belirten Aşır Düğer, "Telleri sararken rastgele sarmıyoruz. Filografide telleri, halı dokur gibi örüyorsunuz. Teli sarıp bırakıyorum olayı değil. 17 tane farklı sarma tekniği var" diyor. Özellikle hat yazıları, bayrak, simetrik desenler ve diğer amblemlerin yer aldığı birbirinden güzel filografi eserleri bugün bir çok kişinin duvarlarını süslüyor.

8 senedir filografi ile uğraşan Aşır ustanın farklı bir yönü daha var. Düğer, Türkiye'de filografinin önemli isimlerinden olan Saim Devrilmez'den icazet alan tek erkek öğrenci olma özelliğine de sahip. Filografi'nin çok zor bir sanat olmadığını vurgulayan Aşır Düğer, isteyen herkesin bu sanatı öğrenebileceğini belirtiyor. Filografinin geleneksel el sanatlarından olduğunu ve unutulduğunu ifade eden Düğer şöyle konuşuyor: "Biraz gürültülü olsa da bu işi ev hanımları yapabilir. Özellikle bedensel engelli kişiler bu işi yaparak bir yandan vakitlerini değerlendirip bir yandan da para kazanabilir. Bu işin iki boyutu var. Sanatsal boyutuyla bir eser yaparsınız özgün olur o gün sanatkarsınızdır. Ancak satmak için bir eser yaparsınız o gün de zanaatkarsınız. Çift yönlü bir uğraştır aslında filografi. Sermayesi emektir. Her zaman değerini bilenler tarafından maddi karşılığını bulur. Ben 100 bin liraya satılan filografi tablolarının olduğunu biliyorum."

Aşır Düğer, Keçiören Belediyesi Meslek Edindirme Kursları'nda (KEÇMEK) filografi dersleri veriyor. İstanbul'dan Ankara'ya geldikten sonra atölyelerinde özel öğrenci yetiştiren Aşır Düğer, KEÇMEK'lerde verilen eğitimlerle yeni öğrencilerin yetişmesinin önemli olduğunu vurguluyor. Destek ve katkılarından dolayı Keçiören Belediye Başkanı Mustafa Ak'a teşekkür eden Aşır usta, " Filografi ile ilgili yeni kişilerin yetişmesi için eğitim vermek istiyordum. Daha önce atölyeme özel öğrenci alıyordum. Keçiören Belediyesi'nden teklif gelince hemen kabul ettim. Bu sene 90'a yakın başvuru var. Keçiören Belediyesi'nin katkısı ile güzel işler yapıyoruz. Keçiören Belediyesi eğitim vereceğim ortamı sağladı. Bize gelen öğrencilere sertifika veriyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı onaylı resmi belge, Avrupa Birliği ülkelerinde de geçerli oluyor. Keçiören Belediyesi aracılığıyla yasal zeminde yeni öğrencilerin yetişmesi çok önemli. Bu sayede Ankara'da çok tanınmamasına rağmen filografinin geleceğinin iyi olduğunu görüyorum" şeklinde konuşuyor.

FİLOGRAFİNİN TERAPİ ÖZELLİĞİ VAR

Filografinin terapi özelliğine de sahip olduğuna dikkat çeken Aşır usta, filografi sanatında zaman kavramının akıp gittiğini söylüyor. Cezaevlerindeki mahkum ve tutukluların da bu sanata ilgi duyduğunu belirten Aşır Düğer, filografinin terapi özelliği ile ilgili şunları söylüyor: " Edindiğim bilgilere göre Avrupa'da yapılmış uygulamaları var. Özellikle çocuklara rehabilite amaçlı bu sanat ile ilgili işler verilebiliyor. Rehabilite özelliğinden dolayı işe bir kere başladığınızda kendinizi kaptırıyorsunuz böyle bir yönü var. Çivi çakma, teli sarma ve bitirme aşamaları için insan yoğun ve keyifli bir uğraş veriyor. Tutuklu ve mahkumlar için rehabilite amaçlı iyi oluyor. Onlar da bu sanatla uğraşıyor. İnsan üzerinde rahatlatıcı bir etkisi var. Filografi, kişinin stresini azaltıyor. Filografi, zaman mefhumunu ortadan kaldırıyor. Örneğin bende çivi çakmadığım zaman sinir yapıyor. Her gün en az iki saat örme veya çakma yapıyorum."

FİLOGRAFİYE İLGİ DUYANLAR SABIRLI OLMALI

Aşır Düğer, 3 ay tam zamanlı çalışan bir kişinin yetiştirildiğinde filografiyi öğrenebileceği bilgisini veriyor. Filografi sanatını öğrenmek isteyenlere ilk olarak sabırlı olmaları yönünde tavsiyede bulunan Aşır usta ilgi duyanlara şu tavsiyelerde bulunuyor: "Bu işin çarpıcı bir etkisi var. İlk gördüğünde çarpar, ben bunu yaparım dersiniz. Ama ilk işi yaptıktan sonra daha büyük işlere adım atarsanız öremediğinizde hemen bıkarsınız. Öğrencilerdeki en büyük handikap da bu. Onun için azim iyi ancak hırs iyi değil diyorum. Sabırlı olmak gerekir. Her işte ayrı bir teknik öğreniliyor. Her bir usulü bir sene içersinde kişi sabırlı olursa biz veriyoruz. Kendi de yapılan işlere bakarak öğreniyor."

En çok hat yazılarının işlendiği tablolarla tuğra ve bayrak motiflerinin tercih edildiğini ifade eden Aşır Düğer, "Filografi geleneksel el sanatlarımız içerisinde unutulduğu için biz çalışmalarımızla tekrar canlandırıyoruz" diyor. Sanatına gönülden bağlı olan ve Keçiören Belediyesi'nin desteğiyle verilen eğitimler sayesinde filografinin geleceğinin var olduğuna inanan Aşır usta, Estergon Türk Kültür Merkezi'ndeki atölyesinde tellerle çivileri büyük bir aşkla ve sabırla dokumaya devam ediyor.