Tesk Yönetim Kurulu Üyesi Ve Mesob Başkanı Keskin’en Avm Ve Büyük Market Açıklaması

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Malatya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (MESOB) Başkanı Şevket Keskin, “Batı bölgelerinde miadını doldurmuş olan AVM’ler ve büyük market zincirleri hızlı tren gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne yayılmaya başladı. Orta da plansız ve kontrolsüz bir gelişme var. Dün bankaların hızlı tren gibi ilerleyerek batmasının zararını toplum çekti, bari bugün büyük market zincirlerinin kazasını toplum çekmesin” dedi.

Keskin yaptığı yazılı açıklama da, “Alışveriş Merkezleri Avrupa’da miadını doldurmaya başlarken, Türkiye’de AVM’lerin açılması konusunda halen devletin destek vermesi anlaşılır bir durum değildir. İçindeki rafını bile devletin sağladığı imkanlarla dizen AVM’ler, bugün Anadolu’daki küçük sermayeleri ile toplumun sosyal dokusunu koruyan ve toplumun sosyal hücrelerini yaşatan esnaf ve sanatkar ile rekabete girmesi haksızlıktır. Bugün Karadeniz’e köpek balığı atıldığı vakit, Karadeniz’de bir süre sonra hamsi balığının nesli tükenmiş olacaktır. Çünkü köpek balıkları hamsileri yiye yiye bitirecektir. İşte AVM’lerin ve büyük marketlerin Anadolu’ya haksız rekabet şartları içerisinde yayılması, yasa ve kanun boşluklarından yararlanarak her sokağa ve caddeye girmesi Karadeniz’e köpek balığının bırakılmasından bir farkı yoktur. Haksız rekabet ve yasa boşluğundan yararlanan AVM’ler ve büyük market zincirleri eğer önlem alınmazsa, küçük sermayeli Anadolu esnaf ve sanatkarını bitirme noktasına getirecektir. Ancak daha önemlisi toplumsal düzen ve toplumun sosyal durumunun bozulacak olmasıdır. Büyük market zincirlerinin nerede dört bakkal, bir manav, bir kasap görse açtığı şube rahatlığı biran önce sona erdirilmeli” ifadelerini aktardı.

Keskin şu ifadeleri aktardı: “Hükümetimizin; esnaf ve sanatkar kesimi olarak desteklediğimiz barış süreci ile toplumun sosyal dengelerini yeniden kurarken, ekonomik barış sürecini de başlatarak küçük esnaf ve sanatkarı da dış sermaye destekli AVM ve büyük marketlere karşı koruyacak yasa ve düzenlemeleri biran önce hayata geçirmelidir. Hükümetimiz, küçük esnaf ve sanatkarı koruyucu ve kollayıcı önlemlerini uygulamaya koymalıdır. Bunun için öncelikle bir planlama yapılmasını istiyor ve talep ediyoruz. Bu planlamayı esnaf ve sanatkar içinde istiyoruz. Bir sokakta yoğunluk kaç bakkalı gerektiriyorsa o sayı kadar işletme ruhsat izni getirilmeli. Bir il ve ilçeye nüfusun yoğunluğuna göre büyük market açma ruhsat izni verilmeli. Ulusal ve uluslararası marketlerin illere şube açma sayısına sınırlandırma getirilmeli. Büyük marketlerin açılabileceği işletmeler için standart imar planlaması ve standart proje şartı getirilmeli. Belediyeler standart imar ve projelere uymayan büyük market şubelerine izin vermemeli. Otoparkı olmayan, yangın tahliye çıkışları bulunmayan, depo giriş ve çıkışı yapılmayan marketlere izin verilmesi, aynı zamanda o sokağın, o caddenin trafik akışını da bozmaktır. Belediyeler, bu konuda yeniden düzenleme yapmalıdır. Büyük bir market şubesine ürün indirilirken, cadde ve sokakların trafiğini durdurmak hiç kimsenin hakkı değildir. Aynı işlemi küçük bir esnaf yapsa, o sokağı zabıtalar başına yıkar.”

Keskin, “AVM’ler ve küçük marketler hızlı tren misali gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya açılıyor. Batı’da miadını dolduran büyük marketler ve AVM’lerin bölgemizde yayılması, bölgedeki küçük esnaf ve sanatkarı olumsuz etkileyecektir. AVM’lerin ve büyük marketlerin gittikleri illeri hiçbir faydası yoktur. Sadece çöplerini illerimize bırakıyorlar, topladıkları ciroları Avrupa’ya götürüyorlar. Büyük market zincirlerinin istihdama da önemli bir katkısı yoktur. Tek kasiyerle Anadolu sermayesini Batı’ya aktarıyorlar” dedi.

Hiçbir zaman AVM ve büyük market zinciri anlayışının çarşı mağazasının yerini alamayacağını belirten Keskin, “Çarşı mağazacılığı ve çarşı esnaflığı toplumun sosyal ayaklarıdır. Krizde de çarşı esnaflığı ayaktadır, kriz sonralarında da ayaktadır. Hoş görünün de adresi çarşı esnafıdır, toplumsal barışın aynası da çarşı esnafıdır. Orta da plansız ve kontrolsüz bir gelişme var. Hızlı tren gibi ilerleyen AVM’ler ve büyük market zincirleri kaza yapmadan hükümet bu uygulamaya dur demeli. Aksi takdirde hızlı trenin kazası facialarla sonuçlanır. Dün bankaların hızlı tren gibi ilerleyerek batmasının zararını toplum çekti, bari bugün büyük market zincirlerinin kazasını toplum çekmesin. Bugün esnaflık biterse sanatkarlıkta biter. Esnafı ve sanatkarı biten toplumun iç dinamiklerini sağlamak kolay olmayacaktır. O nedenle özellikle altın satışları sadece kuyumcular yapmalıdır. Bankalar kendi işini, PTT kendi işini yapmalıdır. Kuyumcular için mektup dağıtımı ne kadar hoş görülmeyecek bir durumsa, PTT içinde altın satmak o kadar hoş görülecek bir durum değildir. Eğer bankalar altın satacaksa, kuyumculara da kredi verme izni getirilmeli. Ya herkes kendi işini yapmalı, yada herkese aynı fırsat eşitliği verilmeli. Sanayiciler devletten aldığı ve tüyü bitmemiş yetim hakkıda bulunan teşvik paralarını esnaf ve sanatkarla haksız rekabette kullanmasın. Sanayiciler, dünya ile rekabet ederek, yapacağı üretimlerle Türkiye’nin cari açığını kapatacak üretim alanlarına bakmalıdır” ifadelerini kaydetti.