Tohum Fabrikası Gibi Çalışan Enstitüsü

Eskişehir'de 1925 yılında Islah-ı Buzr adı ile kurulan Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde hububat, baklagil ve sebze tohumlarının ıslahı yapılıyor.

Enstitü Müdür Vekili Yakup Karaman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, enstitüde harf inkılabından önce tohum ıslah çalışmalarının yapıldığını, çeşitli isimler değiştiren kurumun son düzenlemeyle Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü adını aldığını söyledi.

Enstitüde ilk araştırmanın Fransa'da eğitim almış Emcet Yektay tarafından yapıldığını hatırlatan Karaman, o dönemde geliştirilen "AK702" buğday çeşidinin Anadolu'da uzun süre kullanıldığını kaydetti.

Karaman, buğdayda ekmeklik, kuru ve sulu tarımla ilgili seleksiyon ıslahı ve melezleme çalışmalarının yapıldığını ifade ederek, şöyle konuştu:

"Türkiye'deki melezleme çalışmalarında ilk ürün bizim enstitümüzde alındı. 'Melez13' ismi verilen bu çeşit, uzun yıllar üretimde kaldı. Daha sonra makineli tarım başlayınca özellikle 1960'lı yıllardan sonra ıslah çalışmaları yeni bir boyut kazandı. Çayır, mera, yem bitkileri, sebze ve baklagiller bakımından iklim ve makineli tarıma uygun çeşitler üzerinde ıslah programı yoğunlaştırıldı. Bunun akabinde nohutta 5 çeşidimiz şu an ülkenin farklı bölgelerinde çiftçiler tarafından kullanılır hale geldi."

Kurumdaki laboratuvar altyapısının önemine dikkati çeken Karaman, "Özellikle kalite laboratuvarında her yıl 5 binden fazla materyal analiz edilerek, özellikle ıslahçı arkadaşlarımız önemli veriler elde ediyor" dedi.

-"Türkiye'deki 200 buğday çeşidinin 55'i bu kurumdan"-

Enstitünün nadas alanlarının daraltılması ve özellikle 1990'lı yıllarda gündeme gelen çinko eksikliği konusunda koordinatörlük yaptığını aktaran Karaman, "Türkiye'de çinko eksik olan alanları tespit ettik. Bu eksikliğin giderilmesi ve buna uygun çeşitlerin geliştirilmesi için çalışmalar yaptık" diye konuştu.

Enstitüde 6 laboratuvarda 150 personelle çalışmalar yürüttüklerini vurgulayan Karaman, şöyle devam etti:

"Enstitüde 1925 yılından bu yana 134 çeşit tohum ıslah edildi. Türkiye'de şu an kullanılan hububat tohumlarının yüzde 20'si, baklagil tohumlarının ise yüzde 50'si enstitümüzde ıslah edildi. 90'dan fazla kamu ve özel sektör kuruluşuyla sözleşmemiz var. Ülkemizin tohumluk ihtiyacını karşılıyoruz. Türkiye'deki 200 buğday çeşidinin 55'i bu kurumda ıslah edildi. Özellikle 'Sönmez' buğday çeşidi halen çiftçiler tarafından çok tercih ediliyor. 'İnce01' arpa çeşidimiz tüm çiftçiler tarafından rağbet görüyor. Bu cinsin tohumluk ihtiyacında taleplere yetişemiyoruz."