Toksik ilişki nasıl olur? Toksik ilişki nasıl anlaşılır?

Toksik ilişkiler, partnerlerden birinin veya her ikisinin ruhsal ve fiziksel sağlığını bununla birlikte hayattaki mutluluğunu olumsuz yönde etkileyebilir. Uzun süredir devam eden bir toksik ilişki içerisinde bulunmak, duygusal travmalara, düşük öz güvene ve stresle başa çıkma sürecinde yetersizliğe neden olabilir. Bundan dolayı, insanlarla sağlıklı bir ilişki kurabilmek için olumsuz davranışları azaltmak veya önlemek amacıyla açık ve dürüst bir şekilde iletişim kurmak önemlidir. Toksik davranışlar devam ediyorsa ve ilişki kurtarılamayacak durumdaysa, uzmanlardan ilişki terapisi gibi profesyonel yardım almak iyi bir seçenek olabilir.

Toksik ne demek?

Toksik kelimesi dilimize İngilizce'den geçmiş zehirli anlamına gelen bir ifadedir. Tıp literatüründe canlı hücrelere zarar veren maddelere ve organizmalara toksik denir. Toksik maddeler insan bedeni üzerinde çok ciddi olumsuz etkilere sahiptir. Sodyum siyanit, striknin, etilen glikol, nikotin, digoksin, tabun, hidrojen peroksit gibi tehlikeli zehirler yeryüzündeki en tehlikeli ve toksik maddeler olarak bilinir. Toksik ifadesi tıbbi bir terim olarak bilinse de sosyal hayatta da sıklıkla duyulan bir kelime hâline gelmiştir. Toksik sözcüğü son zamanlarda insani ilişkiler için de kullanılmaya başlanmıştır. Bu noktada esas sorulması gereken ise ilişkilerin neden toksik olarak nitelendirildiğidir.

Toksik ilişki nasıl olur?

İnsan sosyal bir varlıktır. Hayatını faydalı bir şekilde sürdürebilmek için diğer canlılar ile iletişim hâlinde olmayı ister. İnsan hayatındaki her türlü ilişki farklı bir dinamiğe sahiptir. Bazı ilişkiler kişiyi olumlu etkilerken, bazıları ise oldukça yıpratıcı ve zararlı olabilir. İçerisindeyken kişinin kendini kötü hissetmesine neden olan ilişkiler olabilir. İnsanlar sevme, sevilme ve ait olma ihtiyacı ile birlikte diğer kişilerle yakın ilişkiler kurmayı arzular. İnsanlar derdini paylaşmak, karşısındaki kişiden destek bulacağı ilişkiler kurmak ister. Ancak insani ilişkilerin olumlu tarafları olduğu kadar olumsuz etkileri de bulunur. İnsani ihtiyaçları karşılamayan ve kötü devam eden ilişkiler duygusal ve fiziksel sağlığı olumsuz etkileyebilir.

İnsan hayatında stres yaratan en önemli unsurların başında insani ilişkiler gelir. Bu tür stresli durumlar kişiyi zamanla yıpratır, mutsuz hissettirir, içsel sorgulamalara neden olur. Kişi, hayatında toksik etkileri bulunan kişilerle görüştükten sonra kötü hissetmesine rağmen bu ilişkilerden vazgeçemeyebilir. Özellikle yakın ilişkilerde zarar verici etmenleri fark edebilmek zordur. Bazen bir şeylerin yolunda gitmediği fark edilse bile ilişkiye dair bir karar vermek kolay olmayabilir.

Toksik ilişkiler kısa ya da uzun sürelerde bireye büyük zararlar verebilir. Bu ilişkiler eş, sevgili, arkadaş ya da iş arkadaşlarıyla olabildiği gibi ailen bireyleriyle de olabilmektedir. Bundan dolayı toksik ilişkilerle olan bağları koparmak ya da bu ilişkiye mesafe koyabilmek oldukça zordur.

Toksik ilişki nasıl anlaşılır?

Her ilişki mükemmel değildir. Ancak, insanlar zor dönemlerde bile partnerlerinin yanında kendilerini güvende hissetmeli, mutlu olmalı, saygınlık kazanmalı ve kendi benliğini göstermekte özgür olmalıdır. Sağlıklı ilişkiler ancak böyle tanımlanabilir. Herhangi bir ilişki kişiyi mutlu etmiyor, sürekli üzgün, kızgın, endişeli hissetmesine neden oluyor ise toksik ilişkiden söz edilebilir. İlişkileri toksik olarak tanımlayan bazı etkiler şu şekildedir:

• Her zaman fedâkarlık yapan bir taraf varsa ve karşı taraftan hiçbir olumlu adım görülmüyorsa,
• Sağlıklı iletişim kurulamıyor; öfke krizleri, yoğun duygusal patlamalara maruz kalınıyorsa,
• Partnerin diğerine karşı saygısız, aşağılayıcı, eleştirel ve istismarcı tavırları bulunuyorsa,
• Kişinin duygu ve düşünceleri sürekli olarak partneri tarafından manipüle ediliyorsa,
• Kıskançlık ve güvensizlik gibi durumlar yüzünden arkadaş ve aile çevresinden izole bir duruma gelindiyse,
• Kişiler birbirinin hayatı ile ilgili karar ve eylemlerini desteklemiyor; bu konularda var olan öz güvenini de olumsuz etkiliyorsa,
• Yakınlık, sevgi gibi ihtiyaçlar karşılanmıyor; öfke, mutsuzluk, endişe, yorgunluk gibi hisler partner tarafından tetikleniyorsa,
• Sözlü ya da fiziksel şiddet, taciz vb. istismarlar ilişki içerisinde mevcutsa bu ilişki toksik bir ilişkidir.

Bu zararlı ilişkiyi yaşayan taraflar bazen kısa sürede durumu fark edemeseler de, bir şeylerin yanlış olduğunu hissedebilirler. Bazen bu durum kişinin en yakın dostları veya ailesi tarafından dillendirilebilir. Bu noktada profesyonel destek almak gerekebilir. Toksik bir ilişki kısa ve uzun vadede büyük zarar ve kayıplara neden olabilir.