Toprak alkali metaller nedir? Toprak alkali metallerin özellikleri nelerdir?

Yapısal olarak yumuşak ve kolay şekillendirebilir özellikteki beyaz renkli alkali toprak metaller; berilyum, kalsiyum, radyum, baryum ve magnezyum elementlerinden oluşur. Doğada sık sık rastlanan bu element grupları ticari alanda oldukça değerlidir. Toprak alkali metallerin özellikleri genelde birbirleriyle benzerlik gösterir.

Toprak alkali metaller nedir?

Periyodik tabloda grup elementlerinden olan toprak alkali metaller, sarı renk ile vurgulanır. Alkali metallerden daha az tepkimeye giren toprak alkali metaller hangi grupta yer alır? Bu element grubu periyodik tablonun baştan ikinci dikey sırasında yer alır. Yani 2A gruplu elementlerdir. Toprak alkali metaller; berilyum, magnezyum, kalsiyum, baryum, stronsiyum ve radyumdan oluşur.

Toprak alkali metallerin özellikleri nelerdir?

Toprak alkali metallerin çoğu birbirleriyle benzer özelliklere sahiptir:

• Bu element gruplarının dış kabuklarında bir dış elektron ve iki elektron bulunur. Bileşik oluştururken son katmandaki iki elektronu vererek +2 değerliğini alır.
• Toprak alkali metaller yumuşak ve biçimlendirilebilir yapıdadır.
• Bu gruptaki tüm elementler metal olmakla birlikte oda sıcaklığında katı hâlde bulunurlar.
• Çoğunlukla düşük yoğunlukları vardır.
• Elektronegatiflik dereceleri oldukça düşüktür.
• Erime ve kaynama noktaları metallere göre daha azdır. Buna karşın reaktiflik düzeyleri yüksektir.
• Bütün alkali topraklar aşındırıcı alkali hidroksit oluşturur. Ancak berilyum buna dahil değildir.
• Yine tüm alkali toprak metaller halojenlerle reaksiyona girerek halojenür oluştururlar.
• Bu element grupları yüzey oksit tabakaları oluşturdukları için havayla reaksiyona girer. Bundan dolayı çoğunlukla donuk gözükürler. Ancak saf metalleri andıran parlaklıkları vardır. Renkleri ise gümüş beyazlığındadır.
• Toprak alkali metallerin elektron ilgileri düşüktür.
• Özellikle berilyum periyodik tablonun II. grubunun en üstünde yer alır. Kimyasal özellikleri açısından daha çok 3A grubu elementlerinden olan alüminyum ile ortak yönleri vardır.
• Kalsiyum, aktivitesi yüksek olduğu için serbest hâlde bulunmaz.
• Isı ve elektriği çok iyi iletirler.
• Berilyum oldukça sert bir metal olmasına rağmen baryum ise yumuşak bir metaldir. Bu durum element grubunda yukarıdan aşağıya doğru inildikçe atom yarıçapının artması ve bunun sonucunda bağlanma kuvvetinin azalmasından kaynaklıdır.
• Bu metaller havada ısıtıldıklarında parlak ışık gösterisiyle yanarak hem oksitlerini hem nitrürlerini verir.

Alkali toprak metaller doğada nasıl bulunur?

Periyodik çizelgenin ikinci tablosunda yer alan toprak alkali metallerin neredeyse hepsi doğada mevcuttur. Magnezyum içerdiği sülfat ve klorürden dolayı yer altı ve deniz sularında bulunur. Özellikle deniz suyunda en çok bulunan ikinci elementtir. Kalsiyumun doğada en sık rastlanan hali kalsiyum karbonattır.

Toprak alkali metallerin kullanım alanları nelerdir?

Magnezyum; kolay şekil alabilme özelliğinden dolayı uçak sanayide, valiz yapımında, fotoğrafçılıkta, optik malzemelerin üretiminde kullanılır. Aynı zamanda uçakların yakıt tankları ve iniş takımları da bu element alaşımından yapılır. Halojenli bileşiklerin en önemlisi olan magnezyum klorür ise çimento yapımında, kimyasal üretimde toz bağlamada, tekstil ve kâğıt üretiminde, dezenfektan yapımında, yangın söndürücü ve seramiklerde sıklıkla kullanılır.

Kalsiyumun kullanım alanı ise oldukça çeşitlidir. Özellikle vücudun kemik kısımları ile dişlerin oluşumu için belirli miktarda kalsiyuma ihtiyaç duyulur. Hatta vücut iskeleti ise büyük ölçüde kalsiyum bileşiklerinden oluşur. Bununla birlikte vücudun kalsiyum ihtiyacı da süt ve peynir ürünleriyle giderilir.

Baryum çoğunlukla solüsyon ve ilaç yapımında kullanılır. Bundan dolayı sindirim sistemi sorunları için röntgen çektiren hastalara baryumlu solüsyon ve ilaçlar içirilir. Ayrıca havai fişeklerden çoğu deneylere kadar birçok alanda baryum kullanılır.