Topuk dikeni: Neden olur, nasıl geçer?

Ayaklar ve topuklarsa vücudun yükünü paylaşarak duruşumuzu ve devinimimizi sağlar. Fakat bu kısma baskının artması ve bazı kas hastalıkları ayaklarda, özellikle de topuklarda problemlere neden olabilir.

Topukta diken, ayak kasının tabana yayılmasını sağlayan kasların bağlantı yerlerinde oluşan kısalmadır. Topuktaki tendonların kısalması olarak da bilinen bu durum, çoğunlukla kadınlarda görülür. Tıpta "plantar fasiit" olarak adlandırılan topuk dikeni, topuk kemiğinin alt kısmında kalsiyum birikmesi sonucunda kemik oluşması ve bu kemiğin çıkıntı yapması halidir. Bu çıkıntı topuğa bastıkça acı meydana getirir. Çok uzun süre ayakta kalındığında, aşırı spor yapıldığında veya fazla kilolu olunduğu için ayaklara baskı artar ve kemik çıkıntısı diken gibi batmaya başlar. Normalde topuklarımız yarı yumuşak yarı sert yapıdadır. Fakat diken oluşumunda topuğun yumuşadığı ve diken olan kısmın ise sert olduğu görülür. Bu sertlik sanki ayağa sivri bir cisim batıyormuş gibi bir etki yaratır. Topuklarda oluşan dikenler diyabet ve obezite hastalarında daha sık gözlenir.

Topuk Dikeni Nasıl Anlaşılır?

Topukta meydana gelen diken çoğu zaman kendini sabahları belli eder. Sabah aniden uyanıp topuğa basılırken şiddetli bir ağrı hissedilir. İlk birkaç adım bu ağrı hissedilir ve geçer. Uzun süre ayakta kalındığında topuk bölgesinde iğne batırıyormuşçasına büyük bir ağrı oluşur. Bu ağrılar uzun yürüyüşler ve uzun süre ağır yük taşıma sonucu da hissedilebilir. Ağrılar gece çok daha az hissedilir. Gün içinde farklı zamanlarda topuğun yüklendiği yüke bağlı olarak ağrı oluşur ve geçer. Ancak ileri durumlarda topuk ağrıları dayanılmaz hale gelebilir.

Topuk Dikeni Neden Olur?

1. Fazla ayakta kalmak

Uzun süre ayakta kalmak zamanla ayaklara ve tabanlara uygulanan basıncı artırır. Bu durum aynı zamanda tabana binen yükü de artırır. Sürekli ayakta kalarak çalışan kişilerde zamanla ayak tabanı tendonunda incelme ve kopmalar oluşur. Bu durumda topukta diken meydana gelir.

2. Spor yapmak

Düzenli olarak spor ve egzersiz yapan kişiler ne yazık ki topuk dikeni problemiyle karşı karşıya kalabiliyorlar. Bu kişilerde zamanla ayak tabanı zarar görüyor. Ayak tabanının zarar görmesi ile de topuk dikeni meydana gelebiliyor.

3. Aşırı kilolu olmak

Boy oranına göre fazla olan kilo, topukta diken oluşumunun en büyük nedenlerindendir. Obezite ve aşırı kilo, ayaklara ve bacaklara fazla yük bindirir. Bir süre sonra da bacaklarda varis ve damar tıkanmaları, topuklarda ise zamanla diken oluşumuna neden olur.

4. Yanlış ayakkabı seçimi

Moda endüstrisi zaman zaman ayak sağlığına zarar verecek türden ayakkabılar üretiyor. Çok uzun topuklu ve desteksiz ayakkabılar, ortopedik olmayan düz tabanlı ayakkabılar (sandalet, babet vs.) ayak sağlığına zarar veriyor. Bu tür ayakkabıları sık giyen kişilerde de zamanla taban kısmı çöker ve bu kısımlardaki kaslar incelerek kopar. Akabinde de topuk dikeni oluşur.

5. Şeker hastalığı

Şeker hastalığı bazı kişilerde aşırı kiloya neden olur. Bu kişilerin bölgesel kilo alması da söz konusudur. Bacak ve bel bölgesinde biriken kilolar ayağa baskı yapar ve topuk dikeni oluşumunu tetikler.

6. Ortopedik sorunlar

Doğuştan gelişen düz taban sendromu ve kısa ayaklı olma gibi sorunlar da dikene neden olur. Düz taban olan kişilerin özel ayakkabılar giymesi gerekir. Aksi halde zamanla topuklarında diken ve ayaklarında bazı farklı sorunlar görülebilir.

7. Eklem sorunları

Eklem romatizması yaşayan kişilerde de topuk dikeni oluşur. Eklemlerde iltihaplanma veya eklemlerin kısalması sorunu yaşayan kişilerde topuk kısmındaki tendonlar daha kolay kopar ve diken oluşumu daha kolay gerçekleşir.

8. Yürüyüş bozukluğu

Yürüyüş bozukluğu, gelişimsel bir sorundur. Yürümekte zorlanan veya yürüme sırasında ayak bölgesine aşırı yük bindiren kişilerde zamanla diken oluşumu hızlanır.

9. Fazla yük taşımak

Aşırı yük taşımak ayak bölgesinde baskıya neden olur. Ayaklar ve tabanların taşıyabileceği yük miktarı bellidir. Ancak kişiler taşıyabileceklerinden fazla yükü omuzladıklarında topukta diken oluşumu görülebilir.

Topuk Dikeni Nasıl Geçer?

Topukta oluşan kemik çıkıntıları yani diken diye tabir ettiğimiz durumlar kişiye oldukça büyük rahatsızlık verir. Yürüyüş sırasında, bir iş yaparken ya da bir spor ile uğraşırken ani ve acılı şekilde kendisini hissettiren bu durum insanın yaşam kalitesini düşürür. Bu yüzden kişiler topuk dikeninden olabildiğince çabuk kurtulmak isterler. Topuk dikenini yok etmek için çeşitli tedaviler bulunur. Bunlar ilk etapta evde yapılan tedavilerdir. Bu tedaviler daha çok ağrıyı azaltmaya yöneliktir.

1. Bitkisel tedavi

Topuk dikeni bitkisel tedavi ile geçirilmeye çalışılır. Bu amaçla dikenin bulunduğu bölgeye günde 2 veya 3 defa buz kompresi yapmak gerekir. Ayrıca, masaj yapmak da dikenin yarattığı sertliği ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.

2. Topuk Dikeni Egzersizleri

Topukta oluşan ve insanı rahatsız eden bu dikenlerden kurtulmak için medikal veya cerrahi tedavi yöntemlerinin uygulanmasını istemeyenler aslında çeşitli egzersizler ile kurtulabiliyorlar. Bu sorunu yaşayanların topuk dikenine ne iyi gelir diye yapacağı araştırmalarda birçok videolu ve resimli egzersiz görüntüsü elde etmesi muhtemeldir. Bu egzersizlerden bazısı şu şekildedir;

İlk olarak bir dizinizi duvara karşı düz tutup topuğunuzu yere basın. Daha sonra diğer bacağı dizden bükerek duvara yaslayın. Topuk bandı ve ayak kavisi bu pozisyonda gerilir. 10 saniye sabit kaldıktan sonra ayak ve topuğu gevşetin. Sonra yavaşça ayağı kalkın. Bu hareketi 20 defa diken bulunan topuğa tekrarlayın.

İkinci egzersizde ise bir ayağınızı diğerinden öne doğru uzatın ve eğin. Diğer ayağınızı ise üst kısımdan eğin ve dizlerinizi kırın. Topuklarınızı yere sabit tutarak çömelin. Bu egzersiz ile topuk kasları gevşeyip uzar ve diken ortadan kalkar.

3. Medikal tedavi

Doğal yöntemler ve egzersizler ile dikenden kurtulamayan kişiler alternatif olarak medikal tedavi kullanabilir. Bu tedavide kortizol ve PNR iğneleri uygulanır ve topuğa form kazandırmaya çalışılır. Ayrıca ‘proloterapi tedavisi’ ile ayak tabanına enjeksiyon uygulanır. Bu tedavide hasarlı topuk dokusuna proliteran sıvısı enjekte edilir. Bu sıvı topuktaki hasarlı bölgeyi onarır. Sorunlu bölgedeki hücrelere iyileştirici etkide bulunur. Kısa zamanda ayak tabanı yapısında kaslar güçlenir. Bağ dokusu ise tektik noktalara yeniden bağlanarak kemik veya diken oluşumunu önler. Bu enjeksiyon 3-4 seans boyunca uygulanır. Proloterapi tedavi ömür boyu dikenden kurtulma şansı verir.

4. Diken kırma yöntemi

Topuk dikeni nasıl kırılır? Topuğunda diken bulunan kişiler topuk dikeni kırma / şok dalga uygulaması yöntemi ile dikenden kurtulabilirler. Bir çeşit fizik tedavi yöntemi olan bu tedavide şok dalgaları aynı böbreklerdeki taşları kırma mantığı ile topuğun içinde oluşan kemik yapılı dikeni kırar. Bu yöntemde hastaların %85‘i olumlu sonuç alıyor. Ayrıca tedavi kolay ve anestezi olmadan uygulanabildiği için tercih edilen bir yöntemdir.