Bizler için ölüm demek son yolculuğa uğurlanmak demek olsa da Toraja Kabilesi için ölüm bir son anlamına gelmiyor. Batılı toplumlar için ürkütücü hatta korkunç gelen bu gelenek Toraja kabilesi için kutsal bir ritüel.
Kabilede biri öldüğü zaman cenaze bir müddet evlerde bekletiliyor. Aile orta halli ise, ölülerini evlerinin içerisinde tutuyorlar. Fakat zenginlerse özel cenaze evlerini kullanıyorlar. Ölüler, aile kendini hazır hissedene kadar evde bekletiliyor. İnsanlar ne zaman ölülerini bırakmaya hazır olurlarsa cenaze törenini o zaman düzenliyorlar. Fakat o zamana kadar onlarla birlikte yaşıyorlar. Bedenlerin içinde hala bir ruh olduğuna inandıkları için onlara yemek bile yediriyorlar. Ölünün çürümemesi için vücudunu kimyasalla kaplıyor yani mumyalıyorlar. Toraja halkı ölülerini mumyalamanın, aileye ve genel olarak kabileye şans getirdiğine inanıyorlar.
Aile nihayet ölümü kabullenip cenazeden ayrılmaya karar verdiğinde ise bir başka seremoni başlıyor. Cenaze töreni için orta halli bir aile 38 bin sterlin, varlıklı bir aile 200 bin sterlin civarı harcıyor. Bu paranın çoğu bufalolar için harcanıyor. Bufaloların kurban edilmesi sonucu, ölünün daha rahat huzura kavuşacağı düşünülüyor.
Bizdeki gibi hüzünlü cenaze törenleri düşünmeyin. Gayet eğlenceli bir etkinliğe dönüşüyor Toraja kabilesi için. Zira ölülerini gömmeyi kabullenseler de onları son görüşleri olmadığını biliyorlar.
E ölüyü de gömdüler ritüel bitti diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Her Ağustos ayında, ölüler tabutlarından temizlenmek üzere çıkarılıyor. Onlara yeni kıyafetler giydiriyorlar ve köyün etrafında gezdirip, sevdiklerini ziyaret ettiriyorlar. Sonrasında tabutlarına yerleştirip, yeniden mumyalıyor ve yanına sevdiği eşyaları koyuyorlar. Bazı ölülerin tabutları kayalıkların içerisinde bulunan oluklara yerleştiriliyor. Bu tepelere de tahtadan insan figürleri yerleştiriliyor ki bu sayede figürler kayaların içerisindeki ölüleri temsil ediyor.
Endonezya halkı çoğunlukla Müslüman olsa da Toraja Kabilesi Protestan Hıristiyan. Bu geleneğinin ilk olarak milattan sonra 9. yüzyılda başladığına inanılıyor. Törenler Hristiyan ögeler de içeriyor; incil okunuyor ya da Tanrı'ya dua ediliyor.
Dünya üzerinde ne farklı inançlar, ne farklı kültürler var. İnsan gezdikçe, okudukça ve bu farklılıkları gördükçe hayrete düşüyor. Toraja kabilesi'nin manene ritüeli de bizi hayrete düşüren farklılıklardan yalnızca biri...
