Toroslar’da Kardelen Soğanlarının Sökülmesine Başlanıldı

Antalya'nın Akseki ilçesinin Çimi, Çanakpınar ve Geyran yaylalarında yetişen kardelen çiçeklerinin soğanlarının sökülmesine başlandı. Çimi, Çanakpınar ve Geyran yaylalarında beş yıldır koruma altına alınan kardelen soğanları, bu yıl Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından ihracatçı firmalara Akseki'nin Çimi yaylasında 3 bin 500, Çanakpınar ve Geyran yaylalarında 3 bin 500 kilo, İbradı yaylalarında 3 bin 500 kilo olmak üzere toplam 10 bin 500 kilogram kardelen soğanı söküm izni verildi.

Söküm işlemleri, Akseki Orman İşletme Müdürlüğü ekipleri denetiminde yapılıyor. Göçerlerden kardelen soğanlarını alan ihracatçı firma yetkilileri kardelen soğanlarını elekle eleyip 4 santimetre ve üzerindeki kardelen soğanlarını alıyor. Elek altlarını ise yeniden doğa ile buluşturuyorlar. İhracatçı firmaların Orman İşletme Müdürlüğüne topladıkları kardelen soğanının bir kilogramı için 42 kuruş ödeyecekleri kaydedildi.

Kardelen soğanı söken firma yetkililerinden Tacettin Küçükbayır, beş yıldır Akseki bölgesinde kardelen sökümünün olmadığını ve koruma altında olduğunu söyledi. Köylüler aracılığıyla kardelen soğanı sökümüne başladıklarını, verilen yedi günlük süre içerisinde sökümün tamamlanacağını belirten Küçükbayır, 'elek altı' denilen çapı küçük kardelen soğanlarının sökülmesi halinde köylüler tarafından yeniden ekildiğini, tohumları sararmış halde çıkarılan kardelen soğanlarının yeniden toprak altına konulduğunu ifade etti.

Kardelen neslinin yok olmamasına özen gösterdiklerini belirten Küçükbayır, bölgede beş yıldır kardelen soğanının sökülmediğini, sökümde çalışan köylülerin de bilinçlendirildiğini, çapı küçük ve tohumları sararmış kardelen soğanlarını toplamadıklarını söyledi.

Akseki’nin Çimi Yaylası Ölü Miyar mevkiinde kardelen soğanı söken göçebe Hüseyin Yüksel, kardelen soğanı söktüğünü ve irilerini alarak küçüklerini ve tohumlarını yeniden yerine koyarak ektiğini söyledi. Yüksel, Çimi yaylasında beş yıldan beri kardelen soğanı sökümünün yasak olduğunu belirterek kardelen soğanını sökerken bulunan tohumlarını yeniden ektiklerini ifade etti.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü yetkilileri ise soğanlı bitkilerin bazı türlerinin ihracatının tamamen yasak olduğunu, Toros kardeleninin ihracatının kotaya tabi olduğunu bildirdi.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nca, kardelen soğanı ekimi ve doğadan sökümü konusunda yetkilendirilmiş firmaların dışında doğadan soğanlı bitki sökülmesine izin verilmediği belirtildi. Bu firmaların da kendilerine tanınan kota miktarı kadar söküm yapabildiklerini anlatan yetkililer, aynı firmaların kültür soğanı yetiştirip ihraç etmelerinin de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın denetiminde olacağına değindi.

EN DEĞERLİSİ TOROS KARDELENİ

Dünyada 20 kadar doğal türü bulunan kardelenin Türkiye'de 3'ü endemik olmak üzere 11 türü yetişiyor. Kardelen, Doğu Karadeniz'de başlayarak, Batı Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinin daha çok dağlık kesimlerinde bin metrenin üzerindeki rakımda yetişiyor. Yaklaşık 100 yıldır yurt dışına satılan kardelen soğanları, en fazla ihraç edilen ve sökülen çiçek soğanı türü olarak biliniyor.

Avrupa pazarlarında en çok aranan kardelen türünün, Toros dağlarında yetişen ''galanthus elwesii'' olduğu belirtiliyor. Toros dağlarında özellikle Akseki, İbradı, Gündoğmuş, Alanya, Manavgat ve Beyşehir civarlarında yayılan kardelenin bir türü de Doğu Karadeniz bölgesinde yetişen ''galanthus ikariae'' olduğu belirtiliyor. Ancak, bu türün ihracat oranı çok düşük. Vahşi söküm nedeniyle nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan kardelen soğanları, doğaya yeniden dikiliyor.