Roma İmparatorluğu ve Osmanlı döneminde eyalet merkezi olan Trabzon pek çok tarihi yapıyı barındırıyor. Bunlardan biri olan Sümela Manastırı'nın MS 365-395 tarihleri arasında inşa edildiği biliniyor.
Karadeniz Rumları arasında anlatılan bir efsaneye göre Atina'lı Barnabas ile Sophronios adlı iki keşiş aynı rüyayı görmüşler; rüyalarında, İsa’nın öğrencilerinden Aziz Luka’ın yaptığı üç Panagia ikonundan, Meryem'in bebek İsa’yı kollarında tuttuğu ikonun bulunduğu yer olarak Sümela'nın yerini görmüşler. Bunun üzerine birbirlerinden habersiz olarak deniz yoluyla Trabzon'a gelmiş, orada karşılaşıp gördükleri rüyaları birbirlerine anlatmış ve ilk kilisenin temelini atmışlar. Manastırdaki fresklerde sıkça yer alıp, özel bir önem verilen Trabzon İmparatoru III. Aleksios'un (1349-1390) manastırın gerçek kurucusu olduğu sanılıyor.
Dünyanın en uzun ikinci mağarası olarak kabul edilen Çal Mağarası rahat bir hava hareketine sahip olduğu için astım, bronşit gibi hastalıkları olanlara iyi gelmesiyle nam salmıştır. 8 milyon yılda oluşmuş olan mağaranın sarkıt ve dikitleri adeta büyülüyor.
Sık ormanları ve doğal güzelliği ile yerli ve yabancı turistleri cezbeder. Adını kıyısında bulunduğu gölden alır. Bu göl yamaçlardan düşen kayaların, Haldizen Deresi'nin önünü kapatmasıyla oluşmuştur.
Trabzon'un Kuştul (Şimşirli) Köyü'nde vadiye hakim bir tepe üzerindeki manastır, bir kaya kilisesi. 752 yılına tarihlendirilen yapı topluluğu, 1203 yılında yağmalanmış, 14. yüzyılda yenilenmiş. 1904’te yangında tahrip olmuş ve üçüncü kez yapılmış. Manastırdan günümüze çok az kalıntı ulaşabilmiştir.
Bu manastırda da bir mağara ve ayazma vardır. İlk manastır mağaranın önünde kurulmuştur. Manastırın ilk kurucusu ve yapım tarihi bilinmiyor. Bununla birlikte bazı araştırmacılar MS 270 ve MS 317 tarihleri arasında kurulduğunu belirtiyor.
Gülbahar Hâtûn Camii, Büyük İmaret Cami ya da Hâtûniye Camii, Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından annesi Gülbahar Hatun adına 1514 yılında Trabzon'da yaptırılmıştır.
Doğal güzelliklerinin içinde bulunduğu bir nokta var ki gören herkesi kendine bağlar; Haldizen Haylası… Haldizen Yaylası, Demirkapı Yaylası olarak da bilinir ve Karadeniz'in en can alıcı noktalarından biridir. Uzungöl'le birlikte muhteşem bir uyum içinde olduğuna mutlaka şahit olunması gerekir.
Garester Yaylası, Karadeniz’in en düzenli yaylalarındandır. Mükemmel konumu ve kuzey yamacından görülen Uzungöl’ün görünüşü mükemmeldir. Yayla turistik açıdan gelişmiş olsada yaylanın geliri hayvancılıktan sağlanıyor
Yaylada birçok etkinliğe katılabilirsiniz; kamp, doğa ve dağ yürüyüşü, dağ bisikleti.
Karadeniz'in Tarihi Mekanlarında Zamana Yolculuk
Trabzon'un kısmen az bilinen bu nedenle de büyük ölçüde bakir kalabilmiş yerlerinden Balıklı Yaylası ve Balıklı Gölü'nü görmek, oranın dokusunu yaşamak ömür boyu hafızanıza kazınacak bir deneyim.
10. Osmanlı Padişahı, 89. İslâm Halifesi Kanuni Sultan Süleyman'ın (I.Süleyman) 6 Kasım 1494 tarihinde doğduğu ve 7 yaşına kadar yaşadığı evdir.
Trabzon'da bulunan Boztepe, şehrin tam üzerine inşa edilmiş. Açık çay bahçesi bulunuyor, ayrıca kapalı çardaklar da mevcut. Şehre kuş bakışı baktığınızda hava alanı kısmından Çarşıbaşı'na kadar her yer görünüyor. Trabzon'un en işlek meydanı buradan o kadar güzel gözüküyor ki rahat rahat izleyerek temiz hava keyfi sürüyorsunuz.
İstanbul'un Latinler tarafından işgal edilmesinden sonra kaçan ve Trabzon'da 1204 yılında Trabzon imparatorluğunu kuran Komnenos Ailesinden Kral I.Manuel (1238-1263) tarafından 1250-1260 yılları arasında yaptırılan ve bir manastır kilisesi olan Ayasofya adı "Kutsal Bilgelik" anlamına gelir. Fatih Sultan Mehmed'in 1461 yılında Trabzon'u fethinden sonra da kilise olarak kullanılan yapı 1584 yılında sultanın emriyle Kürd Ali Bey adlı bir ayân tarafından bir minber ve müezzin mahfili eklenerek camiye dönüştürülmüştür.
Trabzon hava nasıl olursa olsun gerçek bir cennet, ama iklimiyle de tam yaşanılacak yer. Yazları sıcağıyla canınızı sıkmaz, serin geçer. Kışları da soğuktan donduran bir havası yok, senede ortlama üç gün kar yağar ancak her daim yağışlıdır. Elbette güneye, dağlık bölgelere gittikçe iklim sertleşiyor.