Traktörlerin Trafik Kazalarına Karışma Oranı Diğerlerine Göre 5 Kat Fazla

Lastik tekerlek kullanılan traktörlerin karıştığı trafik kazalarının 2009-2010-2011 yılları verilerine göre teknik nedenler sebebiyle kazalara karışma oranını, diğer tüm araçların teknik nedenler sebebiyle kazalara karışma oranının 5 katı olduğu belirlendi. Tescilli lastik tekerlekli traktörlerin yüzde 74'ü ise zorunlu periyodik araç muayenesinden geçmiyor.

Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı'nda 'tarımsal faaliyetlerin arttığı dönemlerin öncesinde ve dönem içerisinde gerekli tedbirlerin alınması, bilişim teknolojisi araçları ve diğer duyuru ve bilgilendirme yöntemleriyle toplumun bilgilendirilmesi ve kaza oranlarındaki değişimin dikkatle takip edilmesi' hususları da yer alıyor.

Eylem planı kapsamında tarım araçlarının karayolu trafiğinde güvenli kullanılması ve teknik eksikliklerin giderilmesi amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı ile Polis Akademisi Başkanlığı organizasyonunda, TÜVTURK'ün katkılarıyla 27-28 Eylül 2012 tarihlerinde Ankara'da "Tarım Araçlarının Güvenli Kullanımı" çalıştayı yapılmıştı.

Çalıştayda, tarım araçlarının karayolu trafiğinde güvenli kullanımı ile ilgili sorunlar "Teknik Donanım, Eğitim, Denetim ve Altyapı" olmak üzere 4 ana başlık altında tartışılarak çözüm önerileri geliştirildi. Trafik Hizmetleri Başkanlığı'nın açıkladığı sonuç bildirgesine göre lastik tekerlekli traktörlerin karıştığı trafik kazalarının 2009-2010-2011 yılları verileri incelendiğinde; teknik nedenler sebebiyle kazalara karışma oranının, diğer tüm araçların teknik nedenler sebebiyle kazalara karışma oranının 5 katı.

Tescilli lastik tekerlekli traktörlerin yüzde 74'ü zorunlu periyodik araç muayenesinden geçmiyor. Diğer araç sınıflarına kıyasla çok büyük bir oran teşkil eden bu durum, trafik güvenliğini olumsuz olarak etkiliyor. Bu olumsuzluğun giderilmesi amacıyla şu öneriler getiriliyor: "Lastik tekerlekli traktörler için önemli bir miktar teşkil eden araç muayenesi gecikme bedeli bir defaya mahsus olmak üzere alınmayarak, bu araçların periyodik muayene oranı artırılmalıdır. Özellikle tarımsal faaliyetlerin arttığı dönemler haricinde lastik tekerlekli traktör ve römorkların periyodik araç muayenelerini yapabilecek teknik özelliklere ve hareketliliğe sahip mobil istasyonlar veya araçlar yaygınlaştırılarak yerinde muayene yapma kapasitesi artırılmalıdır. Traktörlerin büyük bir kısmının trafik sigortası olmadığından ve bu nedenle muayeneleri yapılamadığından, bu muayenelerde bir sigorta görevlisi de bulundurularak, muayene öncesi araçların trafik sigortalarının da yapılması sağlanmalıdır. Kendi yürüyen tarım makinelerinin (biçerdöver, pancar makinesi, pamuk toplama makinesi vb) tescili ziraat odaları tarafından yapılmakta olup, muayeneleri de ziraat odaları sorumluluğundadır. İyi işlemeyen bu muayene sisteminin yeniden düzenlenerek etkinlik kazandırılması sağlanmalıdır. Traktör sürücülerinin periyodik araç muayenelerini yaptırmamalarının nedenleri araştırılarak, araştırma sonuçları doğrultusunda düzenlemeler yapılmalıdır."

25 YAŞ ÜZERİ TRAKTÖRLER HURDAYA AYRILMALI

Lastik tekerlekli traktörler mevzuat gereği olarak, kullanıcılarını bir kaza durumunda emniyetli koruyacak şekilde Yuvarlanmaya Karşı Koruyucu Yapılar (ROPS - rollbar), kabin ve emniyet kemeri ile donatılmış olarak üretiliyor. Ancak söz konusu mevzuat hükümleri yürürlüğe girmeden önce üretilmiş olan araçlarda bu tür pasif güvenlik sistemleri bulunmuyor.

Araç muayenelerinde hafif kusur olarak değerlendirilen kabin, rollbar ve emniyet kemeri bulunmaması ağır kusur olarak değerlendiriliyor. Ancak, rollbar bulunmayan traktörlerde emniyet kemeri kullanılmasının sakıncalı olduğu hususu göz önünde bulundurulması isteniyor.

Türkiye'de tescilli 1 milyon 495 bin 737 lastik tekerlekli traktör içinde 25 yaş üzeri 734 bin 104 traktör bulunuyor. Bu araçların kademeli olarak hurda kapsamına alınmasını teşvik edecek mevzuat düzenlemeleri yapılarak yeni araç alımlarının desteklenmesi gerekiyor.

Lastik tekerlekli traktörler ve römorklar üzerinde zorunlu olan ışıklandırma ve işaretler bulundurulması konusunda önemli eksiklikler var. Traktör römorklarının arka ve yan taraflarında standartlara uygun yansıtıcılı işaret levhası bulunması; traktörlerde flaşörlü, yanıp sönen, sarı ışıklı, dönerli, uyarı lambası bulunması ve ışıklandırma sistemlerinin standartlara uygun olması hususlarının denetlenmesi isteniyor.

"TRAKTÖRLERE YÖNELİK DENETİMLER ARTIRILMALI"

Sonuç bildirgesine göre lastik tekerlekli traktörlerin kullanım amacı dışında ticari amaçlı olarak yük taşımada kullanımı, gabari ölçülerine uygun olmayan şekilde yükleme yapılması ve yük üzerinde yolcu taşınmasının önüne geçilmesi amacıyla denetlemeler yapılmalı. Denetlemeler, tarım araçlarının karıştığı trafik kazalarının yoğun olarak meydana geldiği güzergâh, mevsim, ay, gün ve saatlerde yapılmalı.

Patpat diye tabir edilen araçlar kırsal kesimlerde yük ve yolcu taşınması amacıyla yaygın bir şekilde kullanılıyor. Bu tür araçların yasal durumu açıklığa kavuşturularak, kullanım alanları amaçlarına uygun olarak belirlenmeli ve denetlenmeli.

Tarım araçları sürücülerinin de bu araçların karayolu trafiğinde güvenli olarak kullanılması konusunda bilgilendirilmeleri ve bilinçlendirilmeleri faaliyetlerine ağırlık verilerek, ulusal düzeyde kampanyalar düzenlenmesi isteniyor. Bu kampanyalara meslek örgütleri ve ilgili kurumların katılımı sağlanması gerekiyor. Ayrıca tarım aracı sürücülerine yönelik eğitim ve bilinçlendirme kampanyalarında; "Eğitim materyallerinin daha etkin olması ve hedef kitle tarafından daha kolay benimsenebilmesi için bu materyaller yazıdan ziyade daha çok görsel öğelerle desteklenmeli ve bu amaçla el kitapçıkları ya da bilgi kartları oluşturulmalıdır. Eğitimlerde riskler konusunda bilinçlendirmelere önem verilmeli, sürücüler yanında eşleri, çocukları, aile büyükleri gibi diğer gruplara da yönelik eğitim faaliyetleri planlanarak mümkünse televizyon aracılığıyla geniş kitlelere ulaşılmalıdır. Eğitimlerde traktör sürücülerinin hemzemin geçitlerde geçiş kurallarına uymaları ve hemzemin geçit olmayan yerlerde raylar üzerinden geçmemeleri konuları üzerinde durulmalıdır. Eğitimlerde trafik sigortasının önemi üzerinde durulmalı, kazalar sonucu ölüm ve yaralanma konularında sigorta şirketleri ve SGK da eğitimlere katılarak destek olmalı ve kasko ile trafik sigortası birleştirilerek teşvik edilmelidir. Eğitim faaliyetlerine katılan sürücülere, traktör ve römorklarda kullanılmak üzere reflektör veya ışıklandırma sistemi promosyon olarak dağıtılmalı ve kullanımı ile eğitimlere katılım teşvik edilmelidir. Eğitimlerde, trafik denetlemelerinde göz önünde bulundurulan hususlar, varsa eksiklikler ve bunların nasıl giderileceği konusunda sürücülere bilgi verilmelidir."

"SÜRÜCÜLERE İLK YARDIM DERSİ VERİLMELİ"

Traktör ve tarım makinelerinin karıştığı kazalar genellikle yerleşim yerlerine uzak mesafelerde olduğundan yaralılara ilkyardım uygulanması hususu önem arzediyor. Sürücülere yönelik eğitimlerde ilkyardım konusu üzerinde özellikle durularak bu konuda bilgi ve becerilerinin artırılması sağlanmalı.

Yapısı gereği hız ve manevra kabiliyeti kısıtlı olan lastik tekerlekli traktörlerin, trafik akışının hızlı olduğu yollarda kullanımı ile yol ve kavşak genişliğinin yeterli olmadığı durumlarda römorklu traktörlerin dönüş manevraları yapması traktör sürücüleri ve diğer yol kullanıcıları açısından tehlike oluşturuyor.

Tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerin traktörlerin karayolunu sık kullandığı güzergâhlarında, trafik güvenliğinin artırılması amacıyla traktörlerin kullanabileceği şeritler genişletilmeli, mümkün olan durumlarda yan yollar yapılarak ve atıl yollar kullanıma uygun hale getirilerek traktörlerin bu yolları kullanması sağlanmalı.

Traktör ve tarım araçlarının yoğun olarak kullanıldığı karayollarında diğer sürücüleri uyarıcı işaret levhaları konulmalıdır. Tarım araçlarının yoğun olarak kullanıldığı yollarda dönüş manevralarının güvenli olarak yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan kavşaklarda dönüş cebi veya uygun sinyalizasyon sistemleri yapılmalı.

"HEMZEMİN GEÇİTLER STANDART HALE GETİRİLMELİ"

Türkiye'de 3 bin 367 adet hemzemin geçit bulunuyor. Büyük bir çoğunluğu kontrolsüz demiryolu geçidi olarak düzenlenmiş ve işaretlenmiş olan bu geçitlerin standart hale getirilmesi için hazırlanmış olan yönetmelik en kısa zamanda hayata geçirilmeli.

Kasaba, köy ve orman yollarında, yatay ve düşey işaretlemelerin standartlara uygun olarak yapılması için, bu yollardan sorumlu kuruluşlara, Karayolları Genel Müdürlüğü’nce uzman ve teknik destek ile eğitim desteği sağlanması konusunda çalışmalar yapılmalı.