Trigliserid nedir? Trigliserid düşüklüğü, yüksekliği, normal değeri

Yüksek düzeyde trigliserite sahip olmak kardiyovasküler hastalıkların riskini artırabilir. Trigliserit düşüklüğü ise genelde altta yatan bir sağlık sorunuyla ilişkilendirilir.

Trigliserid Nedir?

Trigliseritler, metabolizmaya enerji sağlamak için vücut tarafından sindirilen kimyasal bileşiklerdir. Trigliserit vücuttaki en yaygın yağdır ve bitkisel yağlar ile hayvansal yağların ana maddesidir. Yemek yenildiği zaman vücut hemen kalorileri dönüştürür ve trigliseritler yağ hücrelerinde depolanır. Daha sonra hormonlar, öğün arasında enerji için trigliseritleri serbest bırakır. Eğer yaktığınızdan daha fazla kalori alıyorsanız, (özellikle de karbonhidrat ve yağ gibi "kolay" kaloriler) trigliserit seviyeniz yüksek (hipertrigliseridemi) olabilir. Ayrıca trigliseridin görevleri arasında enerji sağlamak haricinde vücut ısısını dengelemek ve kan yoğunluğunu kontrol ederek kan basıncını sabit tutmaya yardımcı olmak vardır.

Trigliserid Kaç Olmalı?

Basit bir kan testi, trigliserit değerinin sağlıklı bir aralıkta olup olmadığını ortaya çıkarabilir.

• Normal: Desilitre başına 150 mg'dan az (mg/dL) veya litre başına 1.7 milimolden az (mmol/L)
• Sınır çizgisi: 150 ila 199 mg/dL (1.8 ila 2.2 mmol/L)
• Yüksek: 200 ila 499 mg/dL (2.3 ila 5.6 mmol/L)

Doğru bir trigliserit ölçümü için kan alınmadan önce 9 ila 12 saat arası bir şey yiyip içilmemesi gerekir. Trigliserid testi neden yapılır? Kişinin kan yağları hakkında bir fikir sahibi olmak amacıyla trigliserit ve kolesterol düzeyleri ölçülür. Trigliserit seviyesinin düşük veya yüksek olması altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıyor olabilir.

Trigliserid Düşüklüğünün Nedenleri

1. Yetersiz beslenme

Yetersiz beslenme, vücudun işlevlerini sürdürmek için vitamin, mineral, protein, karbonhidrat ve yağ gibi besin maddelerini yeterli miktarda alamaması olarak ifade edilebilir. Sağlıksız beslenmenin kronik hale gelmesi vücut yağını azaltarak trigliserit seviyelerinin düşmesine neden olur.

2. Bazı ilaçlar

Bazı ilaçlar yağ depolarını azaltarak trigliserit seviyesinin düşmesine yol açar. Bu ilaçlar arasında nikotinik asit, statinler, fenofibrat, gemfibrozil ve klofibrat bulunur. Ayrıca balık yağı da trigliserit düşürücü etkiye sahiptir ve düşük karbonhidratlı bir diyetle kombine edildiğinde vücuttaki trigliserit seviyesini beklenenden daha fazla azaltabilen potansiyel bir karışım haline gelir.

3. Malabsorpsiyon (kötü emilim) sendromu

Malabsorpsiyon sendromunda, vücut sindirilen gıdalardan besinleri düzgün bir şekilde emmekte problem yaşar. Yağ emilemezse, trigliserit seviyeleri azalır.

4. Hipertiroid

Hipertiroidizmde aşırı aktif tiroid bezi nedeniyle T3 ve T4 hormonlarının aşırı üretimi söz konusudur ve sonuç olarak metabolizma oranı yükselir. Yüksek bir metabolizma oranı, normalden çok daha hızlı oranda yakılan daha fazla enerjiyi gerektirir. Trigliseritler enerji sağlamaktan sorumlu olduklarından, kendi seviyelerinde düşüşe neden olurlar. Hipertiroidizm belirtileri arasında hızlı kalp atışı, aşırı terleme, iştah artışı, yorgunluk hissi, titreme, sinirlilik ve uykuya dalmada zorluk yer alır.

Trigliserid Düşüklüğü Belirtileri

Hem yüksek hem de düşük trigliserit düzeyleri çoğu zaman belirli semptomlara yol açmaz. Trigliserit düşüklüğünün belirtileri genellikle altta yatan nedenle ilişkilidir. Örneğin, hipertiroidizm, yetersiz beslenme veya malabsorpsiyon sendromunun belirtileri yaşanabilir.

Yetersiz beslenmeye bağlı trigliserit düşüklüğü, uyuşukluk hissi, soğuk algınlığı, kuru cilt, saç seyrekliği, kas atrofisi, ishal ve kilo kaybı gibi semptomlara neden olabilir. Malabsorbsiyondan kaynaklanan trigliserit düşüklüğüne ise, yavaş büyüme, kilo kaybı ve kas kaybı gibi semptomlar eşlik edebilir.

Trigliserit Düşüklüğü Tedavisi

Trigliserit düşüklüğünün nedeni tespit edildikten sonra planlanın tedavi programında amaç trigliserit seviyelerini yükseltmektir.

• Hipertiroidizm genellikle ilaçlarla tedavi edilir. Eğer kullanılan ilaçlardan herhangi biri trigliseritlerin düşmesine neden olduysa, doktora danışılarak bu ilaçların muadilleriyle değiştirilmesi gerekir.
• Trigliserit düşüklüğü olan kişilere genellikle diyet önerilir. Rafine karbonhidratlar yönünden yüksek diyetler trigliserit seviyesini artırır. Beyaz pirinç ve ekmek, makarna ve beyaz veya irmik unuyla yapılmış yiyecek ve içecek alımının azaltılması; bunun yerine tam tahılların, meyve ve sebzelerin tüketilmesi tavsiye edilir. Trans yağlardan kaçınılmalı ve doymuş yağ alımı %7'den az kalori ile sınırlanmalıdır. Yağ kalorilerinin çoğu (toplam kalorinin %25 ila %35'i), zeytinyağı, kanola yağı ve fındık gibi büyük ölçüde tekli doymamış yağlardan gelmelidir. Somon, uskumru, ton balığı ve hamsi gibi yağlı balıklar bol miktarda tüketilmelidir.

Trigliserid Yüksekliğinin Nedenleri

Yüksek trigliseritlerin en yaygın nedeni kontrolsüz diyabettir.

• Aşırı kilolu veya obez olmak,
• Çok miktarda karbonhidrat veya şeker tüketmek,
• Yüksek miktarda alkol almak,
• Hipotiroidizm,
• Böbrek hastalığı,
• Bazı kalıtsal lipid bozuklukları ve menopoz semptomunun yönetimi için östrojen tedavisi almak trigliserit seviyelerini artırabilir.

Yüksek trigliserit seviyesi, kalp hastalığı, diyabet ve inme riskini artıran bir metabolik bozukluğun belirtisi olabilir.

Trigliserit yüksekliğinin diğer nedenleri:

Beta-blokerler: Kan basıncı, göğüs ağrısı ve kalp ritmi problemlerinin tedavisi için yaygın olarak reçete edilen bir ilaçtır.

Diüretikler: Vücudun fazla sıvıdan kurtulmasını sağlayarak kan basıncının düşmesine yardımcı olmak için kullanılır. Su tutma semptomlarını tedavi etmek için de kullanılabilir.

Kortikosteroidler: Şiddetli ağrı ve inflamasyon vakalarını tedavi etmek için kullanılır.

Retinoidler: Akne gibi cilt sorunlarını tedavi etmek için kullanılır.

Trigliserid Nasıl Düşürülür?

1. Kilo verin

İhtiyaç duyduğunuzdan daha fazla kalori tükettiğinizde, vücudunuz bu kalorileri trigliseritlere dönüştürür ve yağ hücrelerinde saklar. Bu yüzden kilo vermek kan trigliserit seviyenizi düşürmenin etkili bir yoludur. Yapılan araştırmalar, vücut ağırlığınızın en az %5'ini kaybetmenin, trigliserit düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir.

2. Şeker alımını sınırlandırın

Gizli şeker genellikle tatlılar, alkolsüz içecekler ve meyve suyunda bulunur. Beslenme programınıza eklediğiniz fazladan şeker miktarı trigliseritlere dönüştürülür, bu da kalp hastalıkları risk faktörleriyle birlikte trigliserit düzeylerinde artışa neden olabilir. Başlangıç aşamasında şeker oranı yavaş yavaş azaltılabilir. Alışveriş yaparken alınan gıdaların besin değerlerine bakarak alınması tavsiye edilir. Ayrıca beyaz pirinç, ekmek veya makarna yerine tam buğday ürünleri tüketilmeye başlanmalıdır.

3. Egzersiz yapın

HDL kolesterol ile trigliserit seviyeleri ters bir ilişki gösterir, bu da yüksek HDL seviyelerinin trigliseritlerin düşmesine yardımcı olabileceği anlamına gelir. Aerobik yapmak, kandaki HDL seviyelerini artırarak trigliseritin düşmesini sağlar. Aerobik egzersizlerinin arasında yürüyüş, koşu, bisiklet ve yüzme yer alır. Amerikan Kalp Derneği haftada beş gün en az 30 dakika egzersiz yapılmasını öneriyor.

4. Daha fazla lif tüketin

Lif, meyve, sebzeler ve tam tahıllarda bolca bulunur. Diğer iyi lif kaynakları arasında fındık, tahıl ve baklagiller vardır. Beslenme programınıza daha fazla lif eklemeniz, ince bağırsağınızdaki yağ ve şekerin emilimini azaltarak kanınızdaki trigliserit miktarının düşmesini sağlar. Bir çalışmada araştırmacılar, pirinç kepeği lif takviyesinin diyabetli kişilerin trigliserit seviyelerini %7-8 oranında azalttığını bulmuşlardır.

5. Trans yağlardan kaçının

Yapay trans yağlar, raf ömrünü uzatmak için işlenmiş gıdalara eklenen bir yağ türüdür ve kızartılmış gıdalarda ve kısmen hidrojene edilmiş yağlarla yapılan fırınlanmış ürünlerin içinde yaygın olarak bulunur. Trans yağ tüketmek trigliserit ve kötü kolesterol seviyelerinin artmasına sebep olur. Trans yağ alımını en aza indirmek için işlenmiş, fırınlanmış ve kızartılmış gıdaların tüketimini mümkün olduğunca sınırlayın.