Tripofobi nedir? Tripofobinin tedavisi var mıdır?

Tripofobi son zamanlarda en çok araştırılan sağlık problemleri arasında yer almaktadır. Bu fobi, yüzeylerde bulunan birbirine yakın kümeler halinde konumlanan delikler nedeniyle endişe ve korku duyulması ya da iğrenme hissedilmesi ile oluşmaktadır. İşte herkeste görülebilecek bir fobi olan tripofobi ile ilgili en sık merak edilen detaylar.

Tripofobi Nedir?

Tripofobi, en sade anlatımıyla "delik fobisi" olarak ifade edilebilir. Bu fobiye sahip insanlar, deliklerden ve delikli yüzeylerden hoşlanmaz hatta onlardan oldukça rahatsız olurlar. Yunanca (trýpa), yani “delik” ve (phóbos), yani “korku” sözcüklerinden meydana gelen "tripofobi" insanların günlük yaşamlarını çok fazla etkilemiyor olması nedeniyle henüz bilimsel literatüre girmemiş olsa da fobi olarak isimlendiriliyor.

Tripofobi, herhangi bir nesne yüzeyinde yakın kümeler halinde bulunan delikler sebebiyle korku ve endişe duyulması ya da tiksinme hissedilmesi ile meydana gelen psikolojik bir rahatsızlık türüdür. Örneğin bir çilek ya da delikli bir sünger tripofobi rahatsızlığından muzdarip olan kişilerde şiddetli bir tiksinme oluştururken, bazı kişilerde su çiçeği gibi kümeler halinde bulunan kabarcıklar da aynı şekilde fobiye yol açabilmektedir.

Tripofobi Neden Oluşur?

Tripofobi rahatsızlığının kesin sebebi hala tam anlamıyla bir açıklığa kavuşmamıştır. Ancak konuyla ilgili araştırmalara devam edilmektedir. Eski araştırmalar neticesinde elde edilen bulgular, delik korkusunun yılanlar ve mavi gözlü ahtapot gibi zehirli hayvanlarda bulunan yuvarlak şekil kümelerinin, kişilerdeki etkisinden kaynaklandığını göstermekteydi.
Son dönemde ise farklı ve yeni teoriler de ortaya atılıyor. Bunlardan biri de yakın şekilde dizilim oluşturan dairesel şekillerden kaynaklanan doğal kuşkunun, aslında insanlarda görülen bazı hastalıklarla yakından ilişkili olabileceği göstermekte. Kızamık, su çiçeği, kızamıkçık, tifüs gibi pek çok hastalık ve uyuz, kene gibi parazitlerin sebep olduğu cilt bozulmaları deri üzerinde yuvarlak şekil kümelerine sebep olur. Bir başka deyişle, ciltteki bu bulgular kötü bir şeyin işaretidir. Bundan dolayı tripofobi olan kişiler bilinçaltının gönderdiği negatif sinyallerle tiksinti ve korku hissetmektedirler. Peki, tripofobi belirtileri nelerdir?

Tripofobi Belirtileri

Tripofobi rahatsızlığı olan insanlar tetikleyici nesneleri gördüklerinde çeşitli fiziksel ve psikolojik belirtiler gösterirler. Rahatsızlıkta gösterilen belirtiler çoğu kişide hafif seyreder. Ancak bazı kişilerde günlük yaşantılarını etkileyecek kadar şiddetli olabilir. Kişilerde görülebilen bu belirtilerden en sık karşılaşılanları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Titreme
• Terleme
• Ciltte kaşınma
• Tiksinme, korku ve rahatsızlık duygusu
• Ürperme
• Kalp çarpıntısı
• Bulantı
• Oluşan durumdan kaçınma isteği
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Kimi kişilere ölüm korkusu

Tanımlanan belirtilerle kendinizi özdeşleştiriyorsanız, sizin de tripofobi rahatsızlığınız olabilir. Yine de yalnızca bir uzman tarafından en doğru teşhisin koyulabileceğini unutmayın. Bu durumda, yapmanız gereken en sağlıklı şey bir psikoloğun yardımını almaktır.

Kişinin tripofobi rahatsızlığı olup olmadığını anlamak için herhangi bir tıbbi tripofobi testi bulunmamaktadır. Tanı koymak için psikiyatrist ya da psikolog, hastanın şikâyetlerini ayrıntılı olarak dinleyip değerlendirme yapar. Nörolojik bir hastalık varlığını uzaklaştırmak için de fiziki bir muayene yapar. Gerektiği durumlarda beyin tomografisi ya da MR istenerek organik bir hastalık olup olmadığı kontrol edilebilir.

Tripofobiyi Tetikleyen Nesneler Nelerdir?

Tripofobi rahatsızlığı yaşayan kişilerin belirtileri genellikle düzensiz, küçük deliklerin kümeler halinde yer aldığı nesneler aracılığıyla tetiklenir. Bu nesnelerden bazıları şunlardır;

• Sabun köpüğü
• Sünger
• Bal peteği
• Mercan
• Arı kovanı
• Mısır
• Çilek
• Nar
• Su yoğunlaşmasına bağlı oluşan damlacıklar
• Cilt kabarcıkları

Tripofobi Tedavi Edilebilir Mi?

Gelelim bu fobiye sahip kişilerin en fazla merak ettiği o soruya: Tripofobinin tedavisi var mı? Tıpkı diğer fobi türleri gibi tripofobiden kurtulma yöntemi vardır; ancak çok da kolay değildir. Yani belirli bir süreç gerektirir. Fobilerin tedavisinde psikolojik danışmanlık, psikoterapi uygulamaları ve hipnoz gibi yöntemler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden kısaca bahsedelim:

• Bilişsel davranışçı psikoterapi, hastaların gerçekçi olmayan düşünce yapılarını değiştirmelerine yardımcı olma konusunda faydalı olabilmektedir. Bu, onların yoğun korkularının hayal güçlerinin bir sonucu olduğunu ayırt etmelerinde yardımcı olur.
• Davranışçı terapinin bir diğer çeşidi olan maruz bırakma terapisi ile de olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Bu tedavi yönteminde kişinin rahatsızlığını tetiklemeyen bir resimle başlanarak yavaş yavaş etki şiddeti daha çok olan resimler hastaya sırayla gösterilmektedir. Bu şekilde beyin, insandaki takıntılı durumu azaltmak için şartlandırılabilir. Fobilerin tedavisinde sık karşılaşılan problemlerden biri de panik atakların meydana gelmesidir. Bu anlamda, sık maruz kalma uygulamalarında bulunmanın onlarla uyumlu olmadığı görülüyor. Bununla birlikte, eğer hasta durumu felaket olarak değerlendirirse, ortaya çıkma olasılıkları artar. Bu gibi durumlarda, bu tür düşünceleri diğer düşüncelerle engellemeye gayret edilmelidir.
• Panik atak geçirirseniz, ortadan kalkıncaya kadar o durum içinde kalmaya devam etmelisiniz. Duruma mümkün olduğunca yakın durmalı ve en kısa sürede duruma geri dönmelisiniz.
• Görüldüğü gibi tripofobi, farklı geometrik figürler ya da delik kümelerinden korkma rahatsızlığıdır. Herhangi bir fobi gibi, bir zihinsel sağlık uzmanı tarafından tedavi edildiği sürece, çözümü olan bir rahatsızlıktır.
• Korku nedeniyle meydana gelebilecek deri döküntülerini kontrol altına almak için yatıştırıcı ilaçlar yazılabilir. Antidepresan ilaçlar, tripofobiyi yatıştırmak için çoğu zaman psikoterapiye ek olarak kullanılmaktadır.