TSK'nın sınır ötesi harekatları ve tezkereler

Cerablus’un IŞİD’ten temizlenmesi amacıyla başlatılan ve “Fırat Kalkanı” adı verilen operasyon sabah saat 4 sıralarında başladı. An itibariyle hem hava hem de kara operasyonu düzenlendiği bilgisi veriliyor. Biz de şimdiye kadar yapılan belli başlı sınır ötesi harekatlarla ilgili bilgileri sizler için derledik.

Sınır Ötesi Hareket Nedir? Tezkere Çıkarılan Sınır Ötesi Harekatlar

Sınır ötesi harekat yapılabilmesi için TBMM’den bu operasyonlara izin veren tezkerelerin geçmesi gerekiyor. Sınır ötesi harekatlarda kara operasyonları olabildiği gibi, sınırdan dışarı asker çıkartılmadan, havadan yapılan harekatlar da söz konusu olabiliyor.

Sınır ötesine asker göndermeyi kapsayacak şekilde olan tezkerelerden onaylananlar arasında en eskisi 1950 yılında Kore savaşı için çıkarılanı. 6 Aralık 1950 yılında onaylanan tezkere ile Türkiye Kore’ye asker göndermişti.

Kore tezkeresini Kıbrıs’a asker gönderilmesine yol açacak olan bir dizi tezkere izledi. Bu tezkereler sırasıyla 16 Mart 1964, 17 Kasım 1967 ve 20 Temmuz 1974 tarihlerini taşıyor.

Bunların dışında, Körfez Savaşı döneminde de dört tane sınır ötesi harekat tezkeresi alındı. Bu tezkerelerin tarihleri 12 Ağustos 1990, 5 Eylül 1990, 17 Ocak 1991 ve 25 Aralık 1996 idi.

Bu minvaldeki diğer tezkereler arasında ise şunlar vardı: 8 Aralık 1992’de Somali ve Bosna-Hersek’e asker gönderilmesi amaçlı tezkere; 20 Şubat 1997’de El-Halil’e asker gönderilmesi amaçlı tezkere; 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998’de Arnavutluk’a asker gönderilmesi amaçlı tezkere; 8 Ekim 1998’de Kosova’ya asker gönderilmesi amaçlı tezkere ve 10 Ekim 2001’de Afganistan’a asker gönderilmesi amaçlı tezkere. Ayrıca 2006 yılında Kongo’da seçim güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturulan uluslararası güce katılım amaçlı tezkere ve 2007 yılında Lübnan’a BM Geçici Görev Gücü’ne katılmak üzere askeri gönderilmesi tezkeresi de mevcut. Güncel olan operasyonlardan biri de 22 Şubat 2015’te yapılan “Şah Fırat” oldu. Bu operasyonda Süleyman Şah Türbesi’nde bulunan 38 personelin ülkeye geri getirmek için 572 asker, 50 tank ve F-16’larla birlikte Suriye sınırlarına girildi.

Kamuoyunun dikkatini en çok çeken tezkere talebi ise 1 Mart 2003’te ABD’nin Irak’a yapacağı operasyona katılma amaçlıydı. Söz konusu tezkere TBMM tarafından reddedilince dünya ve Türkiye kamuoyunda oldukça yankı yapmıştı.

PKK’ya Yönelik Yapılan Sınır Ötesi Operasyonlar

Türkiye’de sınır ötesi harekatlara ilişkin göze çarpan ilk detay bu operasyonların çoğunlukla PKK hedeflerine yönelik oluşu. 1983’te yapılan sınır ötesi harekat da bu şekilde başlatılmıştı. Bu harekatta, Irak rejimi ile işbirliği yapan TSK, Kuzey Irak’ta bulunan kampları ve Kürt peşmergeleri hedef almıştı. Söz konusu kamplar PKK’ya aitti ve o dönemde başlayan terörle mücadele sürecinin bir parçası olarak asker yetkilendirilmişti. Bu çerçevede aynı bölgeye birden fazla operasyon düzenlemiş, bu operasyonların içinde hem kara hem de hava harekatları olmuştu. 1990’lı yıllara kadar, 3 büyük operasyon gerçekleşti. Bunlardan ilki 25 Mayıs 1983’te 5 bin civarında askerin sınırdan 5 kilometre içeriye ilerlemesi idi. İkincisi 15 Ağustos 1986 tarihinde savaş uçaklarının Irak sınırının öte tarafındaki sığınakları bombalaması ile oldu. Üçüncü operasyon ise 4 Mart 1987’de yine savaş uçaklarının kampları, depoları ve sığınakları bombalaması ile gerçekleşti.

1990’lı yıllar PKK ile TSK arasında çatışmaların yoğunlaştığı, hem ülke içinde hem de sınır dışı operasyonların gerçekleştiği yıllar olarak tarihe geçti. Bu dönemde toplam 42 sınır ötesi operasyon gerçekleşti. Bu operasyonların kronolojik sıralaması aşağıdaki gibi:

Kaynak: Doğruluk Payı