TUA Uzay Bilimleri Daire Başkanı Küçük: "Doğu Anadolu Gözlemevi'ne yurt dışından proje yağıyor"

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Uzay Bilimleri Daire Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, bittiğinde Türkiye'nin en büyük teleskobu olacak Doğu Anadolu Gözlemevi için yurt dışından birçok proje teklifi geldiğini bildirdi.

Küçük, Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Uzay Havacılık ve Savunma Sanayi Topluluğunun çevrimiçi düzenlediği "4. Lagari Havacılık ve Savunma Günleri"nde yaptığı "Türkiye'de uzay alanında yapılan çalışmalar" başlıklı sunumunda, güneş sistemi, gezegen sistemleri, yıldız astrofiziği, galaktik astronomi, galaksi dışı astronomi ve yüksek enerji astrofiziği alanlarında çalıştıklarını ve bu tayfın her bölgesini çalışmak istediklerini söyledi.

Bunları gözleyebilmek için Türkiye'de hayata geçirilen gözlemevlerinden bahseden Küçük, şöyle konuştu:

"Bu gözlemevlerinin kendine has özellikleri var. Farklı dalga boyları yada farklı spektrumlarda gözlemleri tanımlıyoruz. Doğu Anadolu Gözlemevi, Erzurum'da. Şu anda bitmek üzere, 4 metrelik bir kırmızıöte teleskobumuz olacak. Önümüzdeki sene ilk ışığı almayı hedefliyoruz. Büyük bir yatırım. Ortadaki Antalya'da Bakırlıtepe'de TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin teleskopları. Optik dalga boylarında gözlemler yapıyoruz. Diğeri de Erciyes Üniversitesinin Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezindeki radyo teleskobu. Yani soldan başlarsak kırmızıöte, ortada görsel bölge, en sağda da radyo bölgede yetkinliklerimiz var. Radyo bölgede daha da ileri safhalarda yetkinliklerimiz artacak ama TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin yetkinliğine bakarsanız neredeyse 30-40 yıldır Türkiye bu konuda uzman. Kırmızıöte bölgesinde de önümüzdeki seneden itibaren kendi teleskoplarımızla gözlemler yapacağız."

Küçük, Türkiye'nin panoramasına bakıldığında hemen hemen bütün coğrafyayı kapsayacak bir teleskop ağları bulunduğunu ifade etti.

Türkiye'nin uzay yolculuğunda uydu sürecinin 1994'lü yıllarda başladığını anımsatan Küçük, şöyle devam etti:

"Halen devam eden bir süreç var. Önemli olan burada tecrübe kazanmak. Bu kazanılan tecrübeyi daha da ileriye götürerek kendi uydumuzu kendimizin yapması. Biz bu yetkinliğe şu anda sahibiz. Tabi bu ayrı bir saha ve bu sahanın çok çok önceden farkında olan ülkeler de şu anda önde. Amerika, Rusya, Çin gibi ve hatta Hindistan. Ekonomisi Türkiye ile mukayese edilmeyecek diyeceğiniz ülkeler bile bu konuda bayağı önemli adımlar atmışlar. Fırlatma üsleri kurmuşlar mesela, dolayısıyla orada yetkinlikleri var."

En son TÜRKSAT 5A uydusunun fırlatıldığını anımsatan Küçük, TÜRKSAT 6A uydusunun yerli ve milli olacak şekilde geliştirme çalışmalarının sürdüğünü, 2022'de uzaya gönderilmesinin hedeflendiğini dile getirdi.

TUA tarafından hazırlanan ve 9 Şubat'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından detayları açıklanan Milli Uzay Programı kapsamında 10 hedef belirlendiğini belirten Küçük, bu kapsamda çalışmaların devam ettiğini anlattı.

Sunumun ardından katılımcıların sorularını yanıtlayan Küçük, Doğu Anadolu Gözlemevi ile ilgili ayrıntıların sorulması üzerine, şunları kaydetti:

"Türkiye'nin en büyük teleskobu olacak. Dolayısıyla biz birden bire sınıf atlamış olacağız bu konuda. Şu an binalar bitti, teleskobun kendisi aşağıda Erzurum'da 3 bin 400 metreye çıkmayı bekliyor hava şartları ve pandemi nedeniyle. Ayna Rusya'dan gelecek. Bunlar birleştirildiği zaman faaliyete başlayacak ama şu an bile projeler yağıyor yurt dışından. Tüm dünyadan, 'Biz faaliyete geçtiği zaman şu şu projeleri yapmak istiyoruz' diye. Türkiye'den bunları alıyoruz. Şu anda mesela çalışmaya başladı diyebiliriz. İlk ışığı aldığımızdan itibaren Türkiye gerçekten bu anlamda, bilim ve astronomi anlamında çağ atlamış olacak."