Tüed, Emekli Talep Ve Beklentilerini Açıkladı

Türkiye Emlekliler Derneği Başkanlar Kurulu, 30 Haziran Emekliler Günü nedeniyle bir talepler bildirgesi yayınladı. Bildirgede emeklilerin talep ve beklentileri yer alıyor.

Türkiye Emekliler Derneği Başkanlar Kurulu'nun toplantısında Emekliler Günü dolayısıyla emeklilerin talepleri belirlendi. Talepler, bir bildirgeyle kamuoyuna duyuruldu. Türkiye Emekliler Derneği'nden yapılan yazılı açıklamada, "6283 Sayılı Kanun’la getirilen düzenlemeler ne yazık ki intibak sorununu gerçek anlamda çözemediği gibi; 2000 öncesi ve 2000 sonrası emeklileri arasında yeni bir eşitsizlik yaratmıştır. 2000 öncesi için taban aylığın dikkate alınmaması kazanılmış hakların ihlali sonucunu doğurmuştur. 2008 yılı sonrası ise aylık bağlanma sırasında, büyümenin 2000-2008 yılları arasında uygulanan yüzde 100’ü yerine yüzde 30’unun dikkate alınması çalıştıkça aylığın düşmesine sebep olmaktadır. Bu durum, 2000 sonrası için de bir intibak düzenlemesinin gerekli olduğunu göstermektedir. İntibak, memur emeklilerinde olduğu gibi kademe ve derece uygulamasını içeren katsayı ve gösterge sisteminin getirilmesi olmalıdır" denildi.

"GELİR VE AYLIKLARIN ARTIŞINDA REFAH PAYI DİKKATE ALINMALIDIR"

Taleplerden bir diğeri, "İşçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarının, 4447 ve 5510 sayılı Kanunlarda sağlıklı olmayan ve Derneğimizin de karşı çıktığı; altı aylık enflasyon artışlarına endekslenmesi, emekli aylıklarının artışını sınırlı tutmuştur. Bu sistemin yetersizliği görüldüğünden, bazı yıllar farklı Kanunlar ile emekli aylıklarında seyyanen veya yüzdeli artışlara gidilmiştir. Sonuç olarak, 5510 sayılı Kanun'un gelir ve aylıkların artışını enflasyona endeksleyen hükmü değiştirilmeli, emeklilere refahtan pay verilmelidir" olarak belirlendi.

"ENFLASYON FARKLARI ÖDENMELİDİR"

Enflasyon farklarının ödenmesinin istendiği bir diğer madde şöyle: "4447 sayılı Kanun ile getirilen emekli aylıklarının aylık enflasyona endekslenmesi, 1.1.2000 itibariyle uygulamaya başlamıştır. Yürürlük maddesi 1.1.2000 olduğundan 19/21 günlük emekli aylığı farkları ödenmemiş ve artışlar ödeme tarihi itibariyle yapılmıştır. Türkiye Emekliler Derneği, Emekli Sandığı emeklilerine her yıl ödenen aylık artış farklarının benzer şekilde SSK ve Bağ-Kur emeklilerine de uygulanmaması üzerine konuyu yargıya götürmüş ve 29 aylık tüfe farklarını talep etmiştir. Dava kazanılmış olmasına rağmen, 2002 Ağustos ayında Kanun değişikliği yapılmış ve sadece bir aylık farklar ödendiğinden 28 aylık fark hak edişleri ödenmemiştir."

"2002, 2006 VE 2008 YILLARINDAKİ ZAM FARKLARI ÖDENMELİDİR"

Başkanlar Kurulu'nun ardından yayınlanan talepler bildirgesinde yer alan talepler şöyle: "4447 sayılı Kanun'un geçici 4. maddesine göre memur aylıklarının artışı ile işçi ve Bağ-Kur emeklilerine yapılan artışın kıyaslamasından oluşacak farkları öngören 1 Kasım 2002 Kararnamesi'nin uygulanmaması, 2007 yılında Bütçe Kanunu ile öngörülen 2006 yılı enflasyon farkının eksik hesaplanması derneğimizce yargıya götürülmüştür. Keza 2008 yılında da Bütçe Kanunu ile engellenen aylık enflasyon farklarından doğan alacaklarımız da AİHM’e taşınmıştır. Emeklilerin, kanunlar ve kararnameler gereği alacakları yargı süreci beklenmeden ödenmeli ve emekliler daha fazla mağdur edilmemelidir."

"1987-1995 DÖNEMİNDEKİ EMEKLİLERİN KEY ÖDEMELERİ YAPILMALIDIR"

"KEY ödemelerinin yapılmasını öngören 3320 Sayılı Konut Edindirme Kanunu'nun kapsam maddesinde, KEY kesintilerinin sigortalılar için işverenlerin, emekliler için ise soysal güvenlik kuruluşlarınca yatırılması düzenlenmiştir. Ev sahibi olmama koşulunun bulunmasının tespiti ile birlikte sosyal güvelik kuruluşlarınca KEY kesintilerinin emekliler adına ödenmesi Kanun gereğidir. SSK, emekli olanların sınırlı bir bölümünün KEY ödemelerini yaparken, büyük çoğunluk listelerde ismi olmadığından KEY ödemelerini alamamışlardır. Bu konuda davalar açılarak emekliler yargıda hak aramaktadır. 3320 sayılı Kanun'un kapsam maddesine göre hak eden emeklilere KEY ödemeleri yapılmalıdır."

"VERGİ İADESİ KARŞILIĞI GETİRİLEN EK ÖDEME ORANLARI YÜKSELTİLMELİDİR"

"Vergi gelirlerine bakıldığında, dolaylı vergilerin oranının yüzde 70 olduğu açıkça görülmektedir. Emekliler her türlü harcamalarında KDV, ÖTV gibi toplumda gelir eşitsizliği getiren ödemelerde bulunmaktadır. Emeklilerin, asgari ücretlilerin ödediği dolaylı vergiler ile gelirlerin bir bölümü geri alınmaktadır. Önceki dönem uygulamalarında daha yüksek bir oranda vergi iadesi alınırken, 2007 yılından itibaren kaldırılan vergi iadesinin karşılığı olarak, emeklilere yüzde 4-5 arasında bir ek ödeme yapılmaktadır. Emekliler harcamalarında yüzde 8-18 arasında vergi öderk en, kendilerine yüzde 4-5 arasında bir ek ödemenin yapılması yetersiz kaldığından, en az yüzde 10 ek ödeme getirilmelidir."

"EMEKLİYE DE PROMOSYON ÖDENMELİDİR"

Bildirgede çalışanlara yapılan promosyonun emeklilere yapılmamasının büyük bir eşitsizlik olduğu ve Sosyal Güvenlik Kurumu'nun, bankalarla gerekli olan sözleşmeyi yapması ve emeklilere de promosyonların ödenmesi gerektiği ifade edildi.

"EMEKLİDEN KATILIM PAYI ALINMAMALIDIR"

Bildirgede "Sağlık hizmetlerinin tek elden yürütülmesi doğru bir uygulamadır. Emeklilerin, istedikleri kamu ve özel sağlık kuruluşlarına gitmesi olumlu olmakla birlikte katkı payı, reçete payı ve fark ücretinin emeklilerden alınmaması sağlanmalıdır. Çalıştıkları dönemlerde vergi ve sağlık sigorta primini uzun yıllar ödeyen emeklilerin içinde bulundukları koşullar ve yaşları dikkate alınmalı ve katkı paylarından muaf tutulmalıdırlar." denildi.

"SOSYAL GÜVENCESİ OLMAYAN KIZ ÇOCUKLARI KORUNMALIDIR"

Bildirgede yer alan diğer talepler ise şunlar: "6111 sayılı Torba Kanunu ile 1 Ekim 2008 öncesi dönemlerde çalışmayan ve evli olmayan kız çocuklarının durumunda değişiklikler olması durumunda kesilen sağlık yardımlarını kaybediyordu. Torba Kanunu ile bu hak kaybı giderilmiş ve durumlarında değişiklik olan kız çocuklarının; iş bulması ve yeniden işsiz kalması, evlenmeleri sonrasında boşanmaları durumlarında anne ve babalarından aldıkları sağlık yardımlarına yeniden kavuşmaları olumlu bir değişiklik oldu. 1 Ekim 2008 öncesinde anne ve babalarından aldıkları sağlık yardımlarının 1 Ekim 2008 sonrası sürece yeni dahil olan kız çocuklarının eğitimleri ve 25 yaş sınırı ile sınırlı tutulması, eşitlik ilkesine aykırı bir uygulama olacaktır. Bu nedenle, tarih ayrımı yapılmadan kız çocuklarının sağlık yardımlarında eşitlik sağlanmalıdır."

"EMEKLİYE DE SENDİKA HAKKI TANINMALIDIR"

"Ülkemiz tarafından onaylanmış olan Uluslararası sözleşmelere uygun biçimde ve Anayasa'nın 90. Maddesi'ne eklenen son fıkra gereği; emeklilere de sendika hakkı tanınmalıdır. Çağdaş demokrasilerde öngörüldüğü şekliyle, emeklilere de toplu sözleşme yapabilme hakkı sağlanmalıdır."

"EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY'DE EMEKLİLERE DE TEMSİL HAKKI TANINMALIDIR"

"Demokrasinin vazgeçilmez yapılanmaları arasında yer alan Ekonomik ve Sosyal Konsey'in hayata geçirilmesi elbetteki olumlu bir gelişmedir. Ancak bu demokratik yapılanma içerisinde sosyal grupların temsilcisi konumundaki sivil örgütlenmelere yer verirken emeklilerin bu platformda temsilinin gerçekleştirilmemiş olması doğru bir yaklaşım değildir. Konseyin yapısı yeniden düzenlenmeli ve temsil kapsamı genişletilerek emeklilerin de bu yapıda yer alabilmeleri sağlanmalıdır."

"SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ KALDIRILMALIDIR"

"Çalışan emeklilerin prime esas kazançlarından kesilen ve sosyal güvenlik sisteminde karşılığı bulunmayan, sosyal güvenlik destek primi uygulamasıyla ödenen pirimler her yılsonunda emekli aylıklarına yansıtılmalıdır. Böylelikle, çalışan emeklilerin aylıklarında bir iyileştirme sağlanacak, ödenen primler karşılığını bulacaktır. Emekli olduktan sonra bir işyeri açan ve devlete vergi ödeyen, ayrıca istihdama da katkı sağlayan emeklilerimizin aylıklarından yüzde 15 oranında yapılan kesintiler kaldırılmalıdır."

"MEMURLUKTAN AYRILMIŞ EMEKLİLERİN İKRAMİYELERİ ÖDENMELİDİR"

"Memuriyet görevinden herhangi bir sebeple ayrılarak bir başka sigorta kolundan emekliye ayrılmış olan kişilere, memuriyette geçen görev süreleri için Anayasa Mahkemesi’nce uygun görülen ikramiyelerinin ödenebilmesi için gerekli yasal düzenlemeler en kısa sürede yapılmalıdır. Mevcut halde yapılmış olan düzenleme Anayasa Mahkemesi kararlarına aykırıdır."

"EMEKLİYE POZİTİF AYRIMCILIK UYGULANMALIDIR"

"Yaşları itibariyle, hayatlarının son dönemini huzur içerisinde yaşamak durumunda olan emeklilerimize, referandumda getirilen koşullardan birisi olarak Anayasal çerçevesi belirlenen pozitif ayrımcılık ilkesi en kısa sürede hayata geçirilmelidir. Yasama, yürütme ve yargı süreçlerinde emeklileri ilgilendiren hususlarda süreçlerin en hızlı şekilde sonlandırılmasına yönelik yasal tedbirler alınmalıdır. Emeklilerimizin; yıllarca süren davaları, yasalaşmayı bekleyen tasarı veya teklifleri bekleyecek zamanları bulunmamaktadır. Emeklilerimizin davalarına öncelik verilmeli, emeklileri ilgilendiren yasa tasarıları ve teklifleri parlamento gündeminde öncelikli olarak ele alınmalıdır."

"EMEKLİ ZAMLARI EŞİTLENMELİ"

"İşçi ve Bağkur emeklilerinin aylık artışları 6’şar aylık enflasyona bağlıdır. Memur emeklileri ise 6289 sayılı yasayla, memurlarla yapılacak toplu sözleşmenin maaşlarına yansıtılmasıyla zam alacaklardır. Bu durumda, emekliler arasında fark doğduğu takdirde bu farkı ortadan kaldıracak düzenleme yapılmalıdır."

"AKTİF YAŞLANMA POLİTİKALARI ÜRETİLMELİ"

"2012 Yılı Avrupa Aktif Yaşlılık ve Nesillerarası Dayanışma Yılı olarak ilan edilmiştir. Bu kapsamda, aktif yaşlanmayı içeren politikaların sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte belirlenerek uygulamaya konulması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Nesillerarası dayanışma açısından da, emeklilerimizin tecrübelerinden istifade edilecek istihdam şekilleri yaratılmalıdır."

"EMEKLİYE REFAH İKRAMİYESİ VERİLMELİDİR"

Bildirgede yılda iki kez ve dini bayramlarda olmak üzere, emeklilere birer maaş 'refah ikramiyesi' verilmesi ve bu kesimin de ülkenin büyümesiyle oluşan refahtan pay alabilmesi talep edildi.

"ANAYASA’DA YAŞLILAR İÇİN ÖNGÖRÜLEN UYUM YASALARI ÇIKARTILMALIDIR"

Yaşlılar için uyum yasası çıkarılması istenen madde ise şöyle: "Yaşlılar için Anayasamızla getirilen pozitif ayrımcılık içeren düzenlemenin uyum yasaları acilen çıkartılmalıdır. Bu kapsamda; Yaşlıların fizyolojik ihtiyaçları dikkate alınarak, başta ısınma ve barınma ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde kira ve yakıt yardımı yapılmalıdır. Doğalgaz, elektrik, su, telefon ve ulaşım hizmetlerinde pozitif ayrımcılık sağlayacak şekilde özel indirimler sağlanmalı, yaşlı bakan ailelere sosyal destek ödemesi yapılmalıdır."