Tükenmişlik Sendromu Ile Mücadele Etme Yöntemleri

Memorial Antalya Hastanesi Psikiyatri Bölümü Uzman Doktoru Güneş Berk, tatil dönemlerini geride bırakarak yoğun temposu ve sorumluluklarıyla iş hayatına tekrar geri dönmenin kişiyi birçok stres faktörüyle karşı karşıya bıraktığını bildirdi. Berk, yaptığı açıklamada, iş ve sosyal hayatta yaşanan gerçek veya tahmini her türlü tehdit, zorlanma, engel ve hayal kırıklığının yol açabileceği bir tehlikenin "Tükenmişlik Sendromu" olarak bilindiğini, bunun sonucu olarak ortaya çıkan stresin kişinin baş etme gücünü aşabildiğini belirtti Yetiştirilemeyen bir sunum, çatışmalı bir aşk ilişkisi, mevki ve mal kayıpları, zamanı yönetememe gibi olumsuzlukların hepsinin birer stres faktörü olduğunu anlatan Berk, "Az miktarda stres dikkati toplamaya, motivasyonun artmasına, çözüm yolları aramaya ve çözüm için insanın kendisini aktive etmesine yarar ancak stres kişinin baş etme gücünü aşmaya başladığında bir takım ruhsal, zihinsel ve fiziksel belirtiler yaşanmaya başlanır. Aşırı ve uzamış stresin yaratığı duygusal, zihinsel ve fiziksel tükenme haline ise 'Tükenmişlik Sendromu' denilmektedir" ifadesini kullandı. Tükenmişlik sendromunun temel nedeninin yapılan işin doğası ve iş yükünün fazlalığı olduğunu dile getiren Berk, şöyle devam etti: "Tatil dönemlerini geride bırakarak yoğun temposu ve sorumluluklarıyla iş hayatına geri dönmek, kişiyi birçok stres faktörüyle karşı karşıya bırakıyor. Kronik hale gelmiş stres kişilerde dikkat ve konsantrasyon zorluğu, karar vermede güçlük, olumsuz düşünmeye eğilim, devamlı endişelenme hali gibi bilişsel belirtilere yol açar. Bu da keyifsizlik, mutsuzluk, sinirlilik, huzursuzluk, yalnızlık, çaresizlik gibi duygusal değişikliklere neden olur. Stres yorgunluk ve bitkinlik hissi, uyku iştah değişiklikleri, mide bağırsak şikayetleri, nefes darlığı ve sık soğuk algınlığı geçirme gibi fiziksel sorunların yanı sıra insanlardan ve zevk verici aktivitelerden uzaklaşma, alkol, sigara ve yatıştırıcı ilaçlar ile gevşemeye çalışma gibi davranışsal belirtiler de gösterir." Berk, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: "Tükenmişlikte kişinin hem kendisine hem de yaptığı işe duyarsızlaşması ve kayıtsızlığı belirginleşir. Her ne konuda hizmet sunuyor olursa olsun çevresindekilere ve hizmet verdiklerine karşı, bu kişilerin birer birey olduklarını dikkate almaksızın, duygudan yoksun biçimde tutum ve davranışlar sergilemesine yol açar. Tükenmişlik sendromu ve bununla ilişkili ortaya çıkabilecek depresyon, kaygı bozukluğu gibi ruhsal bozuklukları önleyebilmek için stres yönetimi iyi yapılmalıdır. İş stresi bir çalışan sorunu değil bir organizasyon sorunudur. Öncelikle sorun alanlarının net olarak tespit edilmesi, sorumluluk alanlarına ve görev tanımlarına açıklık getirilmesi, değiştirilebilecek ve değiştirilemeyecek faktörlerin saptanması, destek alma gibi aktif baş etme mekanizmalarını kullanma stres yönetiminin temel basamaklarındandır. Bu basamakları uygulayamayıp, işlevselliği etkileyecek düzeyde stres ve tükenmişlik belirtileri yaşanmaya başlanabilir. Böyle bir durumda kişinin bir psikiyatri uzmanına başvurarak, psikoterapi veya ilaç tedavilerinden faydalanılması uygun önerilmektedir."