Tüketicilerin Yüzünü Güldürecek Tasarı Meclis’e Geliyor

Bankaların tüketicilerden alacağı ücretler, kredi kartları, maketten satış olarak adlandırılan ön ödemeli konut satışları, aldatıcı reklamların denetimi gibi pek çok konuda devrim niteliğinde düzenlemeler içeren ve bu yönüyle 76 milyon tüketiciyi ilgilendiren ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı’ yarın TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanacak. Yeni kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte tüketicilerin daha ileri seviyede korunması sağlanacak ve hak arama yolları kolaylaştırılacak. Gerek tüketiciye mal ve hizmet sunan firmaların gerekse başta Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olmak üzere kamu kurumları aracılığıyla tüketicilerin bilgilendirilmesine ağırlık verilecek. Tüketicilerin işlem yaptığı tüm piyasalarda ‘Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir’ ilkesinin esas alınması sağlanacak. Yeni kanun tasarısında öne çıkan düzenlemeler şöyle: - Tüm tüketici sözleşmeleri en az on iki punto büyüklüğünde ve okunabilir bir şekilde düzenlenecek.- Tüketicilerin bilgilendirilmesi esas alınarak birçok alanda tüketicilerin sözleşme imzalanmadan önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulacak ve tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin hususların sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunlu olacak. - Sözleşmede öngörülen koşulların, keyfi bir şekilde sözleşme süresi içerisinde tek taraflı olarak tüketici aleyhine değiştirilmesi yasaklanacak ve tüketiciden haksız olarak talep edilen ücret, masraf ve komisyonların alınmasının önüne geçilecek.- Bankalar artık tüketicilerden istedikleri her ücreti değil bakanlığın ve BDDK tarafından belirlenecek ücretleri alabilecek ve tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil edilmeyen bir kredi kartı sunmak zorunda olacak.- Temerrüt hali de dahil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmasına son verilecek. İşyeri dışında (kapıdan) yapılan satışlarda ve mesafeli satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde ise 10 gün olan cayma süreleri 14 güne çıkarıldı.- Ön ödemeli konut satışları (maketten satış), tüketici kredisi sözleşmeleri ve finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde tüketicilere 14 günlük; taksitle satış sözleşmelerinde ise borçlar kanununa paralel olarak 7 günlük cayma hakkı getirildi. - Bankacılık alanındaki sözleşmeler, elektrik, su, doğalgaz gibi abonelik sözleşmeleri çok geniş kitleleri ilgilendiren ve genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde tüketici aleyhine hükümler yer alması durumunda bu sözleşmeler bakanlık tarafından denetlenecek ve tüketicinin mağdur olması engellenmiş olacak. - Ayıplı mal ve hizmette ihbar mükellefiyeti kaldırılarak tüketiciye sağlanan haklar tüketici lehine genişletilecek. Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde tüketicinin isteği dışında sigorta yaptırılması uygulamasına son verilecek.- İnşaat firmaları inşaat ruhsatı almadan maketten satış olarak da bilinen ön ödemeli konut satışı yapamayacak ve tüketicilerin yaşayabileceği mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla bina tamamlama sigortası yaptırmak zorunda olacak. - Günümüzde 21 milyar TL ticaret hacmine ulaşmış olan ve pazardaki payını her geçen gün arttıran, internet, telefon, katalog vb. yollarla kurulan mesafeli sözleşmeler ayrıntılı olarak düzenleme altına alınmış olacak. - Finansal hizmetlerin mesafeli satışına ilişkin AB yönergesi ilk defa iç hukuka aktarılarak her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan önce tüketicinin sözleşme şartları hakkında bilgilendirilmesi sağlanacak.- Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren devre tatil, devre mülk ve paket turlarla ilgili tüketicilere yeni haklar tanınacak.- Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon vb. tüm aboneliklerde tüketici, istediği zaman abonelik sözleşmesini feshetme hakkına sahip olacak ve abonelik sözleşmesinin feshi, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanamayacak.- Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon kampanyaları daha sıkı kurallara tabi olacak. - Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyaları yasaklanacak ve daha sıkı bir şekilde denetlenecek. - Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılacak olup, bu yönde ders kitaplarına tüketici haklarına ilişkin bölümler konulacak ve yayıncı kuruluşlara tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilecek. - Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler etkinleştirilecek ve saldırgan ve aldatıcı nitelikte olan her türlü haksız ticari uygulama yasaklanacak. - Ticari reklamlar ile haksız ticari uygulamaları denetleyecek olan Reklam Kurulu’nun etkin, hızlı ve verimli çalışması ve usul ekonomisinin sağlanması amacıyla yeniden yapılandırılmasına yönelik düzenlemeler yürürlüğe girecek ve Kurul’un üye sayısı 29’dan 11’e düşürülecek. - Tüketici hakem heyetleri yeniden yapılandırılacak ve tüketicilerimizin haklarını aramaları kolaylaştırılacak. Yeni kanun ile birlikte ihtiyaca göre hakem heyeti kurulacak ve başvuru sayısına göre bazı ilçelerde birden fazla hakem heyeti oluşturulması sağlanacak.- Tüketici hakem heyetlerinde raportör kadrosu ihdas edilerek daha etkin ve verimli çalışmaları sağlanacak. - Tüketicilerin 3 bin TL’ye kadar olan uyuşmazlıkları için mahkemeler yerine tüketici hakem heyetlerine müracaat edebilmelerine olanak sağlanacak.- Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre sadece nisbi tarife üzerinden vekâlet ücretine hükmedilecek. - Tüketici haklarını ihlal edenlere uygulanacak idari para cezaları caydırıcı, orantılı ve belirli olması ilkeleri göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenecek.- Gerçekçi olmayan para veya malvarlığı kazancı olanağı ümidi veren ve birçok tüketicinin mağdur olmasına neden olan ve halk arasında da saadet zinciri veya çok katmanlı satışlar olarak ta bilinen piramit satış sistemleri yasaklanacak.