"Tüm istatistiklerimiz uluslararası normlarda"

MEHTAP YILMAZ - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Yinal Yağan, kurum tarafından üretilen tüm istatistiklerin uluslararası normlarda hazırlandığını belirterek, "Ürettiğimiz istatistikler Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlarca kullanılıyor ve diğer ülke verileriyle birlikte yayımlanıyor." dedi.

Yağan, AA muhabirine, TÜİK'in çalışmaları ve istatistikleri hazırlarken uyguladığı yöntemlere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Bazı kesimlerin "istatistiklerin sağlıklı olmadığı ve verilerde siyasi etki bulunduğu" yönündeki iddialarının gerçeği yansıtmadığını vurgulayan Yağan, "TÜİK, kendisine kanunla verilen görevleri her zaman ciddiyet, titizlik ve özenle yerine getirme gayretiyle faaliyetlerini sürdürmektedir. Kurumumuzun ürettiği tüm istatistikler uluslararası normlarda, mesleki bağımsızlık, şeffaflık, karşılaştırılabilirlik, tarafsızlık ve doğruluk ilkelerine bağlı olarak, Avrupa Birliği (AB) ve dünyada geçerli, uluslararası kurumlar tarafından tavsiye edilen yöntem, tanım ve kavramları kullanarak hesaplanmaktadır." diye konuştu.

TÜİK'in kullandığı kavramlar, uyguladığı yöntemler ve sonuçlarının yerli ve yabancı kurumlar ile kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğuna ve en ayrıntılı düzeyde kamuoyuyla paylaşıldığına dikkati çeken Yağan şöyle devam etti:

"Türkiye İstatistik Kanunu'nun 'Bilimsel ve teknik özerklik' başlıklı maddesine göre, 'Resmi İstatistik Programı'nın uygulanmasında, kurum çalışanlarıyla diğer uygulayıcı birimlere, veri kaynakları, istatistiki yöntem ve süreçlerinin seçimi, dağıtımın içerik, şekil ve zamanı ve istatistik, gizliliğin uygulanması başta olmak üzere, hiçbir konuda talimat verilemez.' Bu hükümle TÜİK, bilimsel, teknik özerkliğe sahip kılınmıştır ve dünyadaki en şeffaf kurumlar arasında yer almaktadır."

- "İstatistiklerimiz uluslararası kuruluşlarca kullanılıyor"

Kurumun istatistikler konusunda çeşitli uluslararası kuruluşlarla iş birliği yürüttüğüne işaret eden Yağan, "TÜİK tarafından üretilen istatistikler ILO, OECD, Eurostat, IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlarca kullanılıyor ve diğer ülke verileriyle birlikte yayımlanıyor. İstatistiklerin kalitesinin ve uluslararası karşılaştırılabilirliğinin sağlanmasına yönelik hazırlanan kalite raporları da uluslararası kuruluşlarla paylaşılıyor." ifadesini kullandı.

Türkiye'nin ekonomik gelişme ve refahının sağlanması için istatistik alanında ihtiyaç duyulan uluslararası diyalog mekanizmalarını oluşturmaya önem verdiklerini belirten Yağan, bu kapsamda TÜİK'in çok sayıda ülkeyle çeşitli teknik iş birliği ve yardım programlarını hayata geçirdiğini dile getirdi.

Yağan, hükümetin izlediği aktif dış politikaya bağlı olarak, TÜİK'in çalışma yaptığı ülke sayısının da her geçen gün arttığına işaret ederek, "TÜİK, son 10 yılda Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkanlığı, İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi ve diğer uluslararası kuruluşlarla iş birliği yaparak Kafkasya, Orta Asya, Balkanlar, Orta Doğu, Asya ve Afrika'ya kadar 50'den fazla ülkenin istatistik kuruluşuyla bilgi ve tecrübesini paylaştı. Türkiye'nin coğrafi konumu, uluslararası norm ve standartlara dayalı istatistik üretme kabiliyetiyle kurumumuz, son yıllarda iyi bir istatistiki iş birliği ortağı haline geldi." değerlendirmesinde bulundu.

- "TÜİK, Avrupa sistemine 'yüksek düzeyde' uyumlu"

Türkiye'nin, uzun yıllardır AB'ye uyum süreci çerçevesinde çeşitli çalışmalar yürüttüğünü ve politikalar oluşturduğunu anımsatan Yağan, TÜİK'in de resmi istatistiklerin derlenmesi, analiz edilmesi ve yayımlanmasıyla AB adaylık sürecinde son derece önemli görevleri bulunduğunu anlattı. Yağan, bu kapsamda 1993 yılında Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) ile iş birliğine başlayan kurumun uluslararası platformda geçerli standartlara uygun istatistiklerin üretilmesi hedefine ulaşma yolunda faaliyet gösterdiğini ve bunların Avrupa İstatistik Sistemi'nin temel kurallarına "yüksek düzeyde" uyumlu olduğunun sonuç raporlarında belirtildiğini ifade etti.

AB ile uyum çalışmaları kapsamında güçlendirilen istatistiki kapasite ve komşularla kurulan bağların, kurumun aranan ve tercih edilen bir teknik destek kaynağı olmasını sağladığını vurgulayan Yağan, şöyle konuştu:

"TÜİK halen Çin'den Norveç'e, Moğolistan'dan Güney Kore'ye, Nijer'den Uganda'ya, Vietnam'dan Malezya'ya, Endonezya'dan Birleşik Arap Emirlikleri'ne kadar 3 kıtada iş birliği faaliyetlerini sürdürüyor. Bu çerçevede son 10 yılda, 512 yabancı ülke uzmanı Türkiye'de istatistik alanında eğitim görürken, 185 TÜİK uzmanı da yurt dışında danışman olarak görevlendirildi ve ilgili ülke uzmanlarına eğitim verdi."

- AB standartları için 40 milyon avro finansal kaynak

TÜİK'in, 2013-2015 yıllarında Avrupa İstatistikçiler Konferansı Yönetim Kurulu Üyeliğini, 2015'te OECD İstatistik ve İstatistik Politikası Komitesi Yönetim Kurulu Üyeliğini yürüttüğünü hatırlatan Yağan, böylece kurumun uluslararası istatistik sisteminde yalnızca uygulayıcı bir kuruluş konumundan çıkarak, sistemi belirleyen, yön veren aktörler arasına girdiğini, resmi istatistik üretimi konusunda bölgesinde lider kuruluş haline geldiğini söyledi.

Yağan, TÜİK'in, AB-Türkiye Mali İşbirliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı çerçevesinde 2003-2018 yıllarında yürütülen AB program ve projeleriyle yaklaşık 40 milyon avro finansal kaynak sağladığını belirterek, bu kapsamda Türk İstatistik Sistemi'ne veri sağlayan diğer kurum ve kuruluşlara eğitim ve danışmanlık faaliyetleriyle teknik destek sağlandığını, üretilen istatistiklerin AB standartlarına uygun olarak kalite ve çeşitliliğinde artış kaydedildiğini bildirdi.

TÜİK'in bilişim altyapısının da iyileştirildiğini belirten Yağan, şunları kaydetti:

"Tüm dünyada istatistik ofislerinin ve uluslararası istatistik kuruluşlarının bütçelerinde önemli oranda kesintilerin yaşandığı son 10 yıllık dönemde, TÜİK bütçesinde kesintiler olmadığı gibi lojistik imkanlarında ciddi iyileştirmeler gerçekleştirildi. Kurum, yeni ve modern binasıyla hizmet altyapısında önemli adımlar attı."