Başarısız tüp bebek denemeleri, çiftler için oldukça stresli bir süreç anlamına geliyor. Hatta bu denemeler sonucunda umutlarını kaybeden pek çok çift tedaviyi bırakabiliyor. Kişiye özel olarak belirlenen embriyo tutunma zamanı ile yapılan transferler, tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı yaşayan çiftler için umut oluyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Direktörü Doç. Dr. Cem Demirel, tüp bebek tedavilerinde başarı şansını artırmanın yolları hakkında bilgi veriyor.
Tekrarlayan tutunma başarısızlıklarının altında farklı nedenler yatabilir
Birkaç kez tekrarlanan tüp bebek denemelerine rağmen gebelik elde edememesine tekrarlayan tutunma başarısızlığı ya da RIF (Recurrent İmplantation Failure) adı verilmektedir. Bu durumun tanımı genelde bir veya iki morfolojik olarak iyi kalitede embriyo transferinin yapıldığı üç başarısız tüp bebek tedavisi şeklinde yapılmaktadır. Bu tabloda hastalara farklı tedavi yaklaşımları uygulanmalıdır.
Tekrarlayan tutunma başarısızlığının nedenleri arasında; rahim içinde embriyoların tutunacağı bölgede bulunan miyomlar, polipler, enfeksiyon, iltihaplanma ve rahim içi yapışıklıkları; tüplerin uç kısımlarının tıkalı olması ve içinin sıvı ile dolması hali olan hidrosalpenks, embriyoların kromozomal bozukluklarının artmış oranda görülmesi; kazanılmış ya da doğuştan gelen pıhtılaşma bozuklukları (trombofililer) bulunmaktadır.
Rahim zarı embriyo tutunması için uygun olmalı
Araştırmalar, kadında embriyonun tutunacağı rahim zarının tutunma için belirli bir dönemde uygun şartlar taşıdığını göstermektedir. Birçok kez iyi kalitede embriyo transferine rağmen eğer embriyolar tutunmuyorsa bunun altında yatan problem, kadının endometriumun; yani rahim zarının embriyoları kabul edecek dönemde olmamasından kaynaklanmaktadır.
Eğer bu dönem embriyoların nakledilmesinden sonra ya da transfer etmeden önce oluşuyorsa ve transfer zamanı bu özelliğini yitirmekteyse bu durumda tutunamama problemi ile karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu nedenle, zamanın önceden belirlenip, embriyoların nakledilmesi tutunamama problemine çözüm olabilmektedir.
Embriyonun tutunma zamanını ortaya çıkarmak ya da azalan 238 geni tespit etmek için ERA "Endometrial Reseptivite Array" testi kullanılmaktadır. Alınan rahim zarı örneği için kullanılan bu test, bir bilgisayar programı aracılığı ile rahim zarının tutunmaya elverişli ya da elverişli olmadığını ortaya koyabilmektedir.
Her birey için uygun tarih belirlenir
Tekrarlayan tutunma başarısızlığı görülen çiftlerde önce standart bir tüp bebek tedavisi uygulanmakta ve elde edilen embriyolar dondurularak saklanmaktadır. Bunu takiben hastanın kendi doğal döngüsü içerisinde yumurtlamayı sağlayan LH hormonunun arttığı gün takip edilmekte ve bu günden 7 gün sonra ya da hormon ile rahim hazırlığı yapılıyorsa rahim zarı 7 mm'yi geçince, progesteron hormonu başlandıktan 5 gün sonra rahim zarından bir doku örneği alınıp ERA testine gönderilmektedir. Tutunma dönemine ait genlerin ortaya konup konmadığı özel bir bilgisayar programı ile değerlendirilmektedir.
Kişiye özel transfer sağlanıyor
Test sonucunda eğer rahim zarı tutunma için uygunsa "reseptif"; yani kabul edebilir; uygun değilse de "non-reseptif"; yani embriyoyu kabul etmez şeklinde rapor gelmektedir. Bu sonuca göre hastanın rahim zarı tutunmaya uygun olan günü belirlenir ve embriyo transferi bir sonraki siklus belirlenen günde gerçekleştirilir.
İlk veriler bu test kullanıldığında hastaların bir bölümünde tutunma penceresinin farklı günlere kaydığını ve bu günün tespit edilmesi ile embriyo transferinin kişiselleştirilerek olumlu sonuçlar alınabileceğini ortaya koymaktadır.