Türk-Amerikan dostluğuna 'deve' katkısı
Amerika Birleşik Devletleri'nin, 147 yıl önce, askeri nakliyat işlerinde kullanılmak üzere Osmanlı Devleti'nden 30 deve satın aldığı, ayrıca Padişah Abdülmecid tarafından da Birleşik Devletler hükümetine bir çifti erkek iki çift deve hediye edildiği ortaya çıktı.
İHA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Amerikan Hükümeti'nin, ordusunun nakliye işlerinde deve kullanma ihtiyacı hissetmesi, 8 Mayıs 1848'de imzalanan 'Gudalouple Hidalgo' antlaşmasıyla sona eren Birleşik Devletler-Meksika harbi esnasında olmuştu. Amerika'da bugünkü California, Nevada ve Utah eyaletleriyle, Colorado'nun bir kısmını ve Arizona ile New -Mexico eyaletlerini Amerikalılara kazandırarak, Birleşik Devletler'in, çok büyük ve kudretli bir memleket olarak dünya siyasetine çıkmasını sağlayan bu harbin harekat sahalarını, çöllerle çevrili ve pek az meskun geniş mıntıkalar teşkil etmişti. Bu harp sırasında Amerikan ordusu, iaşe ve ikmal meseleleri için nakliye işlerinde bir çok güçlüklerle karşılaşmıştı.
Motorlu nakliye vasıtalarının henüz icat edilmediği bu devirde, Amerikan Genelkurmayı, çöl savaşlarında ve askeri nakliyat işlerinde develerin ne kadar kıymetli yardımcılar olabileceğini anlamıştı. Amerikan hükümeti, askeri ihtiyaçlar için develer kullanma kararını vererek, bu hususta Osmanlı Devleti'ne başvurmuştu. Bu iş için, 1855 yılında, Amerikan donanmasına ait bir nakliye gemisi, bahriye subayı David Dixon Porter'in kumandası altında İstanbul'a gönderilmişti.
Bu konuyla ilgili olarak, Sadrazam Fuad Paşa tarafından Padişah Abdülmecid'e takdim edilen 1 Rebiülevvel 1272 (1855 Ekim ayı) tarihli arz tezkeresi ve 29 Ekim 1855 tarihli tahrirat, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'nde muhafaza olunan Babıali evrakı arasında bulunuyor. Tezkerenin altında yazılı bulunan iradei seniyyeden, Amerikan hükümetinin 'deve satın almayla' ilgili talebinin, Abdülmecid Han tarafından kabul edildiği anlaşılıyor.
Amerikan Sefareti (Elçiliği) tarafından Hariciye Nezareti'ne (Dışişleri Bakanlığı'na) gönderilen 29 Ekim 1855 tarihli tahriratta, 'İki ülke arasında mevcut iyi dostluk münasebetlerinin bir nişanesi olarak iki çift deve ita buyurulursa, Amerikalıların bundan son derece mahruz olacakları' da bildiriliyor.
Bu arada, 1856 yılında da yine David Dixon Porter adlı subayın kumandasındaki nakliye gemisinin, Türkiye'ye ikinci bir sefer yaparak, Amerika'ya develer naklettiği kaydediliyor.
