Türk Ceza Adalet Sisteminin Etkinliğinin Geliştirmesi Programı

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Öyle bir hava oluşturuluyor ki avukatlar Türkiye’de dosyaya erişemiyor. Avukatlar, Türkiye’de dosyalara erişiyorlar. Yeni düzenlemede de sadece terör, uyuşturucu, kaçakçılık, adam öldürme, cinsel saldırı suçları gibi katalogda yer alan bazı suçlar bu kapsama alındı. Diğer suçlarla ilgili herhangi bir düzenleme yoktur” dedi.Adalet Bakanı Bozdağ, Sheraton Hotel’de düzenlenen Türk Ceza Adalet Sisteminin Etkinliğinin Geliştirilmesi Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi Ortak Programı’nın kapanış törenine katıldı. Bakan Bozdağ, yaptığı konuşmada, 2014 yılında ‘makul şüphe’ ifadesinin “somurt delile dayalı kuvvetli şüphe” olarak değiştirildiğine dikkat çekerek, “Son yargı paketi içerisinde yaptığımız düzenlemeler var. Bunlar Türkiye’de eleştiri konusu oldu. Eleştiri demokratik bir haktır. Bir tanesi makul şüphedir. Öyle bir eleştiri yapıldı ki sanki Türkiye’de makul şüphe ilk defa uygulanıyormuş, bundan önce yokmuş gibi bir hava yaratıldı. Avrupa’da, dünyanın başka ülkelerinde makul şüphe veya buna yakın, buna benzer şüpheyle soruşturma evresinde arama kararı verilmiyormuş gibi bir algı ortaya çıkarıldı. Makul şüphe, 2014 yılının Şubat ayına kadar Türk hukukunda olan ve uygulanan bir hukuk müessesesidir. 2014 yılında değiştirilmiştir. Somut delile dayalı kuvvetli şüphe olarak değiştirilmiştir” dedi.Uygulamada sorunların yaşandığını ifade eden Bakan Bozdağ, şöyle devam etti:“Uygulamada gördük ki bazı savcı ve hakimler buradaki somut delil sadece şüpheyi gösteren ve teyit eden delil olmasına rağmen sanki suçu ispat eden, suçluyu gösteren somut delil gibi algılandı ve uygulamada pek çok sorunlara yol açtı. Arkadaşlarıma talimat verdim. Avrupa ülkelerinde durum nasıldır? Avrupa ülkelerinin çoğunda makul şüphe bile yok. Baktığınız zaman Türkiye’nin ortaya koyduğu kriterden daha ileri bir kriter Avrupa Birliği tam üye ülkelerin hiçbirinde yok. Makul şüpheden daha kuvvetli bir şüpheyi bu arama kararlarında arayan bir Avrupa Birliği üyesi ülkeyi gösterirse biz onu da alırız, bakarız ve bir tane varmış deriz. Bazılarının düzenlemeleri Türkiye’den geriyken bu noktada eleştirilmesini ben objektif olmadığını buradan ifade etmek isterim.”Avukatların dosyalara erişimi konusunda bazı sonuçların doğurduğunu belirten Bozdağ, “Avukatların savunma hakkı ile ilgili 2014 ‘ün Şubat ayında müdafinin dosyaya erişimi konusunda, örnek alması konusunda bir düzenleme yaptık. Buradaki sınırlamayı kaldırdık. Uygulamada sorunla karşılaştık. Özellikle suçu meslek edinenler her gün suç işleyenler, örgütlü suç işleyenler, avukatları vasıtasıyla cumhuriyet başsavcılarına dilekçeler veriyorlar haklarında soruşturma olup olmadığını soruyorlar ve soruşturma olduğunu öğrenince de soruşturma dosyasından örnek talep ediyorlar. Örnekler veriliyor kendilerine, böylelikle soruşturmanın suçlulara karşı yürütülme imkanı ortadan kalkıyor. Cumhuriyet Savcısı, bir delil için herhangi bir yere yazı yazmış. O yazıyı öğreniyor ve delili gidip yok edebiliyor” diye konuştu.Bozdağ, hakimlerin 6 milyon soruşturmada bin 100 civarında gizlilik kararı aldığını belirterek, “Dünyanın pek çok ülkesinde, delilleri karatma riski varsa kişilerin tutuklanmasına imkan veren düzenleme varken öte yandan yasayla delillerin karartılmasına imkan verecek bir uygulamanın olması elbette sıkıntılara yol açıyor. Yine Avrupa’yı inceledik. Oraları incelediğimizde Fransa’da engel yok, onu gördük. İngiltere, İtalya, Almanya, ABD gibi pek çok ülkede eğer müdafin dosyadan örnek alması soruşturmanın tehlikeye düşürecekse hakim kararıyla bazı evrakın örneklerin alınması yasaklanabilir diye hepsinde kural var. Biz bunu getirdik hukukumuza taşıdık. Türkiye’de 6 milyon civarında soruşturma yapılmış, sadece bin 50 veya bin 100 civarı dosyada hakimler gizlilik kararı vermiş. 6 milyon civarında dosya var, bunlardan bin 50’sinde gizlilik var. Öyle bir hava oluşturuluyor ki avukatlar Türkiye’de dosyaya erişemiyor. Avukatlar, Türkiye’de dosyalara erişiyorlar. Yeni düzenlemede de sadece terör, uyuşturucu, kaçakçılık, adam öldürme, cinsel saldırı suçları gibi katalogda yer alan bazı suçlar bu kapsama alındı. Diğer suçlarla ilgili herhangi bir düzenleme yoktur” şeklinde konuştu.