Türk Edebiyatının Naif Dehası Orhan Veli'nin 103. Doğum Gününü Kendi Dizeleriyle Kutluyoruz!

Sanat dolu bir ailenin içine doğdu; naifliği, 'Garip'liğiyle cumhuriyetin ömrüne damgasını vurdu...

13 Nisan 1914'te Beykoz'da doğdu Orhan Veli Kanık. Babası Ahmet Veli, Fatma Nigar Hanım ile evlendiğinde Mızıka-yı Hümayun'da klarnist idi. Cumhuriyet'in ilanından sonra ise

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın şefi oldu...

Beykoz, Beşiktaş ve Cihangir'de geçen çocukluğu bir ara Galatasaray Lisesi'nde devam etti. Mekteb-i Sultânî'deki yakın arkadaşı dönemin bir başka efsanesi Melih Cevdet Anday, lisedeki edebiyat hocası ise efsaneler efsanesi Ahmet Hamdi Tanpınar idi...

İlk şiirleri Varlık Dergisi'nde yayınlandığında henüz 22 yaşındaydı. Yalnızca 36 yıl süren ömrüne koskoca bir külliyat sığdırdı.

1936 yılında Varlık Dergisi'nde dört şiiri yayınlandı Orhan Veli Kanık'ın, daha 22'sindeydi. Varlık Dergisi, kendisi ve arkadaşlarını şöyle duyuruyordu;

''Varlık'ın şiir kadrosu yeni ve kuvvetli, genç imzalarla zenginleşmektedir. Aşağıda dört şiirini okuyacağınız Orhan Veli, şimdiye kadar yazılarını neşretmemiş olmasına rağmen olgun bir sanat sahibidir. Gelecek sayılarımızda onun ve arkadaşları Oktay Rifat, Melih Cevdet ve Mehmet Ali Sel'in şiirimize getirdikleri yeni havayı daha iyi belirtecektir.''

Bu arada Mehmet Ali Sel de Orhan Veli'den başkası değildi, bir ara bu mahlası kullandı şair :)

1941 yılında arkadaşları Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yayınladığı Garip isimli şiir kitabı edebiyat dünyamızda yepyeni bir sayfa açtı...

Yalnızca 9 yıl sonra vefat etti Orhan Veli Kanık. Arkasında üzerimizde etkisi halâ süren muhteşem şiirleri, devrim yaratan Garip Akımı'nı ve de okuyup okuyup naifliğine hayran olunacak bir hayat hikayesi bıraktı.

Bugün 103 yaşında Orhan Veli, kutlamaları kendi dizeleriyle yapalım...

1. Dalga

“Mesut sanmak için kendimi
Ne kağıt isterim, ne kalem
Parmaklarımda sigaram
Dalar giderim mavisinden içeri
Karşımda duran resmin..

Giderim deniz çeker
Deniz çeker, dünya tutar
İçkiye benzer birşey mi var
Birşey mi var ki havada
Deli eder insanı, sarhoş eder?”

2. Derdim Başka

“Sanma ki derdim güneşten ötürü;
Ne çıkar bahar geldiyse?
Bademler çiçek açtıysa?

Ucunda ölüm yok ya.
Hoş, olsa da korkacak mıyım zaten
Güneşle gelecek ölümden?

Ben ki her nisan bir yaş daha genç,
Her bahar biraz daha aşığım;
Korkar mıyım?
Ah, dostum, derdim başka”

3. Değil

“Bilmem ki nasıl anlatsam;
Nasıl, nasıl, size derdimi!
Bir dert ki yürekler acısı,
Bir dert ki düşman başına.
Gönül yarası desem…
Değil!
Ekmek parası desem…
Değil!
Bir dert ki…
Dayanılır şey değil.”

4. Seni Sevmek

“Bir çocuk ne anlar sevmekten?
Ne anlar ki sevgi uğruna ölmekten
Ne anlar yaşam nedir, dünya ne?
Herşey tozpembedir onun gözünde
Hep umut vardır o küçük yüreğinde…
Karanlıkta aydınlık hisseder
Olmayacak sevdaya olur der..
Ben de çocuğum ve cezalıyım…
cezam sevilmemek
Tek suçum ise seni be canım seni sevmek….”

5. Giderayak

“Handan, hamamdan geçtik,
Gün ışığında hissemize razıydık;
Saadetinden geçtik,
Ümidine razıydık;
Hiçbirini bulamadık;
Kendimize hüzünler icat ettik,
Avunamadık
Yoksa biz…
Bu dünyadan değil miydik?”

6. Sevdaya mı Tutuldum

“Benim de mi düşüncelerim olacaktı,
Ben de mi böyle uykusuz kalacaktım,
Sessiz sedasız mı olacaktım böyle?
Çok sevdiğim salatayı bile
Aramaz mı olacaktım?
Ben böyle mi olacaktım?”

7. Pazar Akşamları

“Şimdi kılıksızım, fakat
borçlarımı ödedikten sonra
ihtimal bir kat da yeni esvabım olacak
ve ihtimal sen
yine beni sevmeyeceksin.
bununla beraber pazar akşamları
sizin mahalleden geçerken,
süslenmiş olarak,
zannediyor musun ki ben de sana
şimdiki kadar kıymet vereceğim?”

8.Ölüme Yakın

“Akşamüstüne doğru, kış vakti;
Bir hasta odasının penceresinde;
Yalnız bende değil yalnızlık hali;
Deniz de karanlık, gökyüzü de;
Bir acaip, kuşların hali

Bakma fakirmişim, kimsesizmişim;
-Akşamüstüne doğru, kış vakti-
Benim de sevdalar geçti başımdan.
Şöhretmiş, kadınmış, para hırsıymış;
Zamanla anlıyor insan dünyayı.”

9.Yaşamak

“Biliyorum, kolay değil yaşamak;
Ama işte
Bir ölünün hala yatağı sıcak,
Birinin saati işliyor kolunda.
Yaşamak kolay değil ya kardeşler,
Ölmek de değil;

Kolay değil bu dünyadan ayrılmak.”

10.Birdenbire

“Birdenbire;
Her şey birdenbire oldu.
Kız birdenbire, oğlan birdenbire;
Yollar, kırlar, kediler, insanlar…
Aşk birdenbire oldu,
Sevinç birdenbire…”