Türk Hekimlerden Ilk Kez Yağ Dokudan Kök Hücre Nakli

Türkiye'de Türk hekimlerce yağ dokudan elde edilen kök hücrelerle yapılan ilk nakil, Diyarbakır'da gerçekleştirildi.

Yaklaşık 3 ay önce Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) Miami Eagles Enstitüsü'nden gelen bir ekip tarafından eğitim amaçlı Ordu ve Rize'den 9 hastaya uygulanan kök hücre nakli, Türkiye'de bu eğitime katılan ve uygulayabilirlik sertifikası alan 3 doktordan biri tarafından Dicle Üniversitesi (DÜ) Kalp Hastanesi'nde 2 hastaya uygulandı.

ABD'de 5 bin hastaya uygulanan ve yüzde 98 başarı sağlanan uygulamada, hastanın karın bölgesinden alınan yağ dokudan elde edilen kök hücreler, tıkalı damarların yerine yeni damarların gelişmesi için hastalıklı uzva enjekte ediliyor.

Halk arasında "kangren" olarak adlandırılan, ağırlıklı olarak sigara kullanımına bağlı "buerger" (budama) hastalığı ile kolestrol, diyabet ve genetik rahatsızlıklar nedeniyle uzuv ve organ kayıplarına yol açabilen damar tıkanıklığı rahatsızlıklarının tedavisinde etkili olan işlemin, ABD ve Türkiye'de uygulandığı hastaların ayaklarındaki yaraların iyileştiği, gündelik temel ihtiyaçlarını görebilecek kadar yürüme mesafelerinin arttığı görüldü.

Diyarbakır'da buerger hastalığı teşhisi konulan ve ilk kez Türk hekimlerce yağ dokudan kök hücre nakli yapılan Yusuf Aydoğan ve C.İ, Amerika ve Türkiye'de bu uygulamanın yapıldığı diğer hastalar gibi yürüyebilmenin ve sosyal hayatlarını sürdürebilmenin umudunu taşıyor.

-"3 aydır gözüme uyku girmiyordu"-

Şiddetli bacak ağrısı şikayeti ve ayak parmağında oluşan yara nedeniyle DÜ Kalp Hastanesi'ne başvuran evli ve 2 çocuk babası Yusuf Aydoğan'a (33) yapılan muayenede buerger hastalığı teşhisi konuldu.

Teşhisin ardından kök hücre nakli uygulanan Aydoğan, yoğun bakım ünitesinde yaptığı açıklamada, 15 yıldır günde 2 paket sigara kullandığını, sigara kullanımına bağlı damar tıkanıklığı sonucu bacaklarında şiddetli ağrı oluştuğunu söyledi.

Aydoğan, rahatsızlığı nedeniyle çalışamaz hale geldiğini, ancak 50 metre yol yürüyebildiğini ifade ederek, "Bacağımda çok şiddetli ağrı hissettiğimden 3 aydır gözüme uyku girmiyordu. Önerilen bu tedaviyi hiç düşünmeden kabul ettim. İnşallah başarılı olur. En çok yürümeyi, top oynamayı ve uyumayı özledim. Ailem bir an önce iyileşip eve ekmek götürmemi bekliyor. Rahatsızlığım nedeniyle ailem bize bakıyordu" dedi.

-Türk hekimlerin başarısı-

Gördüğü eğitimin ardından aldığı uygulayabilirlik sertifikası ile Diyarbakır'daki 2 hastaya kök hücre nakli gerçekleştiren Kalp Hastanesi'nde görevli Opr. Dr. Oğuz Karahan, kök hücre naklinin Türkiye'de daha önce kemik iliğinden alınmak suretiyle yapıldığını, bu kök hücrenin bazı nedenlerle yeterince gereksinimi karşılayamadığını söyledi.

Karahan, damar rahatsızlıklarının tedavisinde "mezenkimal kök hücre" denilen göbek çevresinde ve doğumdan kalan çok az miktardaki hücrelerin üretilmesi kadar etkin bir hücrenin henüz bulunamadığını ifade ederek, şöyle dedi:

"Bu kök hücreler Amerika'da son dönemde geliştirilen enzimler sayesinde 60 milyona kadar çoğaltılarak bu tür ölü dokuların, dolaşım bozukluklarının ve hatta KOAH gibi hastalıklarda kullanılan bir yöntem haline geldi. Hastalıklı organın yenilenmesini içermeye yönelik bu tedavi sayesinde hasta günlük aktivitelerini ve fizyolojik ihtiyaçlarını sağlayacak hale gelebiliyor. Amerika'da 5 bin hasta üzerinde çalışılan bu yöntem daha önce bu enzimi ülkemize getiren bir firmanın desteğiyle ülkemizde 9 hastaya uygulandı. Maalesef bunu o dönem yetişmiş bir ekibimiz olmadığı için Ordu ve Rize gibi illerde Amerikalı biyologlarca uyguladık. Kök hücre naklini Türkiye'de ilk kez Türk biyologlarla ve milli imkanlarla Diyarbakır'da uyguluyoruz. Arge imkanımız bulunmadığı için sadece enzim Amerika'dan getiriliyor."

-Diyarbakır'da 2 hastaya uygulandı-

Karahan, kök hücre naklini Diyarbakır'da sigara kullanımına bağlı oluşan buerger hastası 2 kişiye uyguladıklarını anlatarak, hastalardan birinin ayağında yara oluştuğunu diğerinin ise daha önce parmağı kesilen bir hasta olduğunu bildirdi.

Hastaların sigara içmeye devam etmeleri halinde uzuv kayıplarının devam etme riski bulunduğunu ifade eden Karahan, "Hastalar önce sigarayı bıraktı. Daha sonra yaklaşık 1,5 saat süren bir işlem ile kök hücre naklini gerçekleştirdik. Bu hastaların 3 ay içerisinde diz altı bölgesindeki dolaşım bozukluğu, yeni gelişen kılcal damarlarla güçlendirilerek ayaktaki dolaşım bozukluğu giderilecek. Hastaların 6 ay gibi kısa bir sürede yürüme mesafelerinin artmasını, günlük aktivitelerini ve ihtiyaçlarını karşılar hale gelmelerini bekliyoruz. Ordu'da işlemin uygulandığı hasta koltuktan kalkamayacak durumdayken şu anda 1,5 kilometre yol yürüyor. Toplumda parmak, ayak ve bacak kesilmesi ve buna bağlı uzuv kayıpları ile sonuçlanacak dolaşım bozuklukları bu yöntem ile büyük ölçüde giderilecek" dedi.

Karahan, sigara alışkanlığı, yaşam tarzı ve ailesel özellikler nedeniyle oluşan damarsal hastalıkların ülkemizde uluslararası yüzdenin çok üzerinde olduğunu belirtti.

-Kök hücre naklinin uygulanışı-

Opr. Dr. Karahan, kök hücrelerin, lipo suction tekniğiyle karın bölgesinden alınan yağ dokudan çok uzun sürmeyen bir dizi laboratuvar işlemiyle izole edildiğini anlatarak, elde edilen kök hücrelerin hastalıklı bacakta, tıkalı damarlar yerine yeni damarların gelişmesi amacıyla, bacakta anatomik olarak damarın seyrettiği bölgeye iğneyle enjekte edildiğini söyledi.

İşlemin herhangi kesi ya da cerrahi işlem içermediğini vurgulayan Karahan, hatta hastanın aynı gün hastaneden taburcu edilebildiğini belirtti.

Karahan, işlem için hastadan kilolarca yağ almak yerine aldıkları az miktardaki yağın içindeki kök hücreyi enzimlerle çoğaltarak 60 milyona kadar çıkarttıklarına dikkati çekerek, "Bu hücreleri oradaki ölü dokuların çevresinde yeni doku ve yeni damar oluşturmak için damarlanma beklediğimiz bölgelere enjekte ediyoruz" diye konuştu.

-"Son teknolojiyi bölge insanı ile tanıştırdık"-

Opr. Dr. Karahan, hastaların en çok yürüyememe ve ağrıdan uyuyamama gibi şikayetlerle kendilerine başvurduğunu ifade ederek, hastaların ilerleyen damarsal hastalıklarda önce parmakları, sonra ayakları, daha sonra da bacak ve kollarının kesilmesi durumu ile karşı karşıya kaldıklarını anlattı. Bu nedenle buerger hastalığına halk arasında budama hastalığı denildiğini vurgulayan Karahan, "Son teknolojiyi bölge insanı ile tanıştırdık. İşlemin hastaya maliyeti 20 bin liranın üzerinde. Ancak yeni düzenlemelerle artık ameliyat şansı bulamayan hastalar da devlet tedavi bedelini karşılamaya başladı" dedi.

DÜ Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Binali Mavitaş, Kalp Hastanesi olarak damarsal hastalıkların tedavisinde son trend olan kök hücre naklini uygulamaya başladıklarını söyledi.

Prof. Dr. Mavitaş, hasta potansiyelinin her geçen gün arttığını, artık Antalya ve Sivas gibi illerin yanı sıra Irak ve Suriye'den de hastaların Kalp Hastanesi'ni tercih ettiğini belirterek, "Sağlık hizmetlerinde Türkiye'nin sayılı üniversitesinden biri olma iddiasındayız. Hedefimiz Ankara ve İstanbul'daki hastaneleri yakalamak da değil, çünkü artık Türkiye'deki bir hedef bize yetmiyor. Bu kadar iddialıyız" ifadesini kullandı.

Muhabir: Sema Kaplan - Ümit Özdal