Türk Patent Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Asan:

Türk Patent Enstitüsü (TPE) Başkanı Prof. Dr. Habip Asan, "Fikri mülkiyet konusunda miktar açısından bakıldığında hiç de küçümsenmeyecek bir durumda bulunmamıza rağmen, 'uluslararası etki' sıralamasında 16'ncı sırada bulunuyoruz" dedi.

Uludağ Üniversitesi'nden (UÜ) yapılan açıklamaya göre, Asan, "Türk Üniversitelerinin Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi" kapsamında üniversitenin senato üyelerine fikri mülkiyet konusunda, Rektörlük A Salonu'nda konferans verdi.

Asan, konferansta yaptığı konuşmada, 35-40 yıl önce fikri varlıkların, bir işletmenin toplam varlıkları içinde yüzde 17 gibi bir paya sahip olduğunu, 2010'da ise piramidin tersine dönerek, bu oranın yüzde 85'lere ulaştığını söyledi.

Fikri mülkiyeti, "İnsan düşüncesinin ürünü olan yeniliklerin sahiplerine verilen haklar" olarak tanımlayan Asan, "Ülkemizde edebiyat ve sanat eserlerinin fikri mülkiyeti konusuyla Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgileniyor. Sınai mülkiyet hakları konusu ise bizim görev alanımıza giriyor. Sınai mülkiyet de patent ve faydalı model, marka, endüstriyel tasarım, coğrafi işaret ve entegre devre topoğrafyası olmak üzere 5 konudan oluşuyor" diye konuştu.

Ar-Ge çalışmalarının artmasıyla birlikte marka, patent ve tasarıma önem verildiğini belirten Asan, şöyle devam etti:

"2012 yılında bize 15 bin 716 patent başvurusu yapıldı. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) verilerine göre, miktar itibariyle Türkiye dünya sıralamasında, tasarımda 5, markada 6, patentte 17. sırada bulunuyor. Fikri mülkiyet konusunda ise miktar açısından bakıldığında hiç de küçümsenmeyecek bir durumda bulunmamıza rağmen, 'uluslararası etki' sıralamasında 16'ncı sırada bulunuyoruz. Bu sorunun da zamanla aşılacağına inanıyorum. Türkiye'de bilginin fikre dönüşmesinde ciddi problemler var. Bu tıkanmayı aşmak için çareler arıyoruz."

Asan, Türkiye'de Ar-Ge'ye önem verilmeye başlandığını da dile getirerek, şunları dedi:

"Ancak elde edilen bilginin fikre dönüşmesinde tıkanıyoruz. Şu anda bu dönüşüm sağlıklı değil. Bunu sağlıklı hale getirmek istiyoruz. Bilgiyi 100 kabul edersek, patent veri tabanları bunun yüzde 80'ini oluşturur. Şu anda 70 milyonun üzerinde yayınlanmış patent var. Buna her yıl 2 milyon patent daha ekleniyor ve bunlara internet üzerinden erişim mümkün. Bir konu üzerinde araştırılacağı zaman öncelikle daha önce alınan patentleri incelemek gerek. Bu, Ar-Ge tekrarlarını önler. Milli hasıladan Ar-Ge'ye ayrılan pay yüzde 1'lere yaklaştı. 2023 hedefi ise yüzde 2,5 düzeyinde. Ama bu kaynakları israf etmeden kullanmak gerekir. AB'de bu konuda büyük israflar var örneğin. Yılda 60 milyar Avro'yu, sırf patent kaynaklarını iyi araştırmadıkları için Ar-Ge tekrarına harcıyorlar. Bizde de bu oran çok yüksek. 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefliyorsak, 'Para-Bilgi-Para' dönüşümündeki tıkanmayı açmak zorundayız. Bunu önlemek zorundayız, çareler arıyoruz."

Üniversitelerin sınai mülkiyet konusunda strateji belirlemeleri gerektiğini, eğitim ve teşviklerle niteliği artırması gerektiğini vurgulayan Asan, "Gelecekte sınai mülkiyet konusunda doğacak uzman ihtiyacı için şimdiden ana bilim dalları ve lisansüstü programlar açılması gerekiyor" ifadesini kullandı.

Asan, konferansının ardından öğretim üyelerinin sorularını yanıtladı.

UÜ Rektörü Prof. Dr. Kamil Dilek, Asan'a UÜ işlemeli tabak, Asan da Dilek'e TPE yayını olan "Alamet'i Farika'dan Marka'ya" adlı kitabı hediye etti.

Muhabir: Halil İbrahim Başer