Türk profesörün büyük başarısı
BURSA (İHA) - Uludağ Üniversitesi'nde yapılan araştırmalarda, transformatör çekirdeklerindeki güç kayıplarını suni zekayla tahmin eden bir yöntem geliştirildi. Bu önemli buluşun, transformatör üreticilerinin ilgisini çekmesi bekleniyor.
Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naim Derebaşı'nın yumuşak manyetik maddeler üzerinde son 10 yıldır devam eden ve Üniversite Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından da desteklenen çalışmaları başarıyla sonuçlandı. Prof. Derebaşı, kristalleri yönlendirilmiş yüzde 3 SiFe elektrik çeliklerinde (silisli sac), çekirdeğin geometrik boyutlarını, manyetik indüksiyonunu ve çalışma frekansını giriş değişkeni olarak kullanıp, güç kayıpları, manyetik geçirgenlik ve diğer manyetik özellikleri yüzde 99 oranında deneysel verilere yakınlıkta tahmin etmeyi başardı. Derebaşı ve araştırma ekibi, bunu deney yapmadan yapay sinir ağları (suni zeka) kullanarak gerçekleştirdi.
Ayrıca bu sonuçlar için ilk kez 1 kHz indüksiyon frekansına kadar başarıyla sonuç veren matematiksel bir model de geliştiren Derebaşı, araştırmalarının, günümüzde elektrikle çalışan cihazlarda kullanılan demir çekirdeklerin ısınmasıyla kendini gösteren güç kayıplarının uygun ileri manyetik maddeler ve yöntemler kullanılarak azaltılmasında önemli bir adım olduğunu, transformatör üreticilerinin bu araştırmayı dikkate alarak güç kayıpları daha az yüksek verimli transformatörler gerçekleştirebileceklerini bildirdi. Derebaşı, sadece Amerika'da yılda üretilen elektriğin yüzde 4.5'inin transformatör, motor, jeneratör ve lamba balastları gibi demir çekirdeği olan elektrik makinelerinde kayıp olarak boşa gittiğine dikkat çekti.
Prof. Dr. Derebaşı'nın bu konulardaki araştırmaları, konuyla ilgili dünyanın önde gelen bilimsel dergilerinde (JMMM,IEEE vb.) son yıllarda yayınlandı. Son olarak İngiltere'de yayınlanan The International Journal of The UK Magnetics Society (Magnews) dergisinin Bahar 2004 sayısında da Derebaşı'nın bu bilimsel çalışmasına yer verildi.
