Türk siyasetinde erkek egemen
AYDIN (İHA) - Türkiye'de siyasete erkekler yön veriyor. Yapılan aştırmalara göre, 1935 yılından bu yana yapılan 16 ayrı seçimde TBMM'ye 7 bin 317 üye seçilirken, bunlardan sadece 161'inin bayan olduğu tespit edildi.
Ege Üniversitesi Sosyoloji Bilimler Enstitüsü bünyesinde Prof. Dr. Ercan Tatlıdil danışmanlığında Türk siyasetini inceleyen Araştırma Görevlisi Dr. Atakan Hatipoğlu, Türk siyasetinin halen erkek egemenliğinden kurtulamadığını söyledi. 2007 genel seçimlerinde de kadın vekil aday sayısının yetersiz olduğunu ve bir çok bayan adayın da seçilebilecek sırada olmadığını ifade eden Hatipoğlu, bugüne kadar Meclis'te kadın vekillerin en yoğun olduğu dönemin 1935-1939 dönemi olduğunu söyledi. 1935-1939 döneminde mevcut 395 parlamenterin yüzde 4.5 oranı ile 18'i bayanlardan oluşurken, en az bayan vekilin de 1950-1954 döneminde seçildiği, bu dönemde mevcut 487 parlamenterden yüzde 0.6 oranı ile sadece 3 bayan vekil Meclise girebildi.
Öğrencilik yıllarından bu yana Türk siyasetini incelediğini belirten ve doktora tezini de Türk siyaseti üzerine yapan Araştırma Görevlisi Dr. Atakan Hatipoğlu, Türkiye'de kadına seçme ve seçilme hakkı pek çok Avrupa ülkesinden daha önce tanınmasına rağmen Türk seçmeninin bayanların siyaset yapmasına alışamadığını ileri sürdü. Hatipoğlu araştırmalardan elde ettiği verilere dayanarak yaptığı açıklamasında, "Türkiye'de 1930 yılında belediye seçimlerinde 1934 yılında ise genel seçimlerde kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanımıştır. Bu hak Fransa'da 1944, İtalya'da 1945 Kanada'da 1948, Yunanistan'da 1952 ve İsviçre'de de 1971 yılında kabul edilmiştir. Türkiye kadınlara seçme ve seçilme hakkını pek çok Avrupa ülkesinden önce tanımıştır. Başlangıçta uygulamanın yeni ve alışılamadık olmasının etkisi ile düşük olması kabul edilebilir olan kadın temsil oranı 1935-1939 döneminde yüzde 4.5 olup zamanla giderek artması beklenirken aksine giderek düşmüştür. 1954-1957 döneminde yüzde 0.7, 1977-1980 döneminde yüzde 0.8 olan kadınların Türk Parlamentosundaki temsili günümüzde yüzde 3-4'ler düzeyinde bir istikrara kavuşmuş görüntüsü vermektedir" dedi.
Hatipoğlu açıklamasını "Avrupa Birliği'ne tam üyelik iddiası taşıyan Türkiye'nin bu konuda Avrupa ülkelerinden önce adım atmış olmasına karşılık bugün onların tümünden geri kalmış olması dikkat çekicidir.
Bazı Avrupa ülkelerinde 2004 yılı itibariyle kadınların milli parlamentodaki oranı İsveç'te yüzde 45, Danimarka'da yüzde 38, Finlandiya'da yüzde 37.5, İspanya'da yüzde 36, Belçika'da yüzde 34.7, Almanya'da yüzde 32.8, Bulgaristan'da yüzde 26.2, Polonya'da yüzde 20.2, Portekiz'de yüzde 19.1, İngiltere'de yüzde 17.9, Hırvatistan'da yüzde 17.8, Çek Cumhuriyeti'nde yüzde 17, Yunanistan'da yüzde 14, İrlanda'da yüzde 13.3, Fransa'da yüzde 12.2, İtalya'da yüzde 11.5, Romanya'da yüzde 10.7 olarak
gerçekleşmiştir. Bu oran aynı dönemde ABD'de Temsilciler Meclisi'nde yüzde 14.9, Senato'da yüzde 14, olmuştur. Günümüzde Tunus milli meclisinde kadınların temsil oranı yüzde 30, Pakistan'da ve Suriye'de yüzde 12 düzeyine ulaşmıştır" dedi.
TÜRKİYE DÜNYADA 165. SIRADA
2006 yılında dünya genelinde kadınların siyasal temsil ortalamalarının da coğrafi bölgeler üzerinde yapılan araştırmada 'Kuzey Avrupa ülkelerinde yüzde 40.8, Amerika kıtasında yüzde 21.6, Kuzey Avrupa hariç tutulduğunda diğer Avrupa ülkeleri ortalaması yüzde 17.4 Sahra altı Afrika ülkelerinde yüzde 16.6, Asya'da yüzde 16.4, Pasifik'te yüzde 12.5, ve Arap ülkelerinde yüzde 8.8 olarak gerçekleşmiş durumda. Türkiye ise ulusal meclisteki kadın parlamenter oranı açısından dünyada 165. sırada yer alıyor.
TÜRKİYE'DE YILLARA GÖRE TBMM ÜYE SAYISI VE SEÇİLEN KADINLAR
Ülkemizde 1935-39 döneminde 395 üyeden yüzde 4.5 oran ile 18, 1939-43 döneminde 400 üyeden 3.7 oranı ile 15, 1943-46 döneminde 435 üyeden yüzde 3.7 oranı ile 16, 1946-50 döneminde 455 üyeden yüzde 1.9 oranı ile 9, 1950-54 döneminde 487 üyeden yüzde 0.6 oranı ile 3, 1954-57 döneminde 535 üyeden yüzde 0.7 oranı ile 4, 1957-60 döneminde 610 üyeden yüzde 1.1 oranı ile 7, 1961-65 döneminde 450 üyeden yüzde 0.7 oranı ile 3, 1965-69 döneminde 450 üyeden yüzde 1.7 oranı ile 8, 1969-73 döneminde 450 üyeden yüzde 1.1 oranı ile5, 1973-77 döneminde 450 üyeden yüzde 1.3 oranı ile 6, 1977-80 döneminde 450 üyeden yüzde 0.8 oranı ile 4, 1983-87 döneminde 400 üyeden yüzde 3.2 oranı ile 13, 1987-91 döneminde 450 üyeden yüzde 1.3 oranı ile 6 kadın vekil meclise girdi. Türkiye'de 1935 yılından 2002 yılına kadar seçimlerde TBMM'ye toplam 7 bin 317 üye seçilirken bunlardan sadece 161'i kadınlardan oluştu.
