Türkiye’de ilk kez üretilecek lityum nedir? Lityum nerede kullanılır? Lityum ne işe yarar?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir’deki pilot tesis ile Türkiye’de ilk defa lityum üretimi yapılacağını belirtti. Türkiye’nin yaklaşık olarak 1200 ton lityum ithalatının bulunduğunu belirten Bakan Dönmez Eti Maden Teknoloji Geliştirme Merkezi’nde yaptığı açıklamada, lityumun pilot ölçekte yıllık 10 ton üretim kapasitesinin olduğunu ve 2-3 yıl içerisinde üretimin Kırka tesisi için yaklaşık 500 tona çıkacağını söyledi. Bu açıklamanın ardından vatandaşlar arasında lityum ile ilgili araştırmalar yapılmaya başlandı. Peki, lityum ne işe yarar? Lityum nelerde var? İşte tüm detaylar...

LİTYUM NEDİR?

Sembolü Li ve atom numarası da 3 olan kimyasal bir element olan lityum, yoğunluğu en düşük olan metal olarak geçiyor. Doğada saf halde bulunmayan lityum yumuşak ve gümüşümsü beyaz metaldir. Hava oksijenle reaksiyona girdiği için oksitlenme reaksiyonunu önlemek adına yağ içerisinde saklanıyor. Cep telefonu ve kamera pilindeki gibi doldurulabilir pillerde ve ağırlığa yüksek direniş gösterdiği için hava taşıtlarında kullanılan lityum, farmakolojik olarak sakinleştiricilerde de kullanılabiliyor.

LİTYUM ÖZELLİKLERİ

Birinci grup elementi olsa da 2. grubun toprak alkali özelliklerini gösteren lityum, su ile kısa sürede reaksiyona giriyor ve doğada doğal halinde bulunmuyor. Bıçakla kesilebilir olan ama kesmenin ya da bölmenin zor olduğu bu metal, gümüşi bir renge sahip olmakla beraber kısa sürede kararabiliyor. Düşük yoğunluğu nedeniyle hidrokarbonlar üstünde batmadan durabiliyor.

Hava ve suyla yanması nedeniyle potansiyel bir patlama tehlikesi olsa da diğer alkali metaller ile kıyaslandığında daha az tehlikeli oluyor. Aynı zamanda lityum alevlerinin söndürmek de oldukça zor olarak kabul ediliyor ve bunun için özel kimyasallar içeren söndürücüler kullanılıyor. Lityumun tenle temasını önlemek adına özel korumaya ihtiyaç duyuluyor. Metalin alkalinli bileşimlerinin ya da toz halinin solunması ise burun ve boğazda tahrişe ya da zarara sebep olabiliyor.

LİTYUM NEREDE KULLANILIR?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yaptığı açıklamada belirttiği üzere lityum pil ve batarya teknolojisinde kullanılıyor. Özellikleri itibarıyla çok fazla alanda kullanılan element, tıbbi ilaçlara ek olarak uçak ve pillerde kullanılıyor. Özellikleri nedeniyle teskin edici kimi ilaçların etken maddesi olarak da tercih ediliyor. Pillerde kullanım olarak ise telefon, bilgisayar ve tablet gibi teknolojik aletlerin bataryalarında da lityum yer alıyor. Bu tarz cihazlarda kullanımının en önemli nedeni de uzun ömürlü olması oluyor. Bunlara ek olarak lityumun tıpta bipolar bozukluk tedavisinde kullanıldığı biliniyor.