Türkiye kendi makinesini üretmek istiyor

GÖKSEL YILDIRIM - Türkiye'de savunma sanayisinde kısıtlamalara konu olabilen, havacılık, otomotiv sanayisi için ise kritik önemdeki makine ve takım tezgahlar için yerli çözümler geliştirilmesi amaçlanıyor.

Savunma ve havacılık sanayisinde son dönemde önemli bir ivme yakalayan Türkiye'nin gündeminde, bu alanlarda kullanılan makine ve takım tezgahların yerlileştirilmesi bulunuyor.

Zaman zaman bu konuya dikkati çeken Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de sanayide yerli üretim takım tezgahlarının kullanımını teşvik edecek mekanizmalar geliştirmeyi planladıklarını dile getiriyor.

Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Varlık, AA muhabirine, Türkiye'nin havacılık ve savunma sanayisindeki gelişimine bağlı olarak takım tezgahı ihtiyacının arttığını söyledi.

Sivil havacılık alanında üretim yapan firmalar ve yan sanayinin yurt dışından bir kısıtlama olmaksızın son teknoloji ürünü makineleri temin edebildiklerini dile getiren Varlık, savunma sanayisi tarafında ise kısıtlamalarla karşı karşıya kalınabildiğini belirtti. Varlık, savunma sanayisine yönelik üretimde kullanılacak makinelerin belli taahhütler doğrultusunda alınabildiğini ya da alınamadığını kaydetti.

Savunma ve havacılık sanayisinde kullanılabilecek makinelerin yerli üretimi konusunda dernek olarak kendilerinden görüş istendiğini anlatan Varlık, değerlendirmelerini ilgili kurumlarla paylaştıklarını ifade etti.

Rekabetçi ve kaliteli makine yapmanın kolay olmadığını vurgulayan Varlık, şöyle konuştu:

"Sektörün yüzde 70-80 ihtiyacı standart CNC tornalar veya işleme merkezleri, küçük ebatlı. Bunların üretimi yapılabilir ama Tayvan'dan, Kore'den daha ucuza yapılmasının imkanı yok. Oradaki altyapı uzun yıllar içerisinde oluşturulmuş. Bunun üzerine biraz daha büyük ebatlı, havacılık ve savunmaya da hizmet verebilecek, köprü tipi, çok eksenli yapıda makineler üzerine çalışmanın daha rekabetçi sonuçlar ortaya koyabileceği değerlendirildi ve bu doğrultuda bir rapor sunuldu. Hatta bazı yerli firmaların girişimleri oldu. Burada dışa bağımlılık çok fazla. Bir kontrol ünitesi Türkiye'de yapılmıyor maalesef, yapmak da kolay değil, dışarıdan alınmak zorunda. Makinenin hassasiyetinde çok önemli olan ana komponentler var, bunların imalatları da kolay değil, belki bunları dışarıdan almak daha ucuza gelecek ama bu tür şeylerle bir tasarımı bütünleştirip yapmak mümkün olabilir. Bu konuda ciddi bir destek ve girişim gerekecek. İmkansız değil ama kolay da değil."

- Öncelik verilmesi gereken tezgahlar

TİAD'ın CNC Metal İşleme Makineleri ve Komponentleri Üretimi Raporu ve Yol Haritası Önerileri başlıklı çalışmasına göre, savunmadan havacılığa, otomotivden medikale tüm sanayi sektörleri için stratejik önemdeki bilgisayar kontrollü metal işleme makinelerinin Türkiye’de üretimi oldukça zayıf düzeyde kalıyor.

Üretim için kullanılan ekipman ve aksamlarda yüzde 80 ithalat bağımlılığı bulunurken, süreç içerisinde yüzde 20 olan kritik ekipman yerlilik oranının en az yüzde 60'a getirilmesi gerekiyor.

Türkiye’nin savunma, havacılık, otomotiv sanayisinin gelişiminin devamı ve sürekliliği için, yüksek teknoloji içeren 5 ve üzeri eksenli işleme merkezi (büyük boyutlu olanlar, köprü/portal tipi ve benzeri), tornalama merkezi, kayar otomat, transfer tezgahı, çok eksenli borverk, yatay işleme merkezi, çok eksenli taşlama tezgahı, eklemeli imalat makinesi (3D metal yazıcı, karbon-fiber yazıcı) gibi tezgahların üretimine öncelik verilmesine ihtiyaç bulunuyor.

- Fabrika ve ekipman yatırımları

Metal işleme makinesi üretimi için ithalat yoluyla yapılabilen ekipman ve aksamların süreç içerisinde Türkiye'de üretilmesi gerekiyor.

Bunlara sadece tezgah üretimi için değil, satış sonrası hizmetler de dahil olmak üzere tedarik zinciri yönetimi için gereksinim duyuluyor.

Bu ekipmanlar arasında CNC kontrol ünitesi, iş mili (spindle), spindle için özel rulmanlar, taret/magazin (otomatik takım değiştirme sistemi), vidalı mil ve yatakları, servo motor, elektronik devre ekipmanları yer alıyor.

Gerekli bu komponentlerin Türkiye’de üretildiği varsayılırsa, bir montaj fabrikası kurulumu için en az 250-300 milyon avro değerinde yatırım ihtiyacı bulunuyor.

Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu bilgisayar kontrollü metal işleme makineleri ve üretimi için gerek duyulan ekipmanlarının üretimi için yaklaşık 10 yıl süre ve 10 milyar avroluk bir yatırım/Ar-Ge finansmanı gerekiyor.

- 2012'den bu yana destekler var

Raporda, bu konuda yatırım yapacak olan firmalara en az 10 yıl boyunca finansman desteği sunulması öneriliyor.

Ayrıca 2012'den bu yana TÜBİTAK projeleri ile destek sağlanan firmaların projelerinin (takım tezgahları ve ekipmanları) incelenmesi ve proje çıktılarının somutlaşma durumu gözden geçirilmesi, gerekiyorsa desteğin devamının sağlanması önerisine yer veriliyor.