Türkiye Ve Batı Balkanlar İş Sağlığı Ve Güvenliği Forumu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, "Türkiye'de her gün 172 iş kazası meydana geliyor, 4 ölüm, 6 sürekli iş göremezlik durumu ile karşı karşıyayız. Türkiye'deki mevcut tablo bizi üzmeye devam etmektedir, iyileşmeler, olumlu gelişmeler var ama yeterli değildir" dedi.

Türk Metal Sendikası'nın ev sahipliğinde, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası'nın (MESS) organizesiyle iş Sağlığı ve Güvenliği İçin Avrupa İşbirliği Köprüleri Projesi kapsamında düzenlenen Türkiye ve Batı Balkanlar İş Sağlığı ve Güvenliği Forumu'na katılan Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, iş sağlığı güvenliği konusunun sadece Türkiye'nin değil, dünya çalışma hayatının sorunu olduğunu vurguladı. Gıdadan inşaata, sanayiden giyime kadar her alanda ürünün kalitesi kadar hangi koşullarda ve nasıl üretildiği, üretimi yapanların muhtemel risk durumları gibi durumların da önem kazanmaya başladığını söyleyen Bakan Çelik, iş kazaları ve meslek hastalıklarının yüzde 100 oranında önlenebildiğini, buna rağmen dünyada her gün 1 milyon iş kazasının meydana geldiğini ve her yıl 2.3 milyon insanın iş kazaları ve meslek hastalıklarından hayatını kaybettiğini belirtti. "Her 1 dakikada 4 çalışanın hayatını kaybettiği bir dünya ile karşı karşıyayız" diyen Çelik, şunları söyledi:

"Bu tablo korkunç bir tablo. Yılda Moğolistan büyüklüğünde 1 nüfus yok oluyor. Olaya bir başka açıdan bakacak olursak, mali boyutu ile bakacak olursak 170 ülkenin GSMH'larından daha fazla bir maddi kayıp ile dünya sanayisinin karşı karşıya olduğunu görüyoruz. Türkiye'de ki iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle kayıplara baktığımızda bu rakamın 7.7 milyar dolayında olduğunu görüyoruz. Türkiye'deki mevcut tablo bizi üzmeye devam etmektedir, iyileşmeler, olumlu gelişmeler var ama yeterli değildir. AB uyum çerçevesinde mevzuatımız uyarlanıyor, yoğun bir çalışma içindeyiz. Türkiye'de her gün 172 iş kazası meydana geliyor, 4 ölüm, 6 sürekli iş göremezlik durumu ile karşı karşıyayız. Genelde rakamlara baktığımız zaman 2002 ile 2012 yılları arasında işyeri sayısında yüzde 105'lik bir artış var. 2002 ve 2012 tarihleri arasında işçi sayısında da yüzde 124'lük bir artış söz konusudur. Ölümlü iş kazalarına baktığımız zaman yüzde 2.5'luk bir artış var. İş kazaları sonucu Türkiye'de 2002 yılında yılda 872 kişi hayatını kaybederken, 2010 yılında bin 444 kişi hayatını kaybetti, 2012 yılının ilk 11 ayında 895 çalışanımız hayatını kaybetti. 100 bin işçide ölüm oranı 2002'de 16.8 civarındayken, 2012 yılında bunu 7.6 düzeylerine çekmiş bulunuyoruz. AB ortalaması 100 binde 4'tür. Bizde 100 binde 7.6, daha almamız gereken mesafeler var. Türkiye'de iş kazalarının nerede hangi sektörlerde yoğun olduğuna baktığımızda, yüzde 18.3 metal eşya üretiminde, yüzde 14.4 madende, yüzde 10.2'nin inşaat sektöründe meydana geldiğini görüyoruz. İş kazaları sadece insan hayatını ve genel ekonomiyi değil, bakanlık olarak bizim yaptığımız bir araştırmaya göre iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan 1 liralık yatırım orta ve uzun vadede bir işletmeye yaklaşık 2 liralık fayda sağlamaktadır. Bunun yanında iş sağlığı güvenliği tedbirlerinin işletmenin imajını yüzde 92 etkiliğini, üretimi yüzde 98, ürün kalitesini yüzde 85, pazarlamada yüzde 50, iş kazası sayını yüzde 88 azalttığını, müşteri memnuniyetini yüzde 70, çalışma takvimini yüzde 62, kayıp çalışma sürelerini yüzde 65 oranında etkilediği ortaya çıkmıştır. iş sağlığı güvenliği tedbirlerinden tasarruf uzun vadede işletmelere artı değil zarar oluşturmaktadır."

Kayıt dışı ekonominin dünyanın en büyük sorunu olduğunu ve bu sorunun ilacının örgütlü toplum olmaktan geçtiğini belirten Bakan Çelik, "Birlik olmak durumundayız, bir olmak zorundayız. Çalışanla çalıştıranı ayırmak artık dünyada mümkün değil. Bir tarafta ekmek kapısı, bir tarafta ekmek kapısını sağlayan emek. Bunları birbirinden ayırmak mümkün olmadığına göre, emek açısından var olan sorunları biz bir masa etrafında konuşma olgunluğunu gösteriyoruz ama çözümünde geç kalıyoruz, tıpkı 5 yıldır Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası'nı çıkartamamamız gibi, nihayetinde çıkarttık. Artık çok konuşmak değil, çok iş yapan noktaya dönüştürmenin yolu bir masanın etrafında buluşmak, aynı zamanda çözüme de katkı sağlayacak bir olgunluğa endüstriyel ilişkilerimizi taşımaktan geçiyor. Kayıt dışı ekonomi dünyanın en öneli sorunu, bu sorunun en önemli ilacı örgütlü toplumdur. Örgütlü toplum kayıt dışının ortadan kalkmasında önemli unsurlardan birisidir, yeterli değildir. Türkiye olarak kayıt dışı ekonominin ortadan kaldırılması konusunda büyük gayretler içindeyiz, bu oranları istihdam alanında yüzde 53'lerden yüzde 37'lere çekmiş bulunuyoruz. Hedefimizi koyduk, istihdam stratejisi çerçevesinde 2023 yılında kayıt dışının yüzde 15'lerde olduğu bir Türkiye hedefi ile çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Müstakil bir İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası'na Türkiye kavuşmuş bulunuyor. Yasa bir kere kaza olmadan önce, ölmeden önce önlem almak, öldükten sonra önlem alınabilir mi bunun için işçimiz duyarlı olacak, işveren duyarlı olacak. Mevzuatımız artık bu imkanları sağlıyor. Bu duyarlılıklarımızı geliştirmeliyiz. Bugüne kadar Türkiye'de 1 milyon 495 bin işyeri varken, bunun yüzde 2'si iş sağlığı güvenliği kapsamındayken bugün bütün işletmeler iş sağlığı güvenliği kapsamında. Çalışanlar açısından baktığımız zaman memurlar bu kapsamın dışındaydılar, işçilerin yüzde 61'i bu kapsamın dışındaydılar. Tüm çalışanlar bu düzenlememizde bu kapsama tüm işyerleri ile birlikte girmiş durumdalar. İşyerlerini 3 sınıfa ayırdık; az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli işyerleri olarak. Bunlarla ilgili mevzuatlarımız tamamlanmak üzere, ağırlıklı olarak 1 Ocak 2013 tarihinde yasa büyük bölümüyle yürürlüğe girecek ve bu tehlike sınıflarına göre işyerlerindeki denetimler gerçekleştirilecek. Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma az tehlikeli işyerlerinde bin artı işçi çalıştıranlarda iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu var, tehlikeli işyerlerinde ise 750 artı çalışanı olan işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu var, çok tehlikeli işyerlerinde ise 500 artı olan işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam etme zorunluluğu var. Diğer işyerleri ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmeti satın alabilecekler. Genelde bizim işletmelerimiz KOBİ üzerinde olduğu için, büyük oranda da 1 ile 9 arasında işçi çalıştırdıkları için onlara bir yük yüklememe adına tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin finansmanını da biz kamu olarak, bakanlık olarak üstlenmiş durumdayız, biz karşılayacağız. Medyada izliyoruz, 'iş sağlığı uygulamaları öyle olacak ki, bir apartman kapıcısının yanında bir işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulunduracaksınız' gibi yayınlar yapılıyor. Bu ne amaçlı yapılıyor bilmiyorum. Bir apartmanda bir kalorifer kazanı patladığı zaman başka türle şeyler yazılıyor, alınan önlemlerin içeriği nedir, bu yasal düzenleme neler getiriyor dikkate alınmadan sanki çok yanlış bir şey yapılmış gibi, yasaya leke sürülmeye çalışılmasını anlamakta zorlanıyorum. Bunun uzman sıfatıyla yapılması daha garip bir durum. Biz bütün işyerlerinin, bütün çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüyüz. Huzurlu bir ortamda, güvenli bir ortamda işçimizin çalışması gerekiyor. Yılda bir gelip o apartman kapıcısının hangi koşullarda hizmet ettiğini güvenlik uzmanı gelip görmesi gerekiyor, eksikleri tespit etmesi gerekiyor ki, orada sadece kapıcı yaşamıyor. Yalnız kapıcı için değil, hem apartman görevlisi için hem apartmandaki yaşayanları geleceği açısından son derece önemli düzenlemedir. Çarpıtılmaması lazım, yasanın özünün takdim edilmesinde yarar var. Son derece beklenen, önemli bir düzenlemeyi hükümet olarak gerçekleştirmiş bulunuyoruz. Bu yasa hem işçilerimize, hem işverenlerimize hayır olmasını diliyorum" diye konuştu.

Türk Metal Sendikası ve MESS'in 2 yıl önce İş Sağlığı ve Güvenliği İçin Avrupa İşbirliği Köprüleri Projesi'ni Batı Balkan ülkelerindeki sosyal ortaklarıyla birlikte hazırlayarak uygulamaya koyduğunu, bu projenin Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmeye uygun görüldüğünü söyleyen Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kalak, 2 yıl süresinde uygulanan proje ile Türkiye ve Batı Balkan ülkelerindeki işçi ve işveren teşkilatlarının, işçi sağlığı ve güvenliği alanında kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesinin amaçlandığı ifade etti.

MESS'in liderliğinde 7 ülkeden 10 STK'nın yer aldığı projenin, çalışma hayatının temel konularından birisi olan iş sağlığı ve güvenliği alanında işçi ve işveren kuruluşlarını ortak paydada buluşturması açısından önem arz ettiğini söyleyen MESS Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Kudatgobilik, projeye Avrupa Komisyonu'nun yaklaşık 500 bin euro olduğunu belirterek, Türkiye ve Batı Balkan ülkelerindeki Arnavutluk, Bosna Hersek, Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Kosova işçi ve işveren kuruluşlarının iş sağlığı ve güvenliği alanındaki kapasitelerinin ve hizmetlerinin geliştirilmesini hedeflediğini söyledi.

Şu ana kadar iş sağlığı ve güvenliği için Türkiye'ye verilen kaynağın 21 milyon euroyu bulduğunu söyleyen Avrupa Komisyonu Delegasyonu Başkan Yardımcısı Bela Szombatı, "Avrupa 2020 stratejisi Avrupa'ya baştan inşaa edecek bir araçtır. Daha fazla kaliteli istihdam oluşturmak Avrupa 2020 stratejisinin 5 hedefinden birisidir. AB mevzuatına göre iş sağlığı ve güvenliğini sağlamakla ilgili esas sorumluluk işverene aittir. Biliyoruz ki, Türkiye'de AB mevzuatı ile uyumlu hale gelme konusunda önemli çalışmalar yapılıyor. İş salığı ve güvenliğinin öneminin gittikçe artığını görüyoruz. Sosyal paydaşların katkıda bulunması bu alandaki faaliyetlerde son dönemde kabul edilen bu kanunun hayata geçirilmesi bakamından önemlidir" şeklinde konuştu.