Türkiye ve Mısır: Yeni bir bölgesel ittifaka doğru

Serkan Demirtaş

Ankara

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin daveti üzerine 17-18 Kasım günlerinde Mısır'a gerçekleştireceği ziyaret, ikili işbirliğinin siyasi ve ekonomik altyapısını oluşturacak olması açısından büyük önem taşıyor.

Ziyaret öncesinde sorularımızı yanıtlayan Mısır'ın Ankara Büyükelçisi Abdelrahman Salaheldin, "Bu ilişki sadece Türkiye ve Mısır arasında ikili boyutta değil aynı zamanda bölgesel açıdan da önemli. Her geçen gün aramızdaki yeni benzerlikleri keşfediyoruz ve ne kadar çok ortak değerlerimiz ve çıkarlarımız olduğunu görüyoruz" diye konuştu.

Hüsnü Mübarek yönetiminin yıkılmasının ardından ilk özgür seçimler sonunda iktidara gelen Müslüman Kardeşler hareketinin temsilcisi Mursi, 30 Eylül'de Ankara'da düzenlenen Adalet ve Kalkınma Partisi kongresine katılmış ve burada yaptığı konuşmayla Türk hükümetinin Tahrir Devrimi sürecinde verdiği desteğe teşekkür etmişti.

Büyükelçi'ye göre Mısır'ın AKP deneyimi ve Türkiye modelinden öğreneceği çok şey var. Türkiye'nin Avrupa Birliği adaylığı sayesinde ekonomisini büyüttüğünü ve daha rekabetçi hale getirerek, başta Avrupa olmak üzere, yabancı pazarlara açıldığını belirten Salaheldin, "Biz de aynı yolu izleyebiliriz. Ama Avrupa'nın sadece ekonomik standartlarını değil aynı zamanda insan hakları, demokrasi, hukukun üstünlüğü ile ilgili olanları da Mısır'ın gündeminde," dedi.

2002'de iktidara gelen AKP'nin Türkiye'nin sağlık, eğitim vb. gibi sosyal alanlardaki başarılarının dikkat çektiğini, bölge ülkeleri açısından önemli bir model oluşturduğunu da anlatan Mısır Büyükelçisi, bu gelişmelerin sadece merkezi hükümetler değil aynı zaman yerel yönetimlerce de ayrıntılı izlendiğini anımsattı.

AKP ile Müslüman Kardeşler siyasal İslam hareketi arasındaki ilişkiler, Erdoğan ve arkadaşlarının iktidara gelmesinin ardından ivme kazandı.

Özellikle Kuzey Afrika ülkelerinde AKP'yi hem program hem de yapılanma olarak örnek alan birçok siyasi hareket gözleniyor.

Ancak Erdoğan'ın 2011 senesinde Mısır ve diğer bölge ülkelerini kapsayan tur sırasında, laiklik ilkesini övmesi ve bu yönetimlere tavsiye etmesi tepki görmüştü.

Bölgesel rekabetten işbirliğine

Türkiye ile Mısır, Mübarek dönemi sırasında bölge liderliği için adı konmamış bir rekabet içinde olarak görülürdü.

Şimdi ise başta Suriye konusu olmak üzere güçlü bir işbirliği gözleniyor.

"Ne Mısır'da Türkiye'ye karşı, ne de Türkiye'de Mısır'a karşı herhangi bir olumsuz düşünce yok. Sadece hükümetler değil muhalefet partileri bile, bu ilişkinin ne kadar değerli ve önemli olduğunu biliyor." diye konuşan Salaheldin, "bu vizyonun hiçbir şekilde üçüncü ülkelere karşı oluşmadığını da" ekledi.

İki ülke geçen Ekim ayında Doğu Akdeniz'de bir askeri tatbikat gerçekleştirmiş; savunma ve askeri işbirliği alanlarında daha kapsamlı görüşmeler yapıldığını açıklamışlardı.

Afrika'ya birlikte açılma önerisi

İki ülke ikili ilişkilerinin yanı sıra, başta Afrika olmak üzere daha geniş coğrafyalara birlikte açılma projelerini de görüşüyorlar.

Açılım projesi kapsamında 2000'li yılların ortasından bu yana Afrika'ya büyük önem gösteren Türkiye; diplomatik temsilcilik sayısını 30'un üzerine çıkarmıştı.

Büyükelçi Salaheldin, iki ülkenin de Afrika'nın özellikle en az gelişmiş ülkelerine yardım yapma konusunda ortak bir hassasiyet içinde olduğunu belirterek, "En az gelişmiş ülkelere yardımın yanı sıra, oralarda ortak yatırımlar aracılığıyla da el uzatmış oluruz. Böylece onlara balık tutmayı da öğretmiş olabiliriz. Türkiye İnsani Kalkınma Ajansı bu amaçla Mısır'da bir büro açacak ve Mısırlı karşıtıyla sadece bu amaçla ortak çalışmalar yapacak," diye konuştu.

Mısır-Sudan karayolu sayesinde Türkiye'den Ro Ro gemileriyle gelecek TIR'ların başta Orta Afrika olmak üzere kıtadaki diğer ülkelere ulaşabileceğini anımsatan Büyükelçi, "Kafkasya ve Avrupa'dan Afrika'ya uzanan dev bir köprü oluşturma vizyonuna sahibiz" dedi.

Ticaret hacmi iki kat arttı

Siyasi ve askeri açıdan gelişen ilişkiler, ekonomi ve ticaret alanlarına da olumlu yansıyor. 2011 senesindeki 3,2 milyar dolarlık ticaret hacminin bu yılın ilk yarısında yakalandığını belirten Büyükelçi, yıl sonunda ikiye katlanacak bu rakamları daha da ileriye taşımak amacında olduklarını iletti.

Salaheldin, Erdoğan ile birlikte Kahire'ye gelecek 200 iş adamının her birine, kendi iş alanlarıyla ilgili fırsatlar sunulacağını kaydetti. Ziyaret sırasında sağlık, tıbbi eğitim alanlarını da içerecek şekilde ekonomi, enerji, ulaştırma konularında 20'ye yakın anlaşma ve protokol imzalanması öngörülüyor.

Büyükelçi, "Yeni Mısır, iş adamlarına da büyük olanaklar sunmaya hazırlanıyor. Bu olanakları biz ilk olarak Türk iş adamlarına sunacağız. Çünkü onlar büyük sarsıntı zamanlarında bile Mısır'ı terk etmediler. Yeni alanlara da açılıp ekonomik ilişkilerimizi daha da güçlendirmeyi hedefliyoruz." diye konuştu.