Türkiye’de Bilinçli Kooperatifleşme Aydın’dan Başladı

Aydın Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Salih Köksal, 1913 yılında Aydın'da incir üreticileri tarafından kurulan “Aydın İncir Müstahsilleri Ortaklığı”nın Türkiye’nin ilk tarım satış kooperatifi olduğunu belirtti.

21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü nedeniyle bir açıklama yapan Salih Köksal, tarımsal üretimi artırmanın, kaliteli ürün elde etmenin ve tarım ile uğraşanların yaşam düzeylerini yükseltmenin en önemli yollarından birinin üreticilerin örgütlenmesi olduğunu söyledi. Tarım politikalarını oluşturmak, uygulama koşullarını belirleyerek politik mekanizmaları etkileyebilmek ve pazarda etkin olabilmenin ancak örgütlenmekle mümkün olabileceğini savunan Köksal, “Kooperatifler, 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra bütün ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınmasında çok önemli rol oynamaya başlamış, halen bu işlevlerini sürdürmektedirler. Kooperatifçilik bugün dünyada önemli bir sosyal hareket olarak kabul edilmekte, demokrasinin, barışın, çevrenin korunmasına ve istihdam yaratmaya katkı sağlamakta, bütünüyle ülkelerin ekonomik, sosyal kalkınma ve gelişmelerinde önemli bir araç olarak yerini almaktadır. Kooperatif, bireylerin tek başlarına yapamayacakları veya beraber yapmalarında yarar bulunan işleri en iyi biçimde ve maliyet fiyatına yapmak üzere, dayanışmayla, ekonomik güçlerini bir araya getirmeleridir” dedi.

Aydın’ın tarımsal örgütlenme tarihinde önemli bir başlangıcın adı olduğuna işaret eden Köksal, “Osmanlı döneminde kooperatiflerin öncüleri saydığımız ‘Memleket Sandığı’ ve ‘Menafi Sandıklarının’ kurulmaya başlamalarından sonra, daha bilinçli ve daha aktif kooperatif hareketlerine örnek gösterilen kooperatif ‘Aydın İncir Müstahsilleri’dir. Bu tarihi Aydın’daki kooperatifleşmenin başlangıcı sayarsak, 1913 yılından bu yana geldiğimiz yer aşağıda özetlenmiştir. Aydın’da günümüz itibari ile 16 bin 453 ortaklı, 117 Tarımsal Kalkınma kooperatifi, 807 ortaklı 12 Su Ürünleri kooperatifi ve 4 bin 914 ortaklı 28 Sulama Kooperatifi olmak üzere, 157 Tarımsal Amaçlı Kooperatif faaliyet göstermektedir. Bu kooperatiflerin toplam 22 bin 174 ortağının ödenmiş sermaye toplamları ise 6 milyon 16 bin 15 TL’dir. Sözü edilen kooperatif ve üretici örgütleri, ortaklarının gübre, yem, ilaç, tarımsal alet- ekipman, suni tohumlama malzemeleri ve benzeri tarımsal girdilerini temin etmekte, süt, incir, zeytin ve benzeri ürünlerini toplayıp, ham yada işleyerek pazarlamaktadır. Bu faaliyetleri yürütürken özellikle uzun vadeli girdi satışları ile ortaklarına finansal destek sağlamaktadırlar. Nazilli Ör-Koop ve Umurlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri gibi çok ortaklı büyük ve güçlü kooperatiflerimizin dışında kamuoyunda fazla tanınmayan çalışma sahası birkaç köyden oluşan daha az ortaklı çok sayıda kooperatifimiz mütevazı sermayelerle başarılı hizmetler vermektedir” diye konuştu.

2012 KOOPERATİF YILI

Köksal, 2012 yılının kooperatifler hakkında farkındalık oluşturmak, kooperatiflerin sosyal gelişmedeki rolünü vurgulamak, desteklemek ve arttırmak, kooperatiflerin kurulması ve güçlendirilmesini sağlamak ve bunun için politika ve yasal ortam oluşturmak için hükümetleri ve düzenleyici kurumları teşvik etmek amacı ile Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından “Uluslararası Kooperatifler Yılı” ilan edildiğini sözlerine ekledi.