Türkiye'de "bor"un 2023 Vizyonunda Büyük Hedefler

Kütahya'nın Emet ilçesindeki bor tesislerinde gerçekleştirilecek yatırımlarla 2023 yılında, toplam yıllık borik asit üretim kapasitesinin 1 milyon 100 bin ton, yıllık satış hasılatının 825 milyon dolar, karın 500 milyon dolar, çalışan sayısının da 3 bin kişi olması hedefleniyor.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Emet Bor İşletmesi'nce hazırlanan rapora göre, Türkiye'nin bor mineralleri rezervinin önemli bir bölümünü oluşturan Emet'teki sahalar, 1956 yılında kömür aramaları sırasında bulundu. 1958'de bölgedeki bor tuzu sahaları Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü'nce Etibank'a devredildi.

Emet Bor İşletmesi'ne ait açık ocaklar ve konsantratör tesisleri, Emet ilçe merkezinin 4 kilometre kuzeyindeki Espey ve 12 kilometre güneyindeki Hisarcık ilçesinde yer alıyor.

Bölgede ana cevher olarak "kalsiyum kökenli bor bileşikleri" diye tanımlanan kolemanit bulunurken, Türkiye'de tinkal, üleksit ve kolemanit olmak üzere üç tür bor minareli bulunuyor.

Bor mineralleri, cam, seramik, temizleme ve beyazlatma, ilaç ve kimya sanayileri, yanmayı önleyici maddeler, tarım, metalurji, enerji depolama, araçlardaki hava yastıkları, atık temizleme işlemleri, nükleer uygulamalar, pigment ve kurutucu olarak kullanılıyor. Bor minerallerinden elde edilen borik asitten de selüloz, izolasyon, tekstil, fiberglas, borosilikat cam, ateşe dayanıklı maddeler, metalurji, deterjan çeşitleri, kimyasal bileşikler, seramik, emaye, kozmetik, ilaç sanayi ve tarımda gübre üretiminde yararlanılıyor.

İşletme bünyesinde 995, işletme dışı yaptırılan işlerde 614 olmak üzere toplam bin 609 kişi çalışıyor.

Emet Bor İşletmesi'ndeki iki borik asit tesisinden ilki 2003'te, ikincisi 2011'de hizmete alındı.

Borik asit tesisleri, kolemanit rezervini değerlendirmek, yurt dışından gelen borik asit talebini karşılayabilmek ve katma değeri daha yüksek ürünler elde ederek Türkiye'ye daha fazla döviz kazandırmak amacıyla faaliyete geçirildi.

İki borik asit tesisi, yıllık 240 bin ton üretim kapasitesiyle faaliyetini sürdürüyor.

-İşletme kendi sülfürik asit ihtiyacını kendisi karşılayacak-

Bu yılın yatırım çalışmaları kapsamında 14 proje yürütülürken, bunların toplam yatırım tutarı 23 milyon 940 bin lira olarak belirlendi.

Atık barajı kapasitesini artırmak amacıyla yaklaşık 4 milyon metreküp hacme sahip yeni bir atık barajı yapımına başlandı. Bu yatırım için 31 Mayıs'a kadar 7 milyon 400 bin lira harcama yapıldı.

Çeşitli amaçlarda kullanılmak üzere üretilmesi planlanan yıllık 50 bin ton borik asit ihtiyacının karşılanması için Çok Amaçlı Borik Asit Tesisi kurulması planlanarak çalışmalara başlandı. 36 milyon lira bedelle yatırıma alınan projenin ihale aşamasında olduğu belirtildi.

Tesislerde gerekli olan asgari sülfürik asit ihtiyacının depolanabilmesi amacıyla yapılacak Sülfürik Asit Depolama Ünitesi, 4 milyon 250 bin lira bedelle yatırıma konuldu. 31 Ekim 2011'de yer teslimi yapılarak işe başlandı ve yaklaşık yüzde 27 oranında fiziki gerçekleşme sağlandı.

Ayrıca, Sülfürik Asit Üretim Tesisi yatırımı için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu belgesi bu yıl alındı ve yatırımın bu yılın programına dahil edilmesi için Kalkınma Bakanlığı'ndan talepte bulunuldu.

-Kısa, orta ve uzun vadeli hedefler-

İşletme, 2011-2014 yıllarını kapsayan "kısa vadeli", 2015-2019 yıllarını içeren "orta vadeli", 2023 yılı sonuna kadar olan döneme ilişkin de "uzun vadeli" hedeflerini yürütüyor.

Kısa vadeli dönemdeki en önemli hedeflerden biri, üçüncü borik asit tesisinin kurulması olarak tespit edildi. Yapımı süren, yılda 500 bin ton borik asit üretimi kapasiteli tesis faaliyete geçince işletmenin yıllık borik asit üretim kapasitesi yaklaşık 740 bin ton olacak.

Bu dönemde kurulması planlanan Sülfürik Asit Tesisinde yılda 550 bin ton sülfürik asit, Çok Amaçlı Borik Asit Tesisinde yılda 50 bin ton borik asit üretilmesi planlanıyor.

Orta vadeli dönemde ise 161 kişinin istihdam edileceği yıllık 300 bin ton kapasiteye sahip 4'üncü borik asit tesisinin hizmete alınması hedefleniyor.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100'üncü yılına rastlayan 2023 yılı sonunda toplam yıllık borik asit üretim kapasitesinin 1 milyon 100 bin ton, yıllık satış hasılatının 825 milyon dolar, karın 500 milyon dolar, çalışan sayısının da 3 bin kişi olacağı öngörülüyor.