Türkiye'de çığ tehlikesi ve korunma yolları
ERZURUM (İHA) - Karın neden olduğu en büyük tehlikelerden biri olan çığ, dipten gelen boğuk seslerle kendisini belli ediyor. İHA muhabirinin derlediği bilgilere göre, karın yağdığı arazide eğim ne kadar fazlaysa, çığ tehlikesi o kadar büyük oluyor. Yüzde 30'luk bir eğimin çığ oluşumu için yeterli olabileceğini belirten uzmanlar, gölgede kalan sırtlarda çığ tehlikesinin güneş gören yerlere göre daha fazla olduğuna dikkat çekiyor.
Taze kar tabakası ne kadar kalınsa, çığ tehlikesinin de o kadar büyük olduğunu kaydeden uzmanlar, kötü hava şartlarından sonra güneşin açtığı ilk günün çok riskli olduğunu, karın tabaka halinde kaydığı yerlerden uzak durmak gerektiğini ifade ediyor. Dipten gelen boğuk sesler de tehlike işareti olarak gösterilirken, baharda daha çok çığ meydana geliyor.
Çığ altında kalanların büyük çoğunluğunun çığa kendilerinin neden olduğu belirlenirken, uzmanlar çığ sırasında ve sonrasında yapılması gerekenleri şu şekilde özetliyor:
"Çığ genellikle çok hızlı gelişir ve hareket eder. Bu nedenle, çığın oluşması fark edildikten sonra mümkün olduğunca hızlı ve soğukkanlı olunmalıdır. Çığın başlangıç anından sonra, bina içinde değil dışarıda bulunuyorsanız, çığ başladığında, çığın büyüklüğüne, hızına, patikanın genişliğine, etrafta bulunan araçlara ve var olan daha güvenli yerlere bağlı olarak, o alandan çok hızlı bir şekilde ayrılmaya karar verin. Çığın daha yavaş ve yüksekliğinin az olduğu kenar kısımlarına ulaşmaya çalışın. Bağırarak veya başka ses kaynaklarını kullanarak, diğer insanları uyarın.
Eğer çığa yakalanmanız kesin ise veya o anda kayak yapıyorsanız, kayak batonlarını ve kayakları çıkarıp atın, sabit bir ağaç, kaya veya başka bir cisme tutunmaya çalışın. Kırılmış ağaç ve kaya parçalarından uzak kalmaya veya korunmaya çalışın. Yerden de destek alarak yüzme hareketi yaparak akan karın üstünde kalmaya çalışın. Ağzınızı sıkıca kapatın, mümkünse kafanız karın altında kaldığı anda uzun süre nefesinizi tutun. Önerilen başka bir yöntem de akış sırasında oturma pozisyonu almaktır. Bu yöntemde bacaklar ve kollar birbirlerine yapıştırılır ve çığ durmadan kısa süre önce, bacaklar ile yeri sertçe iterek kalkmaya çalışılır.
Çığ durmadan önce mutlaka bir elinizi ağız ve burnu kapatacak şekilde yüzünüzde, diğer elinizi de başınızın üzerinde (yüzeye doğru uzatarak) tutun ve kar altında kaldığınız zaman boyunca hayati önem taşıyacak olan nefes boşluğunu genişletin. Bu arada başınızı sağa sola çevirerek boşluğu büyütebilirsiniz. Hava kesesi, çok küçük olsa bile ağız ve burnun kar ile dolmaması demektir. Kesenin varlığı, kazazedenin her zaman kurtulma şansının olduğunu ümit etmesini sağlar. Karda ses iletimi az olmasına rağmen, yüzeye yakın olduğunuzu hissediyorsanız bağrmak faydalı olur. Bazı olaylar ve araştırmalar göstermiştir ki sırt çantası taşıyan insanların çığın topuğu civarında yüzeyde kalma şansları, taşımayanlardan daha fazladır. Çığ sırasında bir aracın içinde bulunuyorsanız motoru durdurup, ışıkları söndürün. Araçtaki oksijen miktarını korumak için sigara içmeyin, ateş yakmayın. Telsiz varsa çağrı yapın ve telsizi alıcı konumunda sürekli açık tutun. Dışarı ses (korna) ve ışık verecek herhangi bir alet (fener gibi) faydalı olabilir. Araçta bir çubuk veya benzeri bir alet varsa bunu kar içinde yukarı doğru batırıp kurtarmaya gelecek olanların çubuğu görmelerini sağlayabilirsiniz. Son olarak aracı çevreleyen karı kazmaya çalışın. Ancak, kazarken kendinizi güvende hissetmiyorsanız araç içinde kalmanız daha emniyetli".
