Türkiye'de çocuk işçi gerçeği
ADANA (İHA) - Türk-İş Eğitim Uzmanı Özcan Karabulut, "Türkiye'de 6-14 yaş grubu çalışan çocukların yüzde 68'i aile bütçesine katkıda bulunmak, yüzde 6'sı iş öğrenmek ve meslek sahibi olmak, yüzde 4'ü kendi ihtiyaçlarını karşılamak için çalışıyor" dedi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Adana Şubesi tarafından düzenlenen, 'Ülkemizde Çocuk İşçi Gerçeği' konulu söyleşiye katılan Türk-İş Eğitim Uzmanı Özcan Karabulut, çocukların okul ve oyun alanlarında bulunması gerektiğini ifade ederek, "Çocukların sokaklarda çalışmaları ve yaşamaları ülke genelinde giderek yaygınlaşmakta, tehlikeli biçim almakta, dramatik sonuçlara yol açmaktadır. Ülkemizin temel sorunlarına bağlı, çok boyutlu bir sorun olarak sokakta çocuk işçiliği ve çocukların sokaklarda yaşamaları 2000'li yılların en büyük sorunudur" diye konuştu.
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliklere göre, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişinin 'Çocuk işçi' olarak tanımlandığına dikkat çeken Karabulut, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 2006 yılı Mayıs ayında yayınladığı ikinci Küresel Rapor'a göre, dünyada 5-17 yaş grubunda çalışan çocuk sayısının 2000-2004 döneminde 245.5 milyondan 217.7 milyona gerileyerek yüzde 11.1 oranında azaldığını söyledi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) anketlerine göre, zorunlu eğitim çağında olan 6-14 yaş grubundaki ekonomik faaliyetlerde çalışan çocuk sayısının da 1994'de 958 bin iken, 1999'da 609 bine, 2006 yılında ise 318 bine gerilediğine işaret eden Karabulut, 2006'da ekonomik faaliyetlerde çalışan çocukların durumu sektörlere göre incelendiğinde, 6-14 yaş grubunda çalışan toplam 958 bin çocuğun 392 bininin tarımda, 271 bininin sanayide, 205 bininin ticarette ve 89 bini ise hizmet sektöründe çalıştığını vurguladı.
Karabulut, Devlet İstatistik Enstitüsü'nün 1994-1999 Çocuk İstihdamı anketlerine göre Türkiye'de ekonomik faaliyette bulunan çocuklarla ilgili verileri şöyle sıraladı:
"Çalışan çocukların yüzde 95'i 1-9 işçi çalıştıran işyerlerinde çalışıyor. Erkeklere oranla kızların çalışma oranı daha yüksek. Çocukların çalıştıkları işyerlerinin yüzde 83'ü herhangi bir yere kayıtlı değil. Mesleki bir derneğe kayıtlı olan işyerlerinin oranı yüzde 10, ticaret odasına kayıtlı olanların oranı yüzde 5, durumu bilinemeyenlerin oranı ise yüzde 2. Tarım sektöründeki işyerlerinin neredeyse tamamının herhangi bir yere kaydı bulunmuyor. Çalışan çocukların yüzde 78'i haftada 40 saatin üzerinde
çalışıyor. Ekonomik işlerde çalışan çocukların yüzde 96'sının aile nüfusu 4 kişiden fazla. Çalışan çocukların aile reislerinin yüzde 65'i ilkokul mezunu, yüzde 31'i ise okuryazar olmayanlar veya okuryazar olup bir okul bitiremeyenler. Gelir elde eden çocukların yüzde 88'inin aylık geliri asgari ücretin altında. Çalışan çocukların yüzde 61'i gelirin tamamını, yüzde 25'i ise gelirin bir kısmını ailesine veriyor. Bunun yanı sıra, ülkemizde her geçen gün dramatik bir yapı halini alan sokakta çalışan
çocuklarla ilgili sağlıklı veriler bulunmuyor."
Türkiye'de 6-14 yaş grubu çalışan çocukların yüzde 68'inin aile bütçesine katkıda bulunmak, yüzde 6'sının iş öğrenmek ve meslek sahibi olmak, yüzde 4'ünün ise kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çalıştığına dikkat çeken Karabulut, eğitim kurumlarına olan güvensizliğin de çocukların çalışmalarında önemli bir faktör olarak dikkat çekiğini kaydetti. Karabulut, "6-14 yaş grubundaki çocukların yüzde 27'si okula ilgi duymaması, öğretmenleriyle iyi geçinememesi, yüzde 15'i okul masraflarının çok yüksek olması, yüzde 11'i ailesinin izin vermemesi, yüzde 9'u ev işlerinde ailesine yardımcı olması, yüzde 4'ü uygun okulun olmaması nedenleriyle okula gitmemekte veya okulu yarıda bırakmaktadırlar" bilgisini aktardı.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 2002 yılı kayıtlarına göre, emniyete getirilen yaklaşık 100 bin çocuğun yüzde 35'inin uyuşturucu, hap gibi kötü alışkanlıklarının olduğuna dikkat çeken Türk-İş Eğitim Uzmanı Karabulut, bir başka dikkat çekici noktanın ise 2005 yılının ilk altı ayında şüpheli 204 bin kişiden 30 binin çocuk olduğunu vurguladı.
