Türkiye'de İlk Transgenik Böcek Çomü'de Geliştirildi

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdi. Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hanife Genç, “zeytin sineğini” laboratuarda üreterek ilk transgenik böceği elde etti.

Doç. Dr. Hanife Genç, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek zeytin sineğini laboratuarda üretti. Laboratuar ortamında elde edilen zeytin sineği, zeytinin kalite değerini düşüren bu zararlıya karşı farklı mücadele yöntemleri geliştirmede kullanılacak. Çanakkale ve çevresinde yoğun olarak üretimi yapılan zeytin zararlıları ile ilgili çeşitli projeler geliştirdiklerini söyleyen Genç, “Zeytinin en önemli zararlısı nedir sorusundan hareketle evvela zeytin sineği ile ilgili çalışmalara başladık. Doğada zeytin sineği yılın sadece 3 ayında (eylül, ekim ve kasım) yoğun olarak görülüyor. Zeytin bitkisinin fenolojisine uygun olarak meyve döneminde zararlı olan zeytin sineği, zeytin tanesinin sofralık değerinin azalmasına ve zeytin yağının asitliliğinin de artmasına sebep oluyor. Dünyada zeytin zararlılarına karşı her yıl 3 milyon ton ilaç kullanılıyor. Bu da yaklaşık 30 milyon avro gibi bir bedele tekabül ediyor. Ülkemizde ise 1.5 milyon ton olan zeytin üretimine karşılık, 30 bin ton ilaç kullanılıyor. Zeytin zararlılarına çare bulabilmek için zeytin bahçelerinde zeytin sineğinin yoğun olarak görüldüğü 3-4 ay boyunca değil, tüm yıl boyunca çalışma yapabilecek ortamın oluşturulması gerektiği düşüncesiyle bir DPT projesi hazırladık. Zeytin sineğini doğal konukçusu olan zeytine bağlı kalmadan laboratuarda yıl boyunca üretebilmek için suni diyet geliştirdik. Maksadımız zararlıları arttırmak değil, bilimsel araştırmalarla farklı mücadele yöntemlerini onlara karşı kullanabilmek” dedi.

Çanakkale ve çevresinden toplanan zeytin sineklerinin bazı ilaçlara mukavemet geliştirdiğini söyleyen Genç, “Ülkemizde, ilk kez zeytin sineğinin organik fosforlu ilaçlara karşı geliştirdiği dayanıklılık ve dayanıklılığın yoğunluk durumu bu proje kapsamında ortaya konuldu. Zeytin sineğine karşı alternatif mücadele yaklaşımları konusunda çalışmalarımız devam ediyor. Dünyada artık zararlı böceklerle mücadelede genetik transformasyon uygulamalarını içeren çok önemli çalışmalar yapılmaktadır. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Böcek Moleküler Biyolojisi Laboratuarı’nda yapılan çalışmada, laboratuarda kitle halinde üretilen zeytin sineği kolonisine, fluorescens protein ile işaretlenen gen sistemi, mikroenjeksiyon yöntemi ile aktarılarak transgenik zeytin sineği oluşturuldu. Zeytin sineği, model bir böcek olarak ele alındığında, bunun diğer benzer zirai zararlılarla mücadelede yeni yöntemlerin geliştirilmesine ön ayak olacağını umuyoruz” diye konuştu.