Türkiye'nin Antarktika araştırmalarında yeni dönem

ANTARKTİKA (AA) - DİLARA ZENGİN - 3'üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lideri Doç. Dr. Burcu Özsoy, Türkiye'nin, uzun yıllardır kıtaya seferler düzenleyen ülkelerle lojistik anlamda yarışabilecek seviyeye geldiğini belirterek, "Türk Bilimsel Araştırma Kampı sayesinde kıtaya daha uzun süreli seferler düzenlenebilecek ve sürekli veri alınarak bilimsel çalışmalar artırılabilecek." dedi.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde gerçekleştirilen 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi tamamlandı.

Sefer Lideri Özsoy, AA muhabirine, bu seneki sefere ve Türkiye'nin Antarktika çalışmalarında gelecek dönemdeki hedeflerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Türk bilim insanlarının 1967'den bu yana Antarktika'ya yönelik çalışmalar yürüttüğünü ifade eden Özsoy, Türkiye'nin, imzalanmasından 47 yıl sonra taraf olduğu Antarktika Antlaşması kapsamında barışa ve bilime büyük katkı sunan adımlar attığını söyledi.

Özsoy, ilk ulusal seferin 2016-2017 sezonunda gerçekleştiğini anımsatarak, "Uzun yıllardır kıtaya seferler düzenleyen ülkelerle lojistik anlamda yarışabilecek seviyeye geldik." diye konuştu.

- "Planlanan tüm çalışmalar hayata geçirildi"

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi (PolReC) koordinesinde gerekleştirilen 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nin başarıyla tamamlandığını vurgulayan Özsoy, kısıtlı imkanlarla zorlu iklim şartlarına rağmen ekibin azmi ve özverisiyle planlanan bütün çalışmaların hayata geçirildiğini bildirdi.

Özsoy, bu yıl düzenlenen seferin en önemli başarısının Türk Bilimsel Araştırma Kampı'nın kurulması olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:

"Sefer kapsamında seçilen projelerin örnekleme ve ölçüm çalışmaları istenilen şekilde gerçekleşti. Kıtadan sürekli veri alabileceğimiz meteoroloji ölçüm istasyonu kuruldu. Yapılan deniz ve kara haritalama çalışmaları, bu seferimizde bile kullanıldı. Bu haritalar, sefer kapsamında kiralanan gemimize yol gösterdi. En önemlisi lojistik açıdan çok büyük bir adım olan 'Türk Bilimsel Araştırma Kampı'mız Horseshoe Adası'nda konuşlandırıldı."

- Türkiye'den İngilizlerin çalışmalarına destek

Antarktika'da üssü olan ve yıllardır Türk bilim insanlarına kıtada araştırma yapma imkanı sunan ülkelerin araştırmacılarının da sefere katıldığına dikkati çeken Özsoy, "Şili, Çekya, Ukrayna ve Bulgaristan'dan konuk araştırmacılarımız seferde yer aldı ve Türk bilim insanlarıyla sahada birlikte çalıştı. İngiltere'nin yaklaşık 10 yıldır sert iklim koşulları nedeniyle buz kıran gemilerle ulaşamadığı Horseshoe Adası'nın çevre adalarından birinde bulunan Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri İstasyonu, sefer kapsamında tarafımızca helikopterle ziyaret edilerek aktive edildi." diye konuştu.

Özsoy, Türk Bilimsel Araştırma Kampı'nın Türkiye'nin Antarktika girişimlerindeki önemini vurgulayarak, kıtada çalışmalar yapan Türk bilim insanlarının her yıl yaşadığı lojistik sorunların kurulan kampla azalacağını dile getirdi.

Halihazırda Türkiye'nin Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde gözlemci statüsünde olduğunu anımsatan Özsoy, "Sistemde danışman statüsüne geçmek için en önemli koşul yetkin bilimsel çalışmalar yapmak. Bu noktada Türk Bilimsel Araştırma Kampı sayesinde kıtaya daha uzun süreli seferler düzenlenebilecek ve sürekli veri alınarak bilimsel çalışmalar artırılabilecek." değerlendirmesinde bulundu.

- "Sahada günlük 12 saatten fazla çalışıldı"

Sefer süresince yaşadıkları zorlukları anlatan Özsoy, şöyle devam etti:

"Türkiye'den yaklaşık 14 bin kilometre uzaklıkta bulunan Horseshoe Adası'na ulaşmak, kıtadaki zorlu iklim koşullarıyla mücadele etmek ve kısıtlı zamanda birçok farklı çalışmayı hayata geçirmek yaşanılan zorlukların başında geliyordu. Tonlarca kargoyu Türkiye'den kıtaya naklettik, aynı dili konuşmadığınız ve bizim kadar bu göreve adanmamış gemi mürettebatıyla zorlu iklim koşullarında operasyonlar gerçekleştirdik. Bu süreçte hava tahminlerini bile yanıltan fırtınalarla karşılaştık ve operasyon yapamadığımız günler oldu. Kısıtlı zaman diliminde, hiçbir iş makinesi olmadan 6 tonluk modülleri karaya taşımak dahil olmak üzere çalışmalarımızı tamamladık."

Yaz mevsimi yaşanan kıtada gün ışığından yaklaşık 18 saat faydalanılabildiğini belirten Özsoy, bilim insanlarının kamp kurulumunu tamamlayabilmek için günlük 12 saatten fazla sahada emek sarf ettiğini dile getirdi.

- "Akademik literatüre katkı sunmak önceliklerimiz arasında"

Özsoy, Türkiye'nin gelecek dönemde Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde danışman ülke olabilmek için çalışmalarını yoğunlaştırdığına işaret ederek, "Ulusal Antarktika Programı Yöneticileri Konseyi (COMNAP) ve Antarktika Araştırmaları Bilimsel Komitesine (SCAR) tam üyelik kısa vadeli hedeflerimiz arasında bulunuyor. Ayrıca, ulusal seferler kapsamında hayata geçen bilimsel çalışmalar uluslararası yayınlara dönmeye başladı, bilim insanlarımızın yayın sayısının artması için tüm paydaşlar olarak elimizden geleni yapıyoruz. Kutup araştırmalarında uluslararası akademik literatüre Türkiye olarak katkı sunmak önceliklerimiz arasında." dedi.

Türkiye'nin kutup bölgelerinde yapacağı çalışmalarla adından söz ettirecek bir ülke olma yolunda ilerlediğini vurgulayan Özsoy, şunları kaydetti:

"Projeyi himaye eden Cumhurbaşkanlığımıza, projenin gerçekleşmesi için tüm destekleri sağlayan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımıza, sefer süresinde bizleri telefonla arayarak ilgisini eksik etmeyen Sayın Bakanımız Mustafa Varank'a, İTÜ Rektörlüğüne ve her zaman yanımızda olan ailelerimize çok teşekkür ediyoruz."