TÜRKİYE'NİN EKMEK KÜLTÜRÜ - "Kürtün Araköy ekmeği" bir asırlık ekşi mayadan üretiliyor

HAKAN BURAK ALTUNÖZ - Gümüşhane'de bir asırdır aynı mayadan üretilen ve 7 gün tazeliğini korumasıyla dikkati çeken "Kürtün Araköy ekmeği", tartıldıktan sonra satışa sunuluyor.

Kürtün ilçesine bağlı Araköy'ün adıyla ünlü ekmek, Ekmekçiler Mahallesi'ndeki 15 fırında yaklaşık 4 ile 4,5 kilogram arasında değişen gramajlarda üretiliyor. Bir asırdır kullanılan ekşi mayadan yapılan ekmek, doğal koşullarda 7 gün, buzdolabında ise 10 gün tazeliğini koruyor.

Odun ateşiyle ısıtılmış fırında yaklaşık 4 saat pişmesinin ardından satışa sunulan ekmekler, İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir başta olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanına otobüslerle gönderiliyor.

Köyde fırın işletmeciliği yapan Salih Bodur, AA muhabirine, ekmeğin köyün tarihi gibi çok eskiye dayandığını söyledi.

Ekşi maya ve tam buğday ununun kullanıldığı ekmeğe tuz ve suyun dışında bir katkı malzemesi konulmadığına işaret eden Bodur, "Yoğurulan hamur belirli bir süre dinlendikten sonra 4 saat fırında pişiyor. Bölge illeri başta olmak üzere her yerden güzel talep var. Şimdi ürettiğimiz ekmekleri İstanbul'a göndereceğiz. Trabzon'a ise her gün sevkiyat yapıyoruz. İnsanlar tamamen doğal olmasından dolayı tercih ediyor." diye konuştu.

Bodur, yoğurdukları hamurun bir parçasını sonraki gün için ayırdıklarını, böylece asırlık mayanın aslı bozulmadan bugüne taşındığını söyledi.

Mayaya hiçbir katkı maddesi eklemediklerini vurgulayan Bodur, dedelerinden kalan bu geleneği aslına sadık kalarak sürdürmeye çalıştıklarını dile getirdi.

- Tüketilmeyen ekmekler peksimet oluyor

Ekmeğin lezzeti kadar geç bayatlamasının da tercih sebeplerinin başında geldiğini anlatan Bodur, şöyle devam etti:

"Aynı zamanda tüketilmeyen veya bayatlayan ekmekleri keserek yeniden fırına atıp peksimet (kurutulmuş ekmek) yapıyoruz. Peksimetler de yaklaşık 1 sene dayanıyor. İsteğe bağlı olarak 6 kilograma kadar da ekmek yapabiliyoruz. Ekmeğimizin bir özelliği de hamurları tarttıktan sonra fırına koymuyoruz. Ustalarımız alışkın oldukları için ortalama 4 kilogram hamurdan ekmeği yapıyor ve fırından çıktıktan sonra tartarak satıyoruz."

Bodur, satışlardan gayet memnun olduklarını dile getirerek, "Bir aile için bu ekmeğin yarısı en az 3 gün yeter. Ekonomik açıdan da daha iyi olduğunu düşünüyorum." dedi.

- "Ekmeğimizi ön plana çıkaran mayası"

Köyde 14 yıldır fırın ustası olarak çalışan Mehmet Karaman ise ekmeğin yapım aşamasını şöyle anlattı:

"İlk önce fırınımızı yakıyoruz ve odunları fırının içerisinde dağıtıyoruz. Daha sonra hamuru maya, tuz, un ve su ile yoğuruyoruz. Yaklaşık 3 saat süreyle hamur dinleniyor. Fırına atılan odunlar köz haline geliyor ve tamamen közleri temizliyoruz. Fırının kendine ait ısısında başka bir ateş daha olmadan yaklaşık 4 saat pişen ekmekler hazır hale geliyor. Ekmeğimizin en büyük özelliği 1 hafta boyunca taze kalması. Normal ekmek gibi ertesi gün hemen bayatlamıyor ayrıca israf gibi bir durum da yaşanmıyor. Satılmayan ya da bayatlayan ekmekleri peksimet için yeniden fırına atarak kurutuyor, yeniden satışa sunuyoruz. Ekmeğimizi ön plana çıkaran mayası, havası ve suyudur. Mayasının yanı sıra suyumuz kireçli değil ve doğal, bunun da etkisi büyük."

Karaman, yurt içinin yanı sıra ABD ve Fransa gibi ülkelere gurbetçiler aracılığıyla ekmek gönderdiklerini sözlerine ekledi.