Türkiye’nin Trafik Kültürü Değişiyor

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yayımladığı “Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı” genelge ile trafikte yeni bir dönem başlatılıyor.

Resmi Gazete de yayımlanan Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı Genelgesi’nde, “Karayolu trafik güvenliğine ilişkin çalışmaları yönlendirmek, bu konuda idari ve yasal düzenlemelere ilişkin çalışmalar yapmak, önerilerde bulunmak, kaydedilen gelişmeler hakkında kamuoyunun aydınlatılması amacıyla yapılacak çalışmaları değerlendirmek, trafik güvenliği konusunda alınabilecek önlemlere ilişkin tavsiyelerde bulunmak, bu konuya ilişkin strateji belgesi ve eylem planları hazırlatmak ve onaylamak, strateji ve eylem planı gerçekleşmelerini değerlendirmek, gerektiğinde strateji ve eylem planlarında değişiklik yapmak, trafik güvenliği konusunda kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere “Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu” (Kurul) oluşturulmuştur” denildi.

“Yol Güvenliği için On Yıllık Eylem Planı 2011-2020” hazırlandığı belirtilerek, “Trafik Güvenliği Eylem Planı”na göre 2015 yılına kadar yapılması amaçlanan çalışmalar şu şekilde:

- Kampanyalar, projeler, kurslar, kulüp faaliyetleri ve okul içi diğer faaliyetler yoluyla temel ve ortaöğretim kurumlarımızda eğitim gören öğrencilerin yüzde 75’ine; öğretmen, veli ve servis şoförlerinin yüzde 50’sine trafik ve ilk yardım eğitimi verilmesi ve trafik bilinci kazandırılması hedeflenmektedir.

- Motorlu Taşıt Sürücü Kursları ile ilgili mevzuat değişikliği yapılarak teorik eğitim ve direksiyon eğitimi ile sınavlarda Avrupa Birliği müktesebatı ile belirlenen standartlara ulaşılması hedeflenmektedir. Yapılacak değişiklikler ile sürücü eğitimleri, sınavların kalitesinde artış, ulaşabilirliği sınırlı olan dezavantajlı grupların hakları konusundaki bilincin artırılması ve daha nitelikli sürücü adayları yetiştirilmesi hedeflenmektedir.

-İlk yardım eğitimi konusunda yaklaşık 750 bin kişinin eğitim alması hedeflenmektedir.

-Sürücü ve yaya eğitimi konusunda eğitim kalitesinin yükseltilmesi ve eğitim verilen ortalama 1 milyon 200 bin olan yol kullanıcı sayısının yüzde 50 oranında artırılması hedeflenmektedir.

-Trafik polislerinin eğitimi konusunda kaza inceleme ve analizi konusunda uzman personel yetiştirilmesi, kaza analiz yöntemlerinin AB standartlarına uyumlu hale getirilmesi ve bu amaçla Trafik Polisi Olay Yeri Analiz Ekiplerinin kurulması planlanmaktadır. Her yıl mevcut trafik polisinin yüzde 35 ‘ine trafiğin denetlenmesi ve kaza analizi, kaza araştırması ve bilirkişilik, takograf, alkolmetre, radar ve ileri güvenli sürüş teknikleri ile ilgili konularda eğitim verilmesi hedeflenmektedir.

-Jandarma trafik personelinin eğitimi konusun da, Trafik hizmetlerinin etkinliğinin artırılması, trafik personelinin bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi amacıyla, jandarma trafik personelinin tamamına yönelik, ihtiyaçlara ve yeniliklere göre güncellenen programlar kapsamında hizmet içi eğitim verilmesi planlanmaktadır. Askerlik hizmetinde bulunanlara trafik güvenliği eğitimi verilerek bu konuda yaygın bilinç oluşturulması planlanmaktadır.

-Hız denetimleri, alkol denetimleri ve radar denetimleri arttırılacak.

- Emniyet kemeri takma oranı şehir içi yüzde 44, şehir dışı yüzde 76 olarak tespit edilmiştir. Emniyet kemeri takma oranının şehir içi yüzde 70’e, şehir dışı yüzde 90’a çıkarılması, Çocuk koruma sistemleri denetiminin yüzde 20 oranında artırılması hedeflenmektedir.

- Kış lastiği kullanımının mevsim ve bölge koşulları çerçevesinde zorunlu hale getirilmesi ve denetimlerin yapılması, kış lastiği kullanımının yeterli olduğu koşullarda zincir takma zorunluluğunun kaldırılması hedeflenmektedir.

- Trafik cezalarının yeterince caydırıcı olmadığı değerlendirilmektedir. AB standartlarına göre, ceza miktarı ile cezaların caydırıcılık niteliği arasındaki ilişkinin güçlendirilmesi, yeterince caydırıcı hale getirilmesi hedeflenmektedir.

- Trafik ekipleri 2011 yılı içerisinde 520 bin 452 araca yönelik trafik ışık ve işaret ihlalleri denetimi yapmıştır. Bu denetimler sonucunda 491 bin 841 sürücüye cezai işlem uygulanmıştır. Trafik ışık ve işaret ihlali denetimlerinin %30 artırılarak bu ihlallerin azaltılması hedeflenmektedir.

- Trafik ekipleri 2011 yılı içerisinde 2 milyon 43 bin 817 sürücüye yönelik cep telefonu kullanımı denetimi yapmıştır. Bu denetimler sonucunda 175 bin 200 sürücüye cezai işlem uygulanmıştır.

Araç kullanırken cep telefonu kullanımı denetiminin yüzde 30 oranında artırılarak bu ihlallerin azaltılması hedeflenmektedir.

- Karayolları Trafik Kanununun Ek 16 ncı maddesi gereği, Belediyelere elektronik trafik denetim sistemlerinin kurulması ve yaygınlaştırılması yetkisi verilmiştir. 2011 yılı verilerine göre trafik cezalarının yüzde 13’ü Elektronik Denetim Sistemleri ile yazılmıştır. Elektronik trafik denetim sistemlerinin şehir içi, otoyollar ve bölünmüş yolların tamamında kurularak işletilmesinin sağlanması, etkin olarak kullanılması ve böylelikle sürücülerde trafik kuralı ihlallerinde yakalanma riskinin ve bu konudaki algının artırılarak trafik kuralları ihlallerinin en aza indirilmesi hedeflenmektedir. Bu sistemin kurulması, yaygınlaştırılması ve bakımına kaynak oluşturulması amacıyla, trafik cezalarından elde edilen gelirlerin yüzde 30’unun ilgili kurumların döner sermayelerine aktarılarak Trafik Güvenliği alanında kullanılması hedeflenmektedir. 2020 yılına kadar bu sistemin ihtiyaç duyulan tüm yollarda kurulması ve etkin olarak kullanılması hedeflenmektedir.

- Yol Kenarı Denetim İstasyonlarında 2011 yılında 10 milyon adet aracın ağırlık ve boyut konusunda denetimi gerçekleştirilmiştir. Yol Kenarı Denetim İstasyonlarında 2015 yılında 20 milyon adet araç denetimi hedeflenmektedir. Yol Kenarı Denetim İstasyonlarında 2020 yılında 30 milyon adet araç denetimi hedeflenmektedir.

- Mevcut sayıları 11 bin 239 olan Fahri Trafik Müfettişlerinin her yıl en az bir defa eğitime katılmaları sağlanmaktadır. Yönetmelikteki hükümlere göre tescilli araç sayısının binde ikisi kadar Fahri Trafik Müfettişi görevlendirilmesi gerekmektedir. Bu hedefe her yıl ulaşılması planlanmaktadır. Fahri Trafik Müfettişlerine yılda en az iki defa eğitim verilerek denetim kapasitesinin artırılması, denetim etkinliğinin sağlanması, kural ihlallerinde yakalanma riskinin arttırılması, toplumda trafik kurallarına uyma konusunda algının maksimum düzeye ulaştırılması hedeflenmektedir.

- Trafik hizmetleri personeli dışında diğer birimlerde çalışan Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeline belli konularda trafik suçu tespitinde bulunma yetkisi verilmesi ve bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılmasının sağlanması hedeflenmektedir.

- 27 Mart 2011 tarihi itibarıyla, 12 milyon 852 bin 533 araç muayene edilmiştir. Bunlardan 5 milyon 218 bin 666 adedi ilk muayeneden geçememiştir. Araç muayene istasyonlarında yapılan tüm muayenelerin sonuçlarına bakıldığında muayene edilen araçların yaklaşık yüzde 41’inin ilk muayenelerinde emniyetsiz veya ağır kusurlu olduğu görülmektedir. Yani muayene edilen her yüz araçtan 41 tanesi güvenli olmadıkları halde trafikte seyretmektedir. İlk muayeneden geçemeyen bu araçların yüzde 96’sının ikinci muayeneye geldiklerinde kusurlarını giderdikleri görülmüştür.

2015 tarihine kadar araç muayene işlemi sonucunda emniyetsiz ve ağır kusurlu olarak ilk muayeneden kalma oranının en az yüzde 38'e indirilmesi hedeflenmektedir.

- Yıllık en az 70 adet araç veya aksam üreticisinin denetlenmesi hedeflenmektedir.

- Trafik kazaları sonrasında kazazedelerin hızlı bir şekilde tıbbi müdahale ve nakillerinin sağlanabilmesi amacıyla karayolları ile entegre olarak ambulans helikopterlerin güvenli bir şekilde iniş ve kalkışını gerçekleştirebilmeleri için, yeterli sayıda helikopter iniş-kalkış alanı inşa edilmesi planlanmaktadır. İl özel idareleri ve belediyeler tarafından ilçelerde de heliport tesis edilecektir. Otoyollarda kara ambulansları için uygun park cepleri ile karşı yöne geçişler için güvenliği sağlanmış geçiş noktalarının oluşturulması planlanmaktadır.

- Adalardan ve kara ulaşımında güçlük çekilen bölgelerden kazazedelerin sağlık merkezlerine ulaştırılmasında zaman kaybı ve güçlük yaşanmaktadır. Halen kullanılan deniz ambulans sayısı 4’tür.

Deniz ambulanslarının sayısının 10’a çıkarılarak niteliklerinin geliştirilmesi planlanmaktadır.

- 2010 yılı verilerine göre ülkemizde meydana gelen trafik kazaları sonucunda hayatını kaybedenlerin yüzde 7,6’sını, yaralananların ise yüzde 11,2’sini 0-14 yaş aralığındaki genç ve çocukların oluşturduğu tespit edilmiştir. Korunmasız yol kullanıcısı olarak adlandırılan 0-14 yaş grubundaki genç ve çocuklara yönelik 2015 yılına kadar, ulusal çapta “Yaya Güvenliği” ve “Araç İçi Koruma Sistemleri” konularında iki ayrı kampanya daha düzenlenmesi hedeflenmektedir.

- Koruma hizmetleri, mevzuattaki kişi ve görevlilerle sınırlı olarak belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilecek, koruma hizmetlerinden yararlanacak kişiler arasında sayılmayan kamu görevlilerinin koruma personeli bulundurmasına, bunlara araç tahsis edilmesine, trafikte geçiş üstünlüğü sağlamak maksadıyla araçlarına ışıklı ve sesli donanımlar taktırılmasına izin verilmeyecektir. Yürürlükteki mevzuatta açıkça belirtilen araçların dışında, hiçbir araca ışıklı, sesli ve renkli uyarı veren cihaz takılmayacak, aksine uygulamalara derhal son verilecektir.