Türkler Almanlara ‘çüş’ demeyi öğretti
Almanya’da çıkan bir sözlük göçmenlerin Almanca’ya soktuğu sözcükleri bir araya getirdi
Buna göre, artık Alman gençler de Türklerden öğrendikleri ‘lan’, ‘çüş’, ‘haydi’, ‘moruk’ gibi kelimeleri kullanıyor. 15 milyonluk göçmen nüfusuyla bu alanda dünyada üçüncü sırada yer alan Almanya’da, son yıllarda yeni bir dil ortaya çıkıyor.
Daha çok Berlin’in Neuköln ve Kreuzberg gibi göçmenlerin yoğun yaşadığı semtlerinde işitilen bu dil “Kiezdeutsch” (mahalle Almancası) olarak nitelendiriliyor.
Bugün neredeyse ikinci bir dil haline gelen bu dil, sadece göçmenlerle sınırlı kalmıyor, Alman gençleri tarafından da kullanılıyor. Ülkede bu alanda yapılan çalışmaları bir araya getiren ve göçmenlerin Alman diline soktuğu kelimeleri de kapsayan bir sözlük yayınlandı. ‘Mahalle Almancası’ isimli sözlüğe göre, farklı dillerin etkileşimiyle Almanca temelli yeni bir dil ortaya çıkıyor. Bu dilde Türkçe ve Arapça kökenli sözcüklere rastlamak mümkün. Örneğin Türklerin argo anlamıyla kullandıkları “çüş” sözcüğü bugün Alman gençlerinin de ağzında. Bunun yanısıra Alman gençler, Türkçe “ulan” ve “lan” ünlemlerini de kullanmaya başladı.
‘Gidelim’ yerine ‘Yallah’
Türkçe kaynaklı ‘moruk’ ve ‘haydi’ kelimeleri de Türk göçmenlerin dilinden ‘mahalle Almancası’na girmiş durumda. Bu kelimeler arasında Arapça kökenli ‘haydi gidelim’ anlamındaki ‘Yallah’ ve ‘gerçekten mi’ anlamındaki ‘valla’ sözleri de Alman gençleri tarafından kullanılıyor.
Dilbilimciler ikiye bölündü
Bu yeni kelimelerin Almanca uzmanlarını da karşı karşıya getirdi. Potsdam Üniversitesi’nden Dr. Heike Wiese, gençlerin konuştuğu bu dilin Almanca için tehlike oluşturmadığını, aksine dili zenginleştirdiğini savunuyor. Wiese, “Bu bir kültür zenginliği göstergesi. Ancak benim yaşım mahalle Almancası için uygun değil” diyor. Leipzig Üniversitesi’nden Uwe Hinrichs ise aksi görüşte. Hinrichs, “Göçmenlerin etkisi büyük. Artık bu durum geri dönülemez bir noktaya gidiyor. Bu kelimeler zamanla kökleşecektir” dedi.
