Türklerin izleri Devlet Arşivlerinde toplanıyor

YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, "Bugüne kadar dünyanın farklı coğrafyalarında yer alan 45 ülke ile arşivler arası işbirliği protokolü imzaladık." dedi.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, yurt dışındaki tarihi hafızanın Türkiye'ye kazandırılması kapsamında 45 ülkeyle iş birliği yürütüyor. Meksika, Singapur ve Irak ile arşivler arası iş birliği çalışmaları ise son aşamaya geldi.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yurt dışındaki tarihi belgelerin Devlet Arşivlerine kazandırılması kapsamında yapılan çalışmaları anlattı.

Türkiye'nin son yıllarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın temaslarıyla uluslararası alanda önemli bir güç haline geldiğini vurgulayan Ünal, "Türkiyemizin Balkanlarda sahip olduğu etkinlik ve son yıllarda yakalamış olduğu gerek siyaseten gerekse ekonomik anlamdaki güç, arşivcilik anlamında da işimizi kolaylaştırdı. Tarihi süreç içerisinde baktığınızda, geçmişte Türkiye'deki arşivleri bile yeterince muhafaza edemez iken, bugün geldiğimiz noktada artık gerek Osmanlı gerekse yakın döneme ait Türk tarihini ilgilendiren kayıtları Balkanlardan getirilecek duruma geldik. Bu Türk devletinin gücünün bir göstergesidir." ifadelerini kullandı.

- Makedonya'dan 130 bin belge görüntüsü alındı

Belgelerin asıllarının değil, dijital görüntülerinin alındığını anlatan Ünal, şöyle konuştu:

"Bugüne kadar TİKA ile Devlet Arşivleri Başkanlığı Balkanlarda çok önemli projeleri gerçekleştirdi. Halihazırda diğerleri de aynı iştahla devam ediyor. Makedonya'da tamamlanan proje kapsamında Türk tarihini doğrudan ilgilendiren 130 bin belgenin görüntüleri alındı. Arşivlerimize kazandırılan bu belgeler araştırmaya açıldı. Şu anda ise Arnavutluk'ta devam etmekte olan dijitalleştirme çalışması çerçevesinde 400 bine yakın belge görüntüsü ülkemize kazandırıldı. Bu çalışma halen devam ediyor. Orada toplamda 500 binin biraz üzerinde belge görüntüsü var, bunları da 2-3 ay içerisinde bitirmiş olacağız. Bu projeler de hızımızı kesmeyecek. Hırvatistan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Avusturya'da çalışmalarımız var, bunlarla ilgili projelerimiz de devam ediyor."

Prof. Dr. Ünal, bu konuda TİKA'nın ve Dışişleri Bakanlığının büyük desteği olduğuna da vurgu yaptı.

Her bir belgenin o tarihle ilgili hafızayı taşıdığı için önemli olduğunun altını çizen Ünal, "Yani Bosna'da yaşamış tarihteki bir ailenin bir kaydı bizim için çok önemlidir. Fatih Sultan Mehmet'in Bosna Fermanı bizim için ne kadar önemliyse oradaki ailenin tarihine ait bir kayıt da bizim için o kadar önemlidir." dedi.

Yurt dışına gittiklerinde görüntüsü alınacak belgeleri önemine göre değerlendirmediklerini vurgulayan Ünal, şöyle konuştu:

"Bir ülkedeki belgeleri değerlendirdiğimizde hepsini bir bütün olarak alıyor, asla ayırmıyoruz. Burada padişahların fermanları, ailelerin hukukunu gösteren şeriye sicillerinin kayıtları var. Mal varlıklarını gösteren kayıtlar, vakıf kayıtları var. Buraya ait birçok ekonomik, sosyal, kültürel meseleyi açıklığa kavuşturacak belgeler var. Son zamanlardaki ekonomik ve siyasi gücümüzün kaçınılmaz bir sonucu olarak bugün bizim görevimiz, bunların bilgilerini toplayıp ülkemize kazandırmaktır. Bize düşen bu tarihi hafızayı toparlamak ve gelecek nesillere bunları aktarmaktır."

- Yaklaşık 700 bin görüntü arşivlerimizde

Her bir belgenin birbirinden değerli olduğuna dikkati çeken Ünal, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Sırbistan gibi ülkelerden yaklaşık 700 bin civarındaki görüntünün ülkemize kazandırıldığını belirtti. Ünal, "Bunlar şu anda sistemimizde. Bir kısmını tasnif ettik ve araştırmaya açtık. Kalan kısmı da tasnif çalışmaları tamamlandıktan sonra gelecekte araştırmaya açılacaktır. Çok canlı bir faaliyet devam ediyor. Şu anda bile Arnavutluk’ta belgelerin çekimleri yapılmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.

Ünal, uluslararası iş birliği faaliyetlerinin son yıllarda büyük bir ivme kazandığını belirterek, sözlerine şöyle devam etti:

"Bugüne kadar dünyanın farklı coğrafyalarında yer alan toplam 45 ülke ile arşivler arası iş birliği protokolü imzaladık. Türkiye arşivleri dünyada önemli bir noktada. Yeni protokollerin imzalanması da gündemde. Son olarak Irak, Singapur ve Meksika'dan Dışişleri Bakanlığımız kanalıyla bize arşivler arası çalışma teklifleri geldi. Öte yandan önümüzdeki dönemde dünyanın farklı coğrafyalarında yer alan pek çok ülke ile de arşivler arası iş birliği tesisi konusunda Dışişleri Bakanlığının koordinasyonunda çalışmalara başlandı."

- Arşivler arası iş birliği protokolü imzalanan ülkeler

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerince iş birliği imzalanan ülkeler şöyle:

"Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Etiyopya, Fas, Filistin, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, İran, İtalya, Karadağ, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Kosova, Kuveyt, Libya, Lübnan, Macaristan, Makedonya, Mısır, Moldova, Oman, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tataristan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Ürdün, Yemen."

Ayrıca, Bosna Hersek Şarkiyat Enstitüsü ile iş birliği protokolü, KKTC Milli Arşivi, KKTC Vakıflar Arşivi ve Devlet Arşivi Başkanlığı arasında da üçlü iş birliği protokolü de imzalandı.