Turmepa Sabri Ülker Çevre Ödülü “kaynayştır Projesi”nin Oldu

Yıldız Holding’in kurucusu merhum Sabri Ülker adına bu yıl ilk defa düzenlenen TURMEPA Sabri Ülker Çevre Ödülü, Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yunis Karaca’nın “Kaynayştır Projesi”ne verildi.

Yıldız Holding, birey ve kurumları teşvik etmek amacıyla bu yıl ilk defa kurucusu merhum Sabri Ülker adına bir çevre ödülü platformu oluşturdu. DenizTemiz Derneği/ TURMEPA ile su varlıklarının sürdürülebilirliğini sağlamak adına bireysel ve toplumsal örnekleri çoğaltma stratejisi ile oluşturulan 100 bin liralık TURMEPA Sabri Ülker Çevre Ödülü ilk sahibini buldu. Başvuru kriterlerini yerine getiren 112 proje arasından birinci seçilen ve çöplerin kaynağında ayrıştırılarak su kaynaklarını kirletmesinin önüne geçmeyi amaçlayan “Kaynayştır Projesi” Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nden geldi.

Üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışan Yrd. Doç. Dr. Yunis Karaca’nın, 2010 yılından bu yana üzerinde çalıştığı “Kaynayştır Projesi” evlerde ya da diğer toplu yaşam alanlarında her türlü atığın birbirine karıştırılmadan ayrıştırılmasına olanak sağlıyor. Elektro-mekanik bir kanal ve akıllı konteynerdan oluşan sistem, binaların dış cephesine entegre edildiği gibi, proje aşamasında her hanenin mutfak veya balkonuna monte edilecek 50x50 cm boyutlarında küçük bir alan işgal edecek atık penceresinden oluşuyor. Akıllı panel üzerinde bulunan butonlardan birine basıldığında ilgili atığın biriktirildiği haznenin penceresi açılıyor ve atık kanala bırakılarak akıllı konteynerda birikmesi sağlanıyor. Özellikle su kaynaklarının kirlenmesinde önemli rolü olan atık yağların çevreye zarar vermeden biriktirilmesini sağlayan sistem dünyada ve Türkiye’de ilk olma özelliğine sahip.

Projenin sahibi Yunis Karaca, 2010 yılında NASA’nın açmış olduğu bir yarışmada bilimsel danışmanlığını yaptığı takımı ile de ödül aldı.

“TÜKETİCİMİZE FAYDA SAĞLAYAN ÖRNEK BİR PROJE SEÇTİK”

Ödül töreninin açılış konuşmasını yapan Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Ülker, sınırlı su kaynaklarını korumanın tüm bireylerin birincil görevlerinden biri olması gerektiğini vurgulayarak, “Çevre bilinci de pek çok alışkanlık gibi küçük yaşlarda evde başlıyor. Bugün, ev kadınlarımız lavaboya ya da çöpe döktüğü her 1 litre atık yağın, 1 milyon litre kullanılabilir temiz su kaynağını kirlettiğini biliyor olsa, bu alışkanlığını değiştirir. Ancak bunun için ona pratik çözümlerle gitmek lazım. İşte bu proje bu açıdan çok değerlidir. Kirletmeyelim temennisinden bir adım öteye geçerek, ne yapabileceğimizi göstermek açısından projeyi önemli ve uygulanabilir buluyorum. Çünkü su kaynaklarının yüzde 80’i insan eliyle kirleniyor” diye konuştu.

Türkiye’de yılda 350 bin ton bitkisel atık yağ oluştuğunu, bunun da ancak 100 bin tonunun toplanabildiğini hatırlatan Ülker, geriye kalan 250 bin ton atık yağın kontrolsüz olarak su kaynaklarını kirlettiğini vurguladı. Kaynayştır Projesi’nin etkili bir geri dönüşüm sistemi ile hem çevreyi hem de su kaynaklarını korumanın mümkün olabileceğini gösterdiğini ifade eden Ülker, “Umarım gelecek yıl da yine geniş kitleleri harekete geçirecek örnek projeler daha da çoğalır” dedi.

EV KADINLARINDAN ÇİFTÇİYE HERKES BAŞVURDU

Jüri olarak projeleri değerlendirirken, geniş kitleleri etkileyecek, toplumda farkındalık yaratacak ve örnek projeleri çoğaltacak bir proje olmasına özen gösterdiklerini belirten TURMEPA Yönetim Kurulu Başkanı Tezcan Yaramancı ise, ödül sürecini şöyle anlattı:

“Birinciyi seçerken bir hayli zorlandık. İki kez ön eleme uyguladık. Çünkü birbirinden değerli projeler vardı. Alanında otorite olan Seçici Kurul üyelerimiz, ilan ettiğimiz kriterlere uygun, Türkiye’nin dört bir yanından gelen 112 adet başvuruyu değerlendirdi ve üçünü jüriye sundu. Sadece KOBİ’ler belediyeler ya da üniversiteler değil, Türkiye’nin en büyük kuruluşlarından ev kadınlarına ve çiftçilerimize kadar çok geniş bir yelpazeden ilgi gördük. Ama neticede bir birinci seçmek zorundaydık. Bu projeyi ödüle layık görmemizdeki en önemli etken, uygulanmış ve başarısının kanıtlanmış olması oldu. Değerli hocamız Yunis Karaca, Tokat Belediyesi’nin de desteği ile Tokat’taki TOKİ konutlarında sistemi hayata geçirmiş ve çok da başarılı sonuçlar alınmış. Zaten ödül kriterlerimizde de uygulanabilir ve başarısı kanıtlanmış projeleri ödüllendireceğimizi belirtmiştik. Ödül platformu için iyi bir başlangıç oldu.”

BİR TEK DÜĞME İLE HER ATIK KENDİ ÇÖPLÜĞÜNE

Kaynayştır Projesi’nin mucidi Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yunis Karaca, otomatik kaynağında ayrıştırma projesinin hem Türkiye’de hem de dünyadaki mucidi konumunda. Sistemin patentini de alan ve 2010 yılından bu yana projeyi iyileştirmek için çalışan Karaca’nın projesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Tokat Belediyesi’nin de desteği ile Tokat’taki TOKİ binalarında hayata geçirildi. Yunis Karaca, sistemin çalışmasıyla ilgili olarak, “Bugün evlerden çıkan çöplerin hiçbiri maalesef verimli geri dönüşüme sokulamıyor. Oysa sadece bitkisel ve hayvansal yağların geri kazanılması ile evsel atık sularının yüzde 25 oranında daha az kirlenmesi sağlanabilir. Üstelik çevreyi ve su kaynaklarını korurken 1 litre kullanılmış yağdan 1 litre biyodizel üreterek ekonomik değer yaratılabilir. Kaynağında ayrıştırma anlamına gelen ‘Kaynayştır Projesi’ evlerde, sitelerde, okullarda veya hastane gibi toplu yaşam alanlarında cam, plastik, kâğıt, sıvı yağ ve evsel atığın ayrıştırılmasını sağlayacak bir otomasyon sistemi” şeklinde konuştu.

TURMEPA SABRİ ÜLKER ÇEVRE ÖDÜLÜ GEREKÇESİ

Belirlenen kıstaslara göre “Kaynayştır” projesinin başvurular arasında birinci olarak seçilmesinin gerekçeleri şöyle:

“Deniz ve su kaynaklarımız yüzde 80 oranında insan eliyle karadan kirletiliyor. Evde, ofiste, hastanede, fabrikada kanalizasyona giden tüm atık su denize akıyor, çoğu arıtılmadan su kaynaklarımıza karışıyor. Özellikle de atık yağların su kirliliğinin yüzde 25’ini oluşturduğunu düşünürsek ‘Kaynayştır Projesi’ hem evlerde hem de iş yerlerinde oluşan atık yağların bertarafı ve geri kazanımı için pratik ve benzersiz bir çözüm getiriyor. Bu sayede çöpler ve atıklarımız, su kaynaklarımıza ulaşmadan, kaynağında ayrıştırılıyor ve atığın ekonomik değeri en üst seviyede korunarak yeniden ekonomiye kazandırılıyor. Kaynayştır Projesi aynı zamanda doğal kaynakların korunması için tüm tüketicilerin bireysel sorumluluklarını yerine getirmeleri için en kolay çözümü sunuyor.”