TYB'nin Konuğu Akgül

Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Konya Şubesi'nin her hafta düzenli olarak gerçekleştirdiği programlar kapsamında bu hafta, "Türk Modernleşmesi ve Din" konusu ele alındı.

Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akgül, Türkiye'nin modernleşme süreci ve Avrupa ile ilişkilerinin konuşulduğu programda, Osmanlı Devleti'nin, Avrupa'nın modernlik sürecinden nasıl etkilendiğini anlattı.

Akgül, "Osmanlı toplumu ve bütün insanlık, eşi görülmedik bir dönüşüm projesi olan modernite ile karşılaşınca, geleneksel tepki ve korunma mekanizmaları bir anda anlamsızlaşma sürecine girmiştir" dedi.

Farklılığını ve üstünlüğünü her seferinde hissettiren Osmanlı'nın modernizmin ürettiği dayatmalar karşısında kendi gerçekliğinden şüpheye düştüğünü hatırlatan Akgül, "Osmanlı, asırlarca küçümsediği Batı ile yani kendi varlığına meydan okuyan yeni yapı ve değerlerle yakınlaşma sürecine girmiştir" diye konuştu.

Rönesans, Fransız Devrimi ve reformların modernleşme hareketlerinin alt yapısı olarak kabul edilebileceğini vurgulayan Akgül, sürecin tarihsel plandaki yansımaları bugüne kadar uzanan bir çizgide, "Batı ile birlikte hareket etme", "Küreselleşme" veya "Glolballeşme" şeklinde kendisini yeniden ürettiğini kaydetti.

İlk olarak modernleşmenin askeriyede uygulandığını söyleyen Akgül, "Askeriye ilk olarak modernleşmeyi benimseyen kurumdur. Fransa'nın askeri teknikleri, kıyafetleri ilk olarak bu kurumda uygulanmaya başlamıştır" şeklinde konuştu.

İlk olarak modernleşmenin askeriyede uygulandığına dikkati çeken Akgül, şunları kaydetti:

"O dönem de medreseler ve askeri okullar bir arada eğitim veriyorlardı. Askeriye ilk olarak modernleşmeyi benimseyen kurumdur. Fransa'nın askeri teknikleri, kıyafetleri ilk olarak bu kurumda uygulanmaya başlamıştır. İlk öğrenci temini sırasında da bazı sıkıntılar yaşanmıştı. Zeki, atik ve bilgili kişileri tercih eden askeriyenin tek öğrenci temin edeceği yerler medreselerdi. Medreselerden alınan askerler ise aldıkları dini eğitimle karşılaştıkları Avrupai ortamla çelişkiye düştüler ve medreselerle modern okullar arasında ihtilaflar oluştu. Bu yüzden Türkiye Cumhuriyeti'nin ordusu, Avrupa ve Laisizm çıkmazıyla dine muhalif tavırlar sergilemiştir. Nitekim 28 Şubat ve diğer darbe girişimleri buna örnektir."

Muhabir: Basir Gülüm