TZD Başkanı: Sebze ve meyvenin yüzde 80'i kayıt dışı
ANKARA (ANKA) - Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, Türkiye'de üretilen toplam 40 milyon sebze ve meyvenin yalnızca 9 milyon tonunun hallere girdiğini ve kayıt altına alındığını belirtti. TZD Başkanı Yetkin düzenlediği basın toplantısında "2008 Sebze-Meyve Raporu"nu açıkladı. Yetkin, Türkiye'de sebze ve meyve üretiminin 2005-2008 yılları arasında 43 milyon tondan 40 milyon tona düştüğünü kaydederek, bu rakamın ise yalnızca 9 milyon tonunun hallere girdiğini ve kayıt altına alındığını söyledi. İhraç edilen 2.2 milyon tonluk ürünün de buna dahil olduğunu, geri kalan bölümünün kayıt dışı işlem gördüğü ifade eden Yetkin, "Meyve ve sebzenin üreticinin elinden çıktıktan sonra yüzde 80'i kayıt dışı olarak tüketicinin önüne geliyor. Bu bir faciadır, bu bir intihardır, yazıklar olsun" dedi.
Yetkin, bu kayıt dışı işleyişin üretici ve tüketiciye verdiği zararın yanı sıra önemli bir vergi kaybına da yol açtığını belirtti. Yetkin, "Sebze ve meyvenin genel ortalama satış fiyatı 1 YTL olarak hesaplandığında kayıt dışı işlem gören 31 milyon ton sebze ve meyvenin satış değeri 31 milyar YTL yapmaktadır. Bu rakam yaklaşık 25 milyar dolara denk gelmektedir. Bu rakam üzerinden tahsil edilemeyen KDV, stopaj, gelir ve kurumlar vergisi hesaplandığında hazinenin kaybının 5 milyar dolara yakın olduğu görülmektedir. Benim anlamadığım bunun devletin en üst seviyesinden en alt seviyesine kadar biliniyor olması" dedi.
-EN ÇOK İRAN SINIRINDAN KAÇAK GİRİŞ YAPILIYOR-
Ülke içi kaçak dolaşımın yanı sıra yurtdışından da büyük ölçüde kaçak sebze meyve girişi olduğunun altını çizen Yetkin, kaçak girişin en fazla İran sınırındaki giriş kapısından yapıldığını savundu. Yetkin, "Buradan her gün yaklaşık 40-50 minibüs dolusu elma, armut, kivi, muz, kavun, karpuz gibi meyveler ile patlıcan, biber ve benzeri sebze girdiğine ilişkin bilgiler alınmaktadır. Üstelik kaçak giren bu sebze ve meyvenin sağlıklı olup olmadığını da bilemeyiz" diye konuştu.
-SEBZE VE MEYVEYE 4 KAT FAZLA ÖDÜYORUZ-
Kayıt dışılık nedeniyle, sebze ve meyvenin üreticiden çıkışı ile tüketiciye ulaşması arasında gerçekleşen spekülatif fiyat artışına dikkat çeken Yetkin, 2008 Temmuz ayının ilk haftası itibariyle Antalya halinde yaptıkları bir araştırmanın sonucuna göre, ürününü 25 Ykr'tan satan bir üreticinin aynı ürünü yine Antalya'daki bir süpermarketten ancak 100 Ykr'tan yani 4 katına aldığını söyledi. Yetkin, "Halde üretici tarafından 50 Ykr'tan satılan patlıcan aynı markette 1.85 YTL'ye, 60 Ykr'tan satılan biber 2,60 YTL'ye, 2 YTL'den satılan limon 5 YTL'ye, 80 Ykr'tan satılan fasulye 1.80 YTL'ye satılmaktadır. Ürünün kayıt dışı olarak satılması durumunda toptancılar üreticinin malı tarlada alırken bu ürünün toptancı halinde sayın almış gibi hesap yaparak, üreticinin ödemek zorunda olduğu tüm vergileri hesaplamakta ve bunları ürün fiyatından kesmektedirler" dedi.
-TOPTANCI HALLERİ İŞLEVİNİ YERİNE GETİRMİYOR-
TZD Başkanı Yetkin, yaş sebze ve meyve pazarlamasında en önemli görevin toptancı hallerine düştüğünü belirterek, toptancı hallerinin işlevini yerine getiremediğini, Toptancı Haller Yasası'nın da yeterince uygulanamadığını kaydetti.
Yetkin, ürünün yalnızca yüzde 20'sinin hallere girmesinin, yasanın yeterince etkili olamadığının kanıtı olduğunu söyledi.
Hallerin denetlenmesindeki en büyük engellerden birinin de yetki karmaşası olduğunu ifade eden Yetkin, "Haller, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Belediyeler arasında bir yetki tartışmasının içine çekilmiş bulunmaktadır" dedi.
